Eerste Kamer in meerderheid akkoord met het centraal beheer van
paspoortgegevens
10 juni 2009
De Eerste Kamer heeft op 9 juni na een plenair debat met
staatssecretaris Bijleveld-Schouten van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties de aanpassing van de Paspoortwet ( 31.324 (R1844))
aangenomen. De fracties van D66, SP en GroenLinks lieten aantekenen
tegen het wetsvoorstel te zijn. Bij de Eerste Kamer zijn tot op de dag
van het debat nog bezwaren ingediend door burgers en organisaties die
tegen de voorgenomen centrale opslag zijn van biometrische gegevens
(zoals vingerafdruk en irisscan). Deze gegevens moeten volgens de
aangepaste wet in alle nieuwe paspoorten worden opgenomen. De centrale
opslag van deze gegevens is een onaanvaardbare inbreuk op de
persoonlijke levenssfeer van burgers, stellen de indieners van een
petitie.
Het wetsvoorstel vloeit mede voort uit een Europese Verordening (nr.
2252/2004 pdf icoon ) uit 2004. Volgens de staatssecretaris is het
wetsvoorstel er op gericht de dienstverlening aan burgers te vergroten
en identiteitsfraude te bemoeilijken. In de bijdragen van vijf
senatoren aan het debat werden bezwaren tegen de wetswijziging naar
voren gebracht. De fracties van PvdA en CDA hadden echter weinig tot
geen bedenkingen. Aan het eind van het debat sloot ook de VVD-fractie
zich aan bij de voorstanders, nadat zij zich liet overtuigen door de
staatssecretaris die stelt dat de opgeslagen gegevens optimaal zullen
worden beveiligd.
Senator De Vries (PvdA) vroeg zich af hoe de tegenstanders van een
centrale gegevensopslag het paspoort tegen fraude zouden willen
beveiligen. Kamerlid De Vries-Leggedoor (CDA) stelde dat er nooit een
waterdichte garantie is te geven dat opgeslagen persoonsgegevens niet
worden misbruikt. Volgens haar is van doorslagggevend belang dat met
deze wetswijziging de fraude aan de bron kan worden bestreden. Ook de
klantvriendelijkheid van de nieuwe procedure ziet het CDA als
belangrijk winstpunt.
Namens de VVD-fractie sprak woordvoerder Duthler haar instemming uit
met de voorgestelde aanpak van identiteitsfraude. Zij noemde deze
fraude een maatschappelijke probleem en voor mensen die erdoor worden
getroffen een ware nachtmerrie. De VVD-fractie plaatste wel
vraagtekens bij de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer die volgens
haar gemoeid is met invoering van het paspoort nieuwe stijl. Duthler
vroeg staatssecretaris Bijleveld naar mogelijkheden om correcties aan
te brengen in het centrale systeem, als blijkt dat de persoonsgegevens
gekoppeld zijn aan een verkeerde persoon. Ook wilde de VVD-senator
weten wie opdraait voor de schade als bijvoorbeeld persoonsgegevens in
verkeerde handen terecht komen. Tegelijk onderstreepte zij het belang
dat de Gemeentelijke Basisadministraties gemoderniseerd moet worden om
een van de doelen van de nieuwe Paspoortwet te realiseren, namelijk
dat een burger voortaan een (nieuw) paspoort kan aanvragen in elke
gemeente in Nederland, ongeacht de eigen woonplaats.
SP-Kamerlid Vliegenthart waarschuwde dat het hier gaat om een âlegeâ
wet, waarvan de werking op tal van punten met algemene maatregelen van
bestuur kan worden uitgebreid. Het is nu meer de vorm dan de
uiteindelijke inhoud die de Eerste Kamer krijgt voorgelegd, oordeelde
de SP-senator. âAls je alleen de vorm van het beleid kent en niet de
politieke inhoud is het onmogelijk om een afweging over de
wenselijkheid en de reikwijdte van de voorgestelde maatregelen te
makenâ, aldus Vliegenthart. Hij ziet de âinhoudsloze wettenâ als een
steeds nijpender probleem voor de Eerste Kamer, omdat de senaat geen
zeggenschap heeft over de nadere invulling ervan. Ook gaat de wet
volgens de SP-fractie veel verder dan de EU-richtlijn van Nederland
vraagt. Dit wordt ook wel een "nationale kop" genoemd. Volgens de EU
moeten paspoorten gezichtsopnames en vingerafdrukken hebben teneinde
de integriteit, authenticiteit en vertrouwelijkheid van de gegevens te
garanderen. Maar Nederland heeft daaraan toegevoegd dat de
persoonsgegevens ook mogen worden gebruikt voor de opsporing en
vervolging van strafbare feiten en het verrichten van onderzoek naar
handelingen die een bedreiging vormen voor de veiligheid van de staat
en andere gewichtige belangen van een of meerdere landen van het
Koninkrijk dan wel de veiligheid van met het Koninkrijk bevriende
mogendheden. âDit staat volgens mij nergens in de EU-verordeningâ, zei
senator Vliegenthart. Staatssecretaris Bijleveld wees erop dat het
Openbaar Ministerie geen toegang krijgt tot de gegevens en dat
data-mining verboden is. De gegevens zijn alleen bedoeld om het OM te
kunnen laten vaststellen dat verdachte en paspoorthouder een en
dezelfde persoon zijn.
Voor de fracties van D66 en OSF is de privacybescherming een cruciaal
punt, stelde senator Engels van D66. Hij betwijfelt of de opslag van
vingerafdrukken in een centrale reisdocumentenadministratie
noodzakelijk is en wees op de risicoâs van misbruik van in een
centrale administratie opgeslagen gegevens bestanden. Aanvankelijk
uitte ook senator Holdijk namens de fracties van SGP en CU bedenkingen
over de wetswijziging, met name vanwege oneigenlijk gebruik en
misbruik van de gegevens. Na de beantwoording door de staatssecretaris
zag hij echter onvoldoende grond voor zijn fracties om zich te blijven
verzetten.
Evenals de SP verzette ook Kamerlid Strik van GroenLinks zich tegen
een ânationale kopâ bovenop de Europese verordeningen, waardoor
Nederland verder gaat dan de richtlijn in strikte zin voorschrijft.
GroenLinks dringt erop aan dat de regering in zulke gevallen twee
wetsvoorstellen maakt, zodat de Eerste Kamer niet wordt gedwongen om
tegelijk met de uitvoering van Europese regels ook in te stemmen met
aanvullende Nederlandse maatregelen.
* stenogram 9 juni 2009 pdf icoon
Eerste Kamer der Staten Generaal