Universiteit Leiden

Wat maakt het verschil?

Dat Chinese docenten anders denken over het docentschap dan Nederlandse docenten staat wel vast. Maar wat zijn de verschillen precies en waar komen ze vandaan? Om daar achter te komen houdt Wu Wei een enquête onder Leidse universitaire docenten.

Wu Wei: 'In China is er meer afstand tussen docenten en studenten.' Promotie
Wu Wei studeerde aan Xiamen University in Zuidoost-China voordat ze naar Leiden kwam. Met een beurs van de Chinese overheid doet ze vergelijkend onderzoek in China en Nederland naar opvattingen van universitaire docenten over het docentschap. Het onderzoek moet uiteindelijk leiden tot een promotie aan de Universiteit Leiden. Cultuur
Ter voorbereiding ondervroeg Wu Wei tien Nederlandse docenten die college hadden gegeven in China en tien Chinese docenten die in Nederland hadden gedoceerd. Ze vroeg naar hun opvattingen over doceren, leren en docent-studentinteractie en naar de verschillen die ze daarbij tussen beide landen opmerkten. Ook werd de docenten gevraagd welke factoren in hun ogen een rol speelden in de verschillen. Hieruit bleek dat Nederlandse en Chinese docenten verschillende opvattingen hadden over het docentschap, en die deels verklaarden uit culturele verschillen. Vragenlijst
Op basis van het vooronderzoek ontwikkelde Wu Wei een vragenlijst die nu gestuurd wordt aan docenten van de Universiteit Leiden en Xiamen University. De universiteiten van Leiden en Xiamen lenen zich voor vergelijking omdat beide zich profileren als internationale onderzoeksuniversiteit. Bovendien zal geprobeerd worden docenten te benaderen in vergelijkbare instituten. Doel is de overeenkomsten en verschillen in opvatting preciezer te onderzoeken aan de hand van een groot aantal statistisch te verwerken vragenlijsten.

Wu Wei tijdens een bespreking van haar onderzoeksvoorstel op de universiteit van Xiamen. Taal
Afgezien van de taal zijn de vragenlijsten identiek; die voor de Nederlandse docenten is in het Engels, die voor hun Chinese collega's in het Chinees. Wu Wei: 'Het maken van de vragenlijsten vergde een proefonderzoek en veel vertalen en terugvertalen om te controleren of alle vragen voor beide groepen docenten duidelijk waren.' De vragen gaan over de persoonlijke achtergrond en functie van de docent, zijn cursussen en studenten en zijn opvattingen over lesgeven en interactie met studenten. Daarbij wordt docenten gevraagd aan te geven in hoeverre ze het eens zijn met stellingen zoals 'leren is geschoold worden tot een onafhankelijke onderzoeker'. Werkomgeving
Ook vraagt Wu Wei naar de werkomgeving: hoe deze is georganiseerd, hoe de balans is tussen onderwijs en onderzoek, hoe de grootte van de groepen wordt ervaren. Wu Wei: 'Zo willen we kijken in hoeverre de werkomgeving de visie op het docentschap beïnvloedt.' Als laatste onderdeel worden er vragen gesteld waarvan internationaal onderzoek heeft uitgewezen dat daarmee in kaart kan worden gebracht hoe culturele oriëntaties samenhangen met opvattingen over bijvoorbeeld onderwijs. Een voorbeeld daarvan is de vraag of iemand thuis dezelfde persoon is als op zijn werk en hoe trots hij is op zijn land. Wu Wei: 'Voor Chinese docenten is het geen probleem om dergelijke vragen te stellen, maar voor Nederlandse docenten zijn we daar niet zeker van.'

Wu Wei met haar promotoren prof.dr. Xie Zuoxu en prof.dr. Nico Verloop bij de universiteit van Xiamen. Internationalisering
Onder docenten is niet eerder onderzoek gedaan naar verschillende opvattingen over doceren en leren en ook werden China en Nederland niet eerder op dit punt vergeleken. Onderzoek naar opvattingen over onderwijs wordt meestal gedaan onder groepen internationale studenten in het Westen. Vergelijkingen worden bovendien meestal gemaakt tussen de Verenigde Staten of Groot-Brittannië en Azië. Hier ligt ook een mogelijke toepassing van de resultaten volgens prof.dr. Nico Verloop van het ICLON: 'De uitkomsten van het onderzoek kunnen relevant zijn in het kader van internationalisering. Buitenlandse studenten en docenten hebben vaak andere opvattingen over leren, onderwijs en docent-studentcontacten. Als je meer zicht hebt op die verschillen in opvattingen, kun je het onderwijs waar nodig aanpassen of meer rekening houden met die verschillen.' Stijlen
Wu Wei kan inmiddels ook uit eigen ervaring iets zeggen over de verschillende stijlen van lesgeven. Wu Wei: 'In China is er meer afstand tussen docenten en studenten. Docenten worden er met veel respect behandeld. De interactie tussen studenten en docenten is hier meer op gelijkwaardigheid gebaseerd. Ook de interactie tussen studenten onderling is veel directer. Die stellen voortdurend vragen en vertellen hun ideeën.'

(28 april 2009/Annemarike Stremmelaar)