Ingezonden persbericht
---
p e r s b e r i c h t
Soefi's
Rituelen in het Midden-Oosten en de Balkan
Niek Biegman
13 juni tot en met 13 september 2009
In de jaren zestig raakt fotograaf Niek Biegman geïntrigeerd door het soefisme, de mystieke
stroming binnen de islam die wereldwijd talloze aanhangers heeft. Sindsdien reist hij door het
Midden-Oosten en de Balkan om soefirituelen te bezoeken en te fotograferen. Kunsthal Rotterdam
presenteert een serie foto's die Biegman tussen 2004 en 2008 in Egypte, Syrië, Kosovo, Macedonië
en Bosnië-Herzegovina maakte en die van dichtbij laat zien hoe het er bij de soefirituelen aan
toegaat.
Ritueel
Soefi's hechten niet aan een letterlijke lezing van heilige teksten zoals de Koran, maar kennen er een
innerlijke betekenis aan toe. Het verlangen naar een innige en persoonlijke relatie met Allah staat in het
soefisme centraal. Contact leggen met hem kan door verschillende rituelen, waarvan de zikr de
belangrijkste is. De zikr bestaat uit het urenlang herhalen van een aantal van de negenennegentig
Allermooiste Namen van Allah om zo steeds dichter bij hem te komen. Poëzie, muziek en dans spelen bij de
zikr een grote rol. Dit kernritueel van het soefisme, dat doorgaans in groepsverband wordt beoefend, kent
verschillende verschijningsvormen en varieert per regio en land: waar de ene orde op de grond zit en bijna
bewegingsloos bidt en zingt, maakt de andere groep gebruik van ijzeren pinnen waarmee het lichaam wordt
doorstoken. Ook zijn er soefigemeenschappen die tijdens de zikr uitbundig ronddansen. Ondanks alle
verscheidenheid kent iedere zikr een voorganger die de ceremonie leidt en is het doel steeds hetzelfde: het
hart reinigen en laten volstromen met Allah's liefde.
Contact met Allah
Met zijn camera nam Biegman deel aan een groot aantal bijeenkomsten die doorgaans alleen door mannen,
maar soms samen met vrouwen werden uitgevoerd. Biegman fotografeerde van dichtbij wat zich zowel
binnen als buiten afspeelde. Op zijn foto's zijn de gebeden, gezangen, muziek en poëzie bijna hoorbaar. Van
de gezichten van de deelnemers valt concentratie en overgave af te lezen. Om dicht tot Allah te komen
proberen de soefi's in een meditatieve staat te raken, met hun gedachten ver verwijderd van de wereld om
zich heen. Naast close-ups van het ritueel legt Biegman de activiteiten die kort voor of na de zikr
plaatsvinden vast. Deze foto's zijn van grotere afstand genomen en laten zien hoe na afloop van de
ceremonie thee wordt gedronken of de hand van de voorganger ten afscheid wordt gekust. Naast deze foto's
wordt een film van de zikr, gemaakt door zijn zoon Ivo Biegman op groot formaat in de tentoonstellings-
ruimte vertoond. De projectie geeft bezoekers het gevoel bij een soefibijeenkomst aanwezig te zijn.
Niek Biegman
Niek Biegman is fotograaf. Twee keer eerder maakte hij een fotoserie over het soefisme. In 1990 bundelde
hij ruim honderd foto's van soefifestiviteiten onder de titel Egypte -- Derwisjen, Heiligen, Kermissen. In 2007
verscheen God's Lovers met zijn foto's van een soefi gemeenschap in Macedonië. Onlangs kwam zijn
fotoboek Oil Wrestlers uit. Biegman is naast fotograaf jarenlang ambassadeur van Nederland geweest in
Egypte, bij de Verenigde Naties en bij de NAVO.
Publicatie
Tegelijkertijd met de tentoonstelling verschijnt het gelijknamige boek over het soefisme bij KIT Publishers
(ISBN 9789068327922, 29,50).