* Campagne
CGB VRAAGT AANDACHT VOOR PROBLEMEN HOMO'S OP HET WERK
19-06-2009 Homoseksuele mannen en vrouwen voelen zich in hun
werkomgeving nog steeds onprettig behandeld vanwege hun seksuele
voorkeur. Dat blijkt uit onderzoek dat de Commissie Gelijke
Behandeling (CGB) heeft laten uitvoeren. Tussen bedrijfssectoren
blijken grote verschillen te bestaan in dit alledaags onbehagen van
homoseksuele werknemers.
De problemen van homos op de werkvloer hebben veelal te maken met
opmerkingen of grapjes, die verwijzen naar hun seksuele geaardheid.
Soms gebeurt dat incidenteel en soms stelselmatig. Het is niet vaak
regelrechte discriminatie, maar wel gedrag dat door homoseksuele
werknemers als kwetsend wordt ervaren. Oók als het niet zo is bedoeld.
Het onderzoek biedt handvatten hoe dergelijke problemen aan te pakken.
Aard van de discriminatie
De CGB krijgt regelmatig signalen dat homos zich ongelijk behandeld
voelen in hun dagelijkse werksituatie. Toch krijgt zij maar heel
beperkt officiële klachten vanuit deze groep. Dat was reden voor de
CGB om inzicht te willen krijgen in de aard, de omvang en de beleving
van discriminatie van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen op de
werkvloer. Daarnaast wil de CGB een handreiking bieden voor
organisaties zodat deze discriminatie op basis van seksuele voorkeur
met effectievere middelen kunnen tegengaan.
Onzichtbaarheid van problemen
De CGB heeft daarom onderzoek laten verrichten door het Verwey-Jonker
Instituut, dat zich richtte op drie sectoren: het openbaar bestuur, de
sector transport- en communicatie en de gezondheidszorg. Uit het
onderzoek komt naar voren dat de bejegening van homos in veel
bedrijven niet of nauwelijks onderwerp van gesprek is. En als er geen
problemen lijken te bestaan, lijkt er dus ook geen aanleiding voor
specifiek beleid. Er blijken echter wel degelijk bejegeningsproblemen
op de werkvloer te bestaan, juist in organisaties/sectoren waar homos
weinig zichtbaar zijn. Een van de leidinggevenden uit het onderzoek
verwoordt het als volgt: Als de omgeving het accepteert, kom je er
voor uit en zijn er geen problemen. Als de omgeving het niet
accepteert, kom je er niet voor uit en zijn er óók geen problemen
Verschillen per sector
In sectoren waar veel vrouwen werken (in dit onderzoek: de GGD van een
gemeente en een ziekenhuis) is het vaak wel bekend wie homoseksueel
(m/v) is. Onheuse bejegening komt daar weinig voor. Vooral de
werknemers in het ziekenhuis zijn als het om dit thema gaat bijzonder
positief over de bedrijfscultuur. Dat komt door de prettige omgang en
omdat er voldoende procedures/vangnetten bestaan om discriminatie aan
de orde te stellen.
In de sectoren waar meer mannen dan vrouwen werken (in dit onderzoek:
een transport- en communicatiebedrijf en de afdeling Stadswerken van
een gemeente) ervaren homomannen en in mindere mate lesbische
werkneemsters de nodig problemen. (Homo)mannen die ook maar een klein
beetje afwijken van de sociaal verwachte sekserol op de
mannenwerkvloer lopen het grootste risico. Stoere lesbische
werkneemsters hebben hier meer kans op een prettige werkomgeving: zij
worden vaak beschouwd als een van de jongens.
Mechanismen van discriminatie
Het bijzondere van dit onderzoek is dat het zich niet richt op een
individuele misstand, maar op de onderliggende mechanismen die een rol
spelen bij discriminatie van homoseksuele en lesbische werknemers. Een
dergelijke benadering van het begrip discriminatie paste de CGB ook
toe in het recente onderzoek naar stelselmatige discriminatie binnen
een hogeschool. Ook in een nog af te ronden onderzoek naar de gevolgen
van klagen over discriminatie, analyseert de CGB deze mechanismen
nader.
Een goed zicht op mechanismen en patronen die ten grondslag liggen aan
onheuse bejegening, bijvoorbeeld het idee dat homograppen de
normaalste zaak van de wereld zouden zijn, levert zicht op oorzaken en
mogelijke oplossingen.
Aanbevelingen
Het onderzoeksbureau doet aanbevelingen om de specifieke problemen
voor homos op de werkvloer te verminderen. Zo zouden werkgevers- en
werknemersorganisaties beter en meer gegevens moeten verzamelen over
bejegening en seksuele voorkeur. Gerichte vragen in
medewerkersbetrokkenheid- en motivatieonderzoeken zijn noodzakelijk om
werkbeleving en werkplezier van diverse groepen werknemers boven tafel
te krijgen. Daarnaast zou het instrumentarium dat wél werkt binnen
organisaties, meer bekendheid moeten krijgen. Bijvoorbeeld: trainingen
voor leidinggevenden en vertrouwenspersonen of een anonieme meldplaats
van bejegeningsproblemen op intranet. De publiciteit voor dit
instrumentarium zou zich vooral moeten richten op de sectoren waar
meer mannen dan vrouwen werken: daar komt onheuse bejegening immers
het vaakst voor, zoals uit het onderzoek blijkt.
De CGB zal de bevindingen uit dit onderzoek breed onder de aandacht
brengen van onder meer werkgevers- en werknemersorganisaties. Een
diversiteitsbeleid gericht op verschillende doelgroepen, waaronder
homoseksuele mannen en lesbische vrouwen, en een flankerend
anti-discriminatiebeleid, kan voorkómen dat bejegening op de werkvloer
discriminatie wordt.
Laurien Koster, voorzitter van de CGB, zegt hierover: Dé werkvloer
bestaat niet. Bejegening is altijd gekoppeld aan bedrijfscultuur, die
varieert per bedrijf en nog meer per sector. Het komt aan op
leidinggevenden, vertrouwenspersonen en personeelsadviseurs om de
basis te leggen voor een discriminatievrije werkomgeving.
Rol CGB
De werkgever die maatregelen neemt, kan zijn beleid door de CGB laten
toetsen aan de gelijkebehandelingswetgeving. De individuele werknemer
die zich gediscrimineerd voelt, kan on line een klacht indienen bij de
CGB. De grenzen tussen onprettig of onwettig kunnen veelal pas in de
individuele zaak worden getrokken.
Conferentie
De onderzoeksresultaten zijn gepresenteerd op vrijdag 19 juni op de
conferentie Uit de kast, werkt beter, georganiseerd door de FNV en het
Company Pride Platform. Op deze conferentie gingen werkgevers- en
werknemersorganisaties, het onderzoeksbureau en