Ingezonden persbericht
Embargo tot vrijdag 19 juni 2009, 16.30 uur
Oratie bijzonder hoogleraar Gedragstoxicologie van Geneesmiddelen en Drugs
Pleidooi voor placebo gecontroleerd drugsonderzoek
In zijn inaugurele rede 'Breinbrekers: de Januskop van psychofarmaca' die professor Jan Ramaekers vrijdag 19 juni uitspreekt, pleit hij voor placebo gecontroleerd onderzoek. "Vooral bij onderzoek dat zich richt op de neurofarmacologische mechanismen die ten grondslag liggen aan toxische effecten van drugs en geneesmiddelen op gedrag, biedt het een grote wetenschappelijke meerwaarde." Zo start de Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen van de Universiteit Maastricht onder leiding van professor Ramaekers een groot placebo gecontroleerd onderzoek naar de hypothetische relatie tussen druggebruik, impuls controle en genetische aanleg voor dopaminerge activiteit. Deze studie kan een waardevolle bijdrage leveren aan gedragstoxicologisch onderzoek op het gebied van verslaving.
Impuls controle speelt een centrale rol bij verslaving. Impuls controle wordt gemoduleerd door dopaminespiegels in de prefrontale cortex en de hoeveelheid dopamine in het brein is in sterke mate genetisch bepaald.
In deze placebo gecontroleerde studie, waarin proefpersonen ook cannabis en cocaïne toegediend krijgen, wordt onderzocht bij welke varianten van de COMT en DBH genen een verandering van dopaminerge activiteit zal leiden tot een toename van impulsief gedrag. Dopamine spiegels in het brein worden experimenteel gemanipuleerd door toediening van cannabis en cocaïne die leiden tot hypodopaminerge en hyperdopaminerge activiteit in het brein afhankelijk van het DBH en COMT genotype. De verwachting is dat zowel hypo- als hyperdopaminerge activiteit zal leiden tot hoger impulsief- en risicogedrag zoals drugsgebruik. In dat geval kan farmacologische behandeling voor druggebruikers worden vastgesteld op basis van hun individuele dopaminerge status.
Ook eerder onderzoek van Ramaekers e.a. naar de effecten van ecstasy op het geheugen, laten de wetenschappelijke meerwaarde zien van placebo gecontroleerd onderzoek. Ecstasy heeft een slechte reputatie. Eenmalig gebruik van ecstasy zou al leiden tot geheugenvermindering als gevolg van de neurotoxische werking van ecstasy op het brein. Deze verandering zou structureel en permanent van aard zijn. Deze reputatie is gebaseerd op o.a. Amerikaans dieronderzoek van tien jaar geleden en vergelijkend humaan onderzoek tussen ecstasygebruikers en niet-gebruikers. Het Maastrichts onderzoek, waarbij ecstasy gebruikers een keer ecstasy toegediend kregen en een keer placebo, laat zien dat de geheugenprestatie onder invloed van ecstasy inderdaad afneemt, maar dat deze geheugenachteruitgang van tijdelijke aard is. Deze conclusie staat haaks op eerdere conclusies dat een eenmalige dosering ecstasy kan leiden tot permanente schade aan het geheugen.
Professor Jan Ramaekers werkt sinds 1998 bij de Universiteit Maastricht. Vanaf 2007 is hij hoofd van de vakgroep Neuropsychologie en Psychofarmacologie van de Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen.
Ingezonden persbericht