Kamerbrief inzake geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe
Betrekkingen van 27 en 28 april 2009
17-04-2009 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Graag bieden wij u hierbij de geannoteerde agenda aan van de Raad
Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 27 en 28 april 2009.
De Minister van Buitenlandse Zaken, De Staatssecretaris voor Europese
Zaken
Drs. M.J.M. Verhagen, Drs. F.C.G.M. Timmermans
Geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen
(RAZEB) van 27 en 28 april 2009
Algemene zaken
Kroatië
De Raad zal mogelijk spreken over de huidige stand van zaken met
betrekking tot de toetredingsonderhandelingen tussen de EU en Kroatië.
De onderhandelingen stagneren omdat Slovenië een blokkade heeft gelegd
op een tiental onderhandelingshoofdstukken vanwege het bilaterale
grensgeschil met Kroatië over toegang tot de Adriatische Zee.
Nederland stelt zich op het standpunt dat bilaterale kwesties in
onderling overleg dienen te worden opgelost en niet zouden mogen
interfereren met de toetredingsonderhandelingen. Nederland hoopt op
een spoedige oplossing van dit bilaterale geschil, bijvoorbeeld via
(juridische) arbitrage. Het Tsjechische voorzitterschap tracht een
bemiddelende rol tussen de betrokken landen te spelen. Daarnaast zorgt
de beperkte voortgang in de hervormingen op justitieel terrein voor
verdere vertraging in het onderhandelingsproces. Kroatië werkt volgens
Hoofdaanklager Brammertz nog niet volledig samen met het
Joegoslavië-tribunaal. Nederland stelt zich samen met een aantal
andere lidstaten op het standpunt dat Kroatië meer resultaten dient te
leveren in de samenwerking met ICTY alvorens voortgang kan worden
geboekt in de onderhandelingen over het hoofdstuk over rechtelijke
macht en fundamentele rechten (hoofdstuk 23).
Diversen
-Sociale TopHet voorzitterschap zal de Raad informeren over de beoogde
uitkomsten van de Sociale Top in trojka-formaat op 7 mei. Het is de
bedoeling dat de Top concrete aanbevelingen aan de lidstaten zal doen
om de sociale gevolgen van de crisis alsmede de gevolgen voor de
werkgelegenheid aan te pakken. De komende weken vinden drie
voorbereidende workshops plaats in Spanje, Zweden en Tsjechië. Naar nu
bekend zal de Sociale Top in Praag plaatsvinden.
- Southern Corridor
De Raad zal spreken over de beoogde uitkomsten van de Top inzake de
Zuidelijke Corridor (Southern Corridor) die op 8 mei as. in Praag zal
worden gehouden. De EU is op trojka niveau vertegenwoordigd.
De Zuidelijke Corridor is een thematisch samenwerkingsverband tussen
de EU enerzijds en Azerbeidjan, Georgië, Kazachstan, Turkije en
Turkmenistan anderzijds. De inzet van de Zuidelijke Corridor is om te
komen tot een transparant, non discriminatoir transit- en
investeringsregime voor gas en olie in de regio. Ook bredere
transportvraagstukken staan op de agenda. De Europese Commissie zal
naar aanleiding van de Top een actieplan voor de Zuidelijke Corridor
ontwikkelen.
Nederland is groot voorstander van dit initiatief, dat energie en
transportvraagstukken plaatst in de bredere relatie met genoemde
landen. Een coherente benadering is daarbij van belang.
Nederland zal daarnaast aangeven dat ook andere landen (bv Irak en
Rusland) op ad hoc basis bij de Zuidelijke Corridor zouden kunnen
worden betrokken.
Externe Betrekkingen
Europees Nabuurschapsbeleid
De Europese Commissie zal een toelichting geven op haar (jaarlijkse)
mededeling over de implementatie van het Europese Nabuurschapsbeleid.
Deze mededeling is eerst op 21 april beschikbaar. Nederland zal in de
Raad stellen dat het Europese Nabuurschapsbeleid een essentieel kader
vormt om de relatie tussen de EU en haar buren vorm te geven.
Wederzijds belang, solidariteit en conditionaliteit zijn voor
Nederland nog steeds de kernbegrippen in het Nabuurschapsbeleid.
De EU heeft groot belang bij stabiliteit alsmede economische en
rechtstatelijke ontwikkeling (inclusief respect voor mensenrechten)
bij haar buren.
