Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 73 / 6 mei 2009
Vibrerende zooltjes kunnen de balans verbeteren
Een verstoorde balans als gevolg van verminderd gevoel in de voeten komt veel voor bij oudere mensen en bij diabetespatiënten. Het leidt vaak tot valpartijen. Botbreuken betekenen voor ouderen doorgaans een langdurige revalidatie en de angst om te vallen kan leiden tot een sociaal isolement. Onderzoek van Juha Hijmans, bewegingswetenschapper bij het Universitair Medisch Centrum Groningen, toont aan dat een vibrerende zool de balans kan verbeteren. Hijmans promoveert 13 mei 2009 aan de Rijksuniversiteit in Groningen.
Diabetespatiënten kunnen als gevolg van hun ziekte een neuropathie ontwikkelen waardoor ze slechter gaan voelen. Dat leidt tot een slechtere balans en dus tot vallen. Hijmans onderzocht of door verbetering van de sensibiliteit van de voetzool de balans te beïnvloeden zou zijn. De resultaten tonen aan dat een vibrerende zool de balans kan verbeteren. Door een subtiele, niet-voelbare trilling onder de voetzool aan te bieden, kunnen mensen met een neuropathie beter hun balans handhaven.
Dunne zooltjes
Daarnaast stelt Hijmans vast wat de eigenschappen van die trilling precies moeten zijn; een trilling met voortdurend wisselende frequentie van maximaal 200Hz blijkt het meest effectief te zijn. In het onderzoek zijn dunne zooltjes gebruikt die zo in een schoen zouden passen. De aansturing van de zooltjes is echter nog zo groot en zwaar, dat het nu nog niet toepasbaar is. De praktische uitvoering van dit onderzoek is dus de volgende stap.
Steunkous
Behalve door middel van de vibrerende zooltjes onderzocht Hijmans of de balans ook te verbeteren is door compressie, bijvoorbeeld door het dragen van een steunkous. Tot dan toe was dat alleen onderzocht bij enkelinstabiliteit van sporters. Op grond van dat onderzoek was de verwachting dat dat wel zou werken, want de steunkous zorgt voor extra druk- en trekkracht op de huid van de enkel en dat geeft proprioceptieve informatie door naar de hersenen. Proprioceptieve informatie is het ontvangen en verwerken van prikkels die in het zenuwstelsel zelf ontstaan. Hijmans deed zijn onderzoek bij ouderen (gemiddelde leeftijd 80 jaar) met een somatosensorisch probleem, oftewel een verminderde sensibiliteit in de enkels en voeten. Inderdaad verbeterde de propriocepcis tot waarden van een jong volwassene maar tegen de verwachting in verslechterde de balans enigszins.
Vibrerende zool
Als verklaring hiervoor denkt Hijmans aan een verminderde informatieverwerking bij ouderen. De extra proprioceptieve input kan het brein niet zo snel meer verwerken en integreren met visuele input en input uit het evenwichtsorgaan. Anderzijds kan het zijn dat de steunkous minder gevoelsinformatie van de voetzool doorlaat, waardoor de balans verslechtert. Hijmans concludeert dat, om de balans van mensen met somatosensorische problemen te verbeteren, je vooral moet kijken naar hulpmiddelen die het gevoel van de voetzool verbeteren en minder naar hulpmiddelen die de propriocepsis van de enkel verbeteren. Een vibrerende zool is zo'n hulpmiddel dat de tastzin van de voetzool verbetert.
Curriculum Vitae
Juha Hijmans (Enschede, 1978) studeerde bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Revalidatiegeneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij promoveert in de Medische Wetenschappen bij prof.dr. K. Postema en prof.dr. J.H.B. Geertzen. De titel van zijn proefschrift is: 'Orthotic Interventions to Improve Standing Balance in Somatosensory Loss'. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt dankzij financiële bijdragen van het Annafonds en de Stichting Beatrixoord Noord-Nederland.
Rijksuniversiteit Groningen