Als gentherapie routine wordt, moeten we atleten daarvan dan uitsluiten?
Een nieuwe kijk op doping
18 juni 2009
In een recent verschenen boek over het kat-en-muis spel van topsporters en dopingjagers pleiten de auteurs, waaronder Toine Pieters van metamedica voor een centralere rol van de arts.
Het drieluik van senior onderzoeker Toine Pieters is compleet. Na boeken over kanker en verslaving werd recent een kloeke paperback over doping gepresenteerd onder de titel Supergenen en Turbosporters. Pieters werkt op de afdeling metamedica van VUmc, die tot taak heeft te reflecteren op geneeskunde en gezondheidszorg. De drie boeken hebben gemeen dat op al deze gebieden de genen en de snel groeiende mogelijkheden om deze te beïnvloeden een belangrijke rol spelen. "Wij laten zien dat veel ontwikkelingen in het laboratorium beginnen," zegt Pieters. "EPO is een goed voorbeeld. Dat is oorspronkelijk ontwikkeld voor nierpatiënten, om bloedarmoede tegen te gaan. Maar je kunt het ook gebruiken om je prestaties te verbeteren. Als je de productie van EPO in het lichaam genetisch kunt stimuleren, is dat niet op te sporen. Ook de technische kant van genetische therapie wordt in het boek uitgelegd."
Tweesprong
Dat deze uitleg ook voor de leek begrijpelijk is, is deels de verdienste van coauteur Sietse van der Hoek, een journalist die al een aantal boeken op zijn naam heeft staan. Interviews met dopingjagers, artsen, wetenschappers en oud-sporters als Ard Schenk, en foto's van langeafstandslopers, renpaarden en beroemdheden als Mohammed Ali maken Supergenen tot een boek dat je niet gemakkelijk weglegt. Volgens Pieters zitten we op een tweesprong: "De technologie schrijdt voort. De dopingautoriteit kijkt mee over de schouder van de medische wetenschap. Misschien komt iemand wel sterker uit een behandeling. Als gentherapie routine wordt, moeten we atleten daarvan dan uitsluiten? We moeten antwoorden zien te vinden op dit soort ethische en maatschappelijke vragen."
Dopingjacht failliet
Omdat artsen steeds centraler zijn komen te staan in de verzorging van sporters, vindt Pieters dat zij ook een belangrijkere rol moeten krijgen in de strijd tegen doping, met inachtneming van de nodige checks en balances. "De strijd tussen sporters en dopingjagers levert alleen verliezers op. De sporters liggen nu aan de ketting. Volgens ons moet de dopinglijst zwaar gesaneerd worden. Doping moet noch worden vrijgegeven, noch worden verboden. De centrale vraag moet zijn: is het middel nadelig voor de gezondheid van de sporter?" Al durft hij zich niet aan een voorspelling te wagen, toch denkt Pieters dat het failliet van de jacht op doping steeds naderbij komt. "Het wordt allemaal te complex en te duur, zeker in het licht van de huidige crisis. In Nederland zijn we niet zo ideologisch geëngageerd; we bekijken de zaken liever praktisch. Die verlichtende toon moeten we vasthouden. Maar voorlopig verwacht ik tot mijn spijt geen grote veranderingen in het dopingbeleid."
Supergenen en turbosporters
Sietse van der Hoek & Toine Pieters
Supergenen en turbosporters, Sietse van der Hoek & Toine Pieters, Uitg. Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 04278, EUR 18,50.
Terri J. Kester
bron: Tracer