De in juli 2008 gelanceerde Unie voor de Mediterrane Regio (UMR) heeft
dankzij een aanvankelijke voorspoedige start een nieuwe
(multilaterale) dimensie gegeven aan de Zuidelijke poot van het
Europese Nabuurschapsbeleid. Maar vanwege de (nasleep van de) crisis
in Gaza werden op verzoek van de Arabische groep alle geplande
politieke bijeenkomsten van de Unie voor de Mediterrane Regio
uitgesteld. De bilaterale dialoog tussen de EU en de Mediterrane
Partners (uit hoofde van ondermeer de associatieakkoorden) vindt wel
doorgang.
De Oostflank van het Europese Nabuurschapsbeleid zal worden verrijkt
met de oprichting van het Oostelijk Partnerschap, waarover uw Kamer op
13 maart jl. een brief is toegegaan en waarover de regering op 2 april
met uw Kamer debatteerde. Dit Partnerschap zal op 7 mei officieel
worden gelanceerd met een Top in Praag (zie hieronder).
Birma
De Raad zal spreken over de actuele situatie in Birma en de verlenging
van het Gemeenschappelijk Standpunt inzake Birma (dat ondermeer het
sanctieregime vaststelt). De Birmese autoriteiten trekken zich niets
aan van de kritiek van de internationale gemeenschap op het gebrek aan
democratisering en respect voor mensenrechten en gaan door met het
organiseren van algemene verkiezingen voor 2010 op basis van
ondemocratische beginselen, waardoor op voorhand vaststaat dat deze
niet vrij en eerlijk zullen verlopen. Vrijwel alle leiders van
oppositionele partijen zijn in detentie. Bemiddeling door de VN heeft
op het politieke vlak nauwelijks resultaat gehad in het afgelopen
jaar. Wel is bewerkstelligd dat na cycloon Nargis de internationale
hulpverlening in de delta tot stand kon komen.
Nederland ziet op dit moment geen aanleiding om het bestaande
Gemeenschappelijk Standpunt aan te passen. De bestaande sancties zijn
specifiek gericht op leden van het regime die verantwoordelijk zijn
voor schending van de mensenrechten. Deze sancties hebben tot nu toe
weinig effect gehad op het democratiseringsproces in Birma.
Leidraad voor het politieke proces blijven de VN-inspanningen, onder
leiding van gezant Gambari, die door de EU worden ondersteund.
De Raad zal zich, los van de genoemde verlenging van het
Gemeenschappelijk Standpunt, de komende tijd buigen over de vraag hoe
het beleid ten aanzien van Birma effectiever kan worden gemaakt, in
samenhang met het VN-proces. Het blijft noodzakelijk de dialoog met
Aziatische landen over Birma voort te zetten. Ook zal de EU een
dialoog met Birma moeten aangaan, vanzelfsprekend in kritische zin. De
Raad zal zich voorts beraden op ondersteuning van activiteiten van
Birmese Niet-Gouvernementele Organisaties en versterking van het
maatschappelijk middenveld via de uitvoering van hulpprogramma's, met
het oog op vermindering van het isolement van de Birmese bevolking.
Follow-up informele Top EU VS
De Raad zal terugblikken op de EU-VS Top met president Obama en
minister Clinton en spreken over de follow-up van de Top, in het
bijzonder over de samenwerking in Afghanistan. Het verslag van de Top
is uw Kamer toegegaan op 9 april jl.
Wat betreft Afghanistan heeft President Obama bij de Top de nadruk
gelegd op onderwerpen die ook tijdens de Afghanistan-conferentie in
Den Haag aan de orde kwamen: meer aandacht van zowel de VS als van de
EU voor de regionale context, een sterkere `civilisering' van de
internationale betrokkenheid bij Afghanistan, economische
ontwikkeling, goed bestuur en de rule of law. Daarnaast verzocht de VS
de EU een leidende rol te spelen in het verzekeren van veilige,
democratische en eerlijke Afghaanse presidents- en
parlementsverkiezingen, en additionele Europese steun voor het
opleiden van Afghaanse politie.
Nederland zal blijven pleiten voor nauwe EU-VS-samenwerking op
bovengenoemde prioritaire thema's, waarbij de samenwerking gebaseerd
moet zijn op complementariteit en medeverantwoordelijkheid. Met name
op het gebied van politiehervorming in Afghanistan zal Nederland
pleiten voor een sterkere Europese inzet. Voor de ondersteuning van de
Afghaanse presidentsverkiezingen heeft Nederland een financiële
bijdrage geleverd en zullen voorts het Afghaanse leger en de politie
in Uruzgan bijgestaan worden bij het verzekeren van de veiligheid.
