Partij van de Arbeid

Den Haag, 20 mei 2009

Bijdrage lid Depla (PvdA) aan AO Crisispakket voor de woningmarkt

Gesproken woord geldt!

Voorzitter
De crisis slaat hard toe in de bouw. Veel mensen raken hun baan kwijt. Bouwprojecten vallen stil. Met een budget van 395 miljoen worden in 2009 en 2010 gemeenten, projectontwikkelaars, (sociale) verhuurders en bouwers geholpen om zoveel mogelijk door te blijven bouwen. En daarbij wil ik nadrukkelijk opmerken richting sommige marktpartijen en gemeente: Niet alleen naar elkaar kijken en het handje ophouden. Maar ook "wat kunnen we zelf doen". De belastingbetaler moet niet opdraaien voor de verliezen van projectontwikkelaars en vastgoedhandelaren die teveel geld voor de grond betaald hebben. Bouwprojecten krijgen daarom alleen steun van het rijk als ook gemeenten, projectontwikkelaars en corporaties een bijdrage leveren. Op die manier wordt het bedrag dat extra geïnvesteerd wordt in de woningbouw en werkgelegenheid het veelvoudige van die 400 miljoen van het rijk. En zo wordt voorkomen dat projecten waar op termijn ook geen vraag naar is op kosten van de belastingbetaler worden gerealiseerd. Het adagium van dit kabinet "samen werken, samen leven" moet nu zijn kracht gaan bewijzen. Alleen als meerdere partijen samen de schouders er onderzetten kunnen we het verschil maken.

Het is crisis. We moeten dus snel acteren. Dat kan het verschil zijn tussen failliet gaan of blijven bestaan. Wat de PvdA betreft gaat de regeling half juni open. Gemeenten dienen de projecten in, ook de rijksmonumenten. Zij stellen prioriteiten in hun gemeenten. In de eerste tranche komen wat de PvdA betreft alleen projecten in aanmerking waarvan zeker is dat binnen 2 maanden de schop in de grond kan. Alleen die projecten geld geven waar de initiatiefnemers richting de gemeenten hebben aangetoond dat ze zelf ook een substantiële bijdrage leveren en het project zonder de steun van het rijk niet van de grond komt. En dan binnen twee weken moet u duidelijkheid geven of het project door kan gaan. Zo elke maand een nieuwe tranche. Tot oktober voor projecten waar de schop dit jaar of volgend jaar de grond in kan. En vanaf oktober ook projecten die iets meer tijd kosten omdat ze herontwikkeld moeten worden van bv koop naar huur. Hoofdpunt is behoud van banen. Maar als we meer projecten krijgen dan er geld is dan prioriteit geven aan projecten waar aannemers aan mee doen die leerwerkbedrijf zijn. Op die manier behouden we stageplaatsen. En prioriteit voor projecten waar particuliere bouwers , zoals in Almere een belangrijke rol spelen. Graag reactie minister op deze aanpak. Ik krijg signalen dat gemeenten in overleg met corporaties en ontwikkelaars projecten op de plank hebben liggen. Daar moeten ze vanaf.

corporaties
Vooral de bouwproductie in de koopsector zakt in. De sociale huursector, dus met name de corporaties moeten gestimuleerd worden om juist nu te bouwen. Aedes bouwt geen woningen , maar wel e corporaties. Dus niet wachten op een overeenkomst maar vanaf morgen de kredietverlening voor corporaties makkelijker maken. Dat wil zeggen de WSW-borgingsgrens ophogen naar stichtingskosten 240.000 euro. En tijdelijk ophogen voor koopwoningen die van projectontwikkelaars worden overgenomen. En via het EMTN-programma het ook makkelijker maken voor corporaties om geld te lenen bij pensioenfondsen. Graag een toezegging.

[Hypotheekgarantie
Het kabinet is bereid de hypotheekgarantie tijdelijk te verhogen. Tijdelijk omdat we al zoveel koopsubsidies in dit land hebben. Maar of en hoe dit werkelijk gaat gebeuren hangt nog af van een onderzoek naar. Het is goed dat kabinet deze stap zet. We willen hier snel duidelijkheid over. (De verruiming tijdelijk en niet voor aflossingsvrije hypotheken). Het belang van de verhoging van de NHG moet echter niet overschat worden. Mensen stromen niet door omdat men bang is zijn huidige huis niet te kunnen verkopen en onzeker over behoud van de baan. Het wel of niet kunnen krijgen van hypotheek is minder een belemmering. De maatregelen die het kabinet al genomen heeft zijn veel belangrijker voor de werkgelegenheid, het milieu en de bouwproductie.]

[wensen
De PvdA mist in het pakket twee instrumenten:
a. Als corporaties woningen tijdelijk, onderbrengen bij een wijkontwikkelmaatschappij hoeven ze maar één keer ipv twee keer overdrachtsbelasting te betalen. Deze faciliteit zou ook beschikbaar gesteld moeten worden voor ontwikkelaars die onverkochte nieuwbouwwoningen tijdelijk onderbrengen in een fonds die deze woningen voor langere periode verhuren voordat ze weer verkocht worden. b. Op dit moment is het voor pensioenfondsen erg aantrekkelijk om te investeren in nederlands vastgoed. Ik begrijp dat in het toetsingskader van de pensioenen een aantal beperkingen zitten. Op dit moment studeert de commissie Don op verzoek van minister Donner op het toetsingskader van pensioenen. Bent u bereid om te vragen of deze commissie daar ook naar wilt kijken. Graag uw reactie.]

En tot slot: wanneer kunnen we de maatregelen ontvangen voor het stimuleringspakket scholen en zorginstellingen?

II. Energiebesparing
Stimuleren van energiebesparing van bestaande woningen is goed voor de werkgelegenheid, goed voor het milieu en goed voor de portemonnee. Om particulieren te stimuleren dat zij investeren in energiebesparende maatregelen komt er een energiebesparingskrediet. Positief is dat het kabinet de BTW wil verlagen op isolatiemaatregelen in particuliere woningen. De uitwerking komt in de vergroeningsbrief van het kabinet. De PvdA wil dat de maatregel per 1 juli ingaat . Want als de maatregel pas per 1 januari ingaat, wat normaal is bij maatregelen uit de vergroeningsbrief, werkt de BTW-verlaging contraproductief uit. Dan gaan mensen zitten wachten ipv dat ze gaan verbouwen in energiebesparing..

Ook verhuurders worden door het kabinet met 320 miljoen euro via de energie-investeringsaftrek gestimuleerd energiebesparende investeringen te doen. Op korte termijn doen die dat sneller dan particulieren. Dat levert milieuwinst en werkgelegenheid op én zorgt ervoor dat op termijn de woonlasten van de huurders zullen dalen. Wanneer krijgen we de aanpassing van het woningwaarderingstelsel, want dat stimuleert verhuurders verder.

III. Gedupeerde huizenbezitters
Het kabinet zet zich er voor in dat gedupeerde huishoudens door de economische crisis en de stagnatie op de huizenmarkt niet tussen wal en schip terecht komen. Zo krijgen huiseigenaren met een hypotheekgarantie meer tijd om de betalingsproblemen als gevolg van bijvoorbeeld het verliezen van hun baan, op te lossen en kan een (gedwongen) verkoop worden voorkomen. Dan hoeven ze hun huis niet uit. Dat is nl een financieel drama, en een vervangende woning is er niet, want voor huurwoningen zijn lange wachtlijsten.

Mensen die geen NHG hebben kunnen niet van deze faciliteit gebruik maken. Mensen zijn ten einde raad als ze hun woonlasten niet kunnen betalen. Banken dreigen met deurwaarders en gedwongen verkoop ipv dat ze deze mensen tijdig helpen Hypotheekverstrekkers en banken hebben de laatste jaren fors verdiend aan te ruimhartige hypotheken. Bent u tegen die achtergrond bereid om de banken en hypotheekverstrekkers aan te spreken op het opzetten van zo'n vergelijkbare woonlastenfaciliteit? Zij hebben jarenlang er veel geld aan verdiend. Mensen te risicovolle hypotheken verkocht. De Rabobank heeft al beloofd zo'n faciliteit in het leven te roepen. Nu moeten de andere banken en hypoteekadviseurs ook meewerken. Graag een toezegging.

Voorzitter dan de mensen die twee huizen hebben. Ik krijg te veel signalen dat banken terug terughoudend te zijn in het toestaan van tijdelijke verhuur van woningen. Mensen moeten hun woning kunnen verhuren om dubbele woonlasten te beperken, als zij hun oude huis niet verkocht krijgen. Minister ga ze achter de broek zitten. Ik hoor ook dat als een gedupeerde bij het gemeenteloket komt, ze meestal bot vangen als ze vragen om een vergunning voor tijdelijk verhuur. De ambtenaren weten nog van niks. Of als ze vergunning krijgen is het vaak maar voor 1 jaar (voorbeelden in Soest, Schiedam en Den Haag). Wat gaat u daar aan doen. .

Tot slot, mensen zijn hopeloos en worden van kastje naar de muur gestuurd. Kunt u zorgen dat er één punt is waar deze mensen terecht kunnen als andere instanties het aflaten weten. Graag een toezegging.

Kunt u met verhuurorganisaties ook iets regelen voor huurders die hun baan kwijt raken?

IV. Andere bouweconomie
Voorzitter
De woningmarkt was al voor de kredietcrisis ziek. Het aantal verkochte woningen daalde. Starters konden het al lang niet meer betalen. Het pyramide spel is voorbij. Gemeenten kunnen niet meer hun begroting sluitend krijgen met woningbouw. Ontwikkelaars kunnen niet meer oneindig hoge bedragen bieden voor grond en vastgoed. En woningbezitters kunnen er niet meer vanuit gaan dat hun woning altijd maar meer waard wordt. Nee wonen wordt weer gebruiksvoorwerp ipv beleggingsobject dat altijd in waarde stijgt.

Dat gezegd hebbende: niet alleen crisismaatregelen nemen maar ook een andere bouweconomie gaan vormgeven die nieuwbouwwoningen weer betaalbaar maakt voor onderwijzers, verpleegsters en politieagenten. Wanneer kunnen we daar voorstellen voor verwachten.

Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E s.boting@tweedekamer.nl