Promotie S. Luitwieler
Titel proefschrift
The Black Box of the Nice treaty Negotiations
---
Promotors:
Prof.dr. M.P.C.M. van Schendelen
---
Co-promotors:
Dr. V.M.F. Homburg
Datum
09 juni 2009 13:30
---
Locatie:
Woudestein, senaatszaal
---
Faculteit
Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW)
Hoe goed doet Nederland het eigenlijk in Europa?
Nederlandse invloed kan vergroot worden
In de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement is de
Europese Unie in Nederland weer een actueel thema. Want wat is de
Nederlandse stem en invloed in Europa? In zijn proefschrift `De zwarte
doos van de onderhandelingen over het Verdrag van Nice. De invloed van
het Nederlandse kabinet' onderzoekt Sander Luitwieler hoe goed
Nederland het `doet' in de Europese Unie. Hij stelt dat Nederland zich
meer moet inzetten om onderwerpen op de agenda te zetten. Anders kan
er überhaupt geen besluit vallen. Luitwieler promoveert op dinsdag 9
juni 2009 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Luitwieler onderzocht de invloed van het Nederlandse kabinet tijdens
de onderhandelingen in 2000 over het Verdrag van Nice, met
bestuurlijke hervormingen om de toetreding van twaalf nieuwe lidstaten
mogelijk te maken. Dit verdrag is nog steeds van kracht, omdat er door
de afwijzing van de Europese Grondwet in Frankrijk en Nederland (2005)
en het Verdrag van Lissabon in Ierland (2008) nog steeds geen opvolger
voor is. Zijn onderzoek toont aan dat het Nederlandse kabinet invloed
heeft uitgeoefend in ongeveer de helft (negen) van de twintig
onderzochte gevallen.
In het proefschrift komen acht factoren naar voren die de Nederlandse
invloed tijdens de onderhandelingen kunnen verklaren. Zo is de mate
van eensgezindheid binnen het Nederlands kabinet belangrijk, evenals
in hoeverre het Nederlandse kabinet op tijd coalities vormt met andere
lidstaten en Europese instellingen en daadwerkelijk invloedspogingen
onderneemt. Ook de gevoeligheid van een onderwerp, het thuisfront
zoals het Nederlandse parlement en de uitruil van onderwerpen tussen
de onderhandelaars zijn bepalende factoren.
Omdat het Nederlandse kabinet er belang bij heeft dat onderwerpen
daadwerkelijk op de agenda komen en er over besloten wordt, doet het
kabinet er verstandig aan daar vol op in te zetten. Hierbij is het
volgens Luitwieler belangrijk om een beperkt aantal duidelijke
standpunten, die prioriteit hebben, op te nemen in de inzet voor de
onderhandelingen. De door hem gevonden factoren maken duidelijk hoe
het Nederlandse kabinet het bij toekomstige Europese
(Verdrags)onderhandelingen beter zou kunnen doen. Zo zou het kabinet
strategischer gebruik kunnen maken van zijn thuisfront, om meer van
zijn inzet te realiseren.
De invloedsanalyse is gebaseerd op een gedetailleerde reconstructie
van de onderhandelingen over vijf dossiers van het Verdrag van Nice.
De vijf dossiers zijn: Europese Rekenkamer, Europees Veiligheids- en
Defensiebeleid, Versterkte samenwerking, omvang van de Europese
Commissie en Stemmenweging in de Raad van Ministers. De reconstructie
van de onderhandelingen is gemaakt op basis van informele,
vertrouwelijke documenten uit de archieven van het Ministerie van
Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie, waartoe Luitwieler als
een van de eersten speciale toegang kreeg.
Erasmus Universiteit Rotterdam