Nederland zal andere Europese landen vragen om eveneens naar vermogen
bij te dragen. Om de Europese betrokkenheid bij de regionale context
verder vorm te geven is Nederland voorts voorstander van een
EU-Pakistan Top, die mogelijk nog tijdens het Tsjechische
voorzitterschap zal kunnen plaatsvinden.
MOVP (Midden-Oosten Vredesproces)
De kans op spoedige vorming van een Palestijnse eenheidsregering is
uiterst gering, nu de verzoeningsgesprekken tussen Fatah en Hamas
onder leiding van Egypte op 4 april wederom zijn opgeschort tot eind
april. Inmiddels is wel de nieuwe Israëlische regering geïnstalleerd.
Deze regering, die onder leiding staat van MP Netanyahu, heeft nog
geen inzicht gegeven in haar precieze voornemens met betrekking tot
het MOVP.
Weliswaar zijn er oude en nieuwe uitspraken bekend van leden van het
kabinet, maar de voornemens en daden van de regering kunnen thans nog
niet worden beoordeeld.
De vooruitzichten op een snelle herstart van de vredesbesprekingen
zijn momenteel, mede in het licht van het voorgaande, niet
rooskleurig. Nederland is van mening dat de EU als lid van het
Kwartet, in nauwe samenspraak met de VS, er daarom bij de partijen op
moet blijven aandringen om snel weer met elkaar in overleg te treden.
Een dergelijk overleg kan volgens Nederland alleen succesvol zijn
indien alle partijen zich gebonden houden aan eerder overeengekomen
akkoorden en beginselen, te weten de Routekaart, Annapolis, de
Kwartetvoorwaarden en het Arabisch Vredesinitiatief. Ook de VS heeft
het belang hiervan meerdere malen benadrukt. Die voorwaarden acht
Nederland van onverminderd belang en dienen kernonderdeel te zijn van
de boodschap die door de EU richting beide partijen wordt afgegeven.
Oekraïne
In Oekraïne woedt een machtsstrijd tussen President Joesjtsjenko en
Premier Timosjenko, die zich voorbereiden op de presidentsverkiezingen
later dit jaar (op 25 oktober as.).
Als gevolg van de politieke crisis wordt er nauwelijks werk gemaakt
van uitvoering van het IMF-reddingsplan ("Stand-by Arrangement"),
waaraan strikte voorwaarden zijn gebonden op het gebied van
evenwichtige begroting, fiscale discipline en sanering van de bancaire
sector. Het IMF heeft daarom de begrotingssteun (ad US$ 16.4 miljard)
aan Oekraïne voorlopig opgeschort. Zolang er geen overeenstemming is
met het IMF, is er ook geen uitzicht op additionele bilaterale
buitenlandse leningen.
Door de machtsstrijd wordt op politiek niveau evenmin de bestrijding
van de gevolgen van de financieel-economische crisis ter hand genomen;
broodnodige hervorming blijft uit.
Nederland is van mening dat politieke en economische stabiliteit in
Oekraïne in het belang is van de EU en dat de Oekraïne moet worden
opgeroepen het hervormingsmomentum weer op te pakken zodat aan de
IMF-conditionaliteiten kan worden voldaan
(eventueel) Georgië
De Raad zal mogelijk ook spreken over de situatie in Georgië naar
aanleiding van de door de Georgische oppositie georganiseerde
demonstraties, die begonnen op 9 april jl. in Tbilisi en waaraan naar
schatting enkele tienduizenden Georgiërs deelnamen. De demonstraties
zijn vooralsnog rustig verlopen en er hebben zich geen noemenswaardige
incidenten voorgedaan. De Georgische oppositie, waarvan een
aanzienlijk deel na de verkiezingen in mei 2008 uit het parlement is
gestapt, is kritisch over het beleid van president Saakashvili en eist
zijn aftreden. De kritiek van de oppositie richt zich vooral op de rol
die president Saakashvili speelde bij het gewapende conflict met
Rusland over Zuid-Ossetië in augustus jl. en zijn aanpak van de
financiële crisis, waarvan de effecten ook in Georgië merkbaar zijn.
Nederland is van mening dat de Georgische regering en de oppositie een
constructieve dialoog met elkaar moeten aangaan en alle partijen zich
volledig moeten blijven inzetten voor een vreedzame democratische
oplossing. Daartoe zou het goed zijn als de oppositie weer zitting
neemt in het parlement.
Iran
De Raad zal nader worden geïnformeerd over het verloop en de
uitkomsten van het overleg tussen China, Duitsland, Frankrijk,
Rusland, het VK en de VS (E3+3) van 8 april jl. over de wijze waarop
Iran kan worden bewogen uitvoering te geven aan de relevante
Veiligheidsraadresoluties.
Na afloop van dit overleg heeft de E3+3 zich bereid getoond wederom
directe gesprekken met Iran aan te willen gaan in een hernieuwde
poging een diplomatieke oplossing te vinden voor het Iraanse nucleaire
vraagstuk. Van belang is dat de VS zich hierbij nadrukkelijk heeft
aangesloten en zonder voorwaarden vooraf zal deelnemen aan eventuele
besprekingen. De E3+3 heeft tevens verklaard dat hun aanbod nog steeds
staat voor vergaande samenwerking op politiek, economisch en
veiligheidsterrein dat in juni 2008 aan Iran is gepresenteerd, maar
waarop tot op heden nooit een definitieve reactie is ontvangen.
Nederland verwelkomt de uitnodiging van E3+3 aan Iran om directe
gesprekken aan te gaan teneinde een bevredigende oplossing te vinden
voor het nucleaire vraagstuk. De bevestiging dat ook de VS hieraan
actief zal deelnemen wordt van grote waarde geacht.
Nederland is van mening dat het nu aan Iran is om deze geboden kans
met beide handen aan te grijpen en te laten zien dat het land ernst is
om zich in deze kwestie verantwoordelijk op te stellen.
Moldavië
Op verzoek van Roemenië zal de Raad spreken over de situatie in
Moldavië. De uitslag van de verkiezingen op 5 april jl. in Moldavië,
die door de regerende Communistische Partij zijn gewonnen, heeft tot
ernstige ongeregeldheden geleid in Moldavië. Voor de appreciatie van
de Nederlandse regering van de ontwikkelingen in Moldavië zal uw Kamer
conform het verzoek van de commissie buitenlandse zaken een separate
brief toegaan.
Moldavië heeft buurland Roemenië ervan beschuldigd de ongeregeldheden
te Moldavië te hebben opgestookt, en heeft een aantal maatregelen
tegen Roemenië getroffen (uitwijzing van de ambassadeur, herinvoering
van visumplicht voor Roemeniërs). Roemenië wijst de Moldavische
beschuldigingen van de hand, en vraagt om steun van EU-partners om de
Moldavische autoriteiten aan te spreken op anti-Roemeense maatregelen.
Daarnaast vraagt Roemenië aandacht voor vermeende
mensenrechtenschendingen in Moldavië.
Diversen
Top Oostelijk Partnerschap
Onder "Diversen" zal de Raad spreken over de Top van 7 mei in Praag
waar het Oostelijk Partnerschap officieel zal worden gelanceerd.
Nederland verwelkomt het Oostelijk Partnerschap. De EU heeft veel
politieke, economische, veiligheids- en energiebelangen in de regio.
We hebben gezamenlijke belangen bij het steunen van de oostelijke
partners in hun transitieproces naar goed functionerende democratieën
en een markteconomie. De verklaring van de Europese Raad (18-19 maart)
stelt echter ook duidelijke voorwaarden aan de intensivering van de
betrekkingen met de oosterburen en biedt mogelijkheden voor
differentiatie tussen de deelnemende landen. Democratie, de
rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten zijn cruciale
randvoorwaarden in de samenwerking die, mede dankzij Nederland, in de
verklaring van de Europese Raad zijn opgenomen.
Zoals in het verslag van het Gymnich op 27 en 28 maart jl. aan uw
Kamer is gemeld, zal mogelijk onder dit agendapunt nader gesproken
worden over de aanwezigheid van Wit-Rusland bij de Top op 7 mei.
Nederland blijft daarbij van mening dat president Loekashenko bij de
Top in ieder geval geen platform mag worden geboden. Ook moet de
indruk worden voorkomen dat Wit-Rusland in dezelfde positie is als
andere deelnemers aan het Oostelijk Partnerschap. In elk geval dient
Wit-Rusland tijdens de Top in heldere taal te worden aangesproken op
de tekortkomingen op het gebied van democratie en mensenrechten.
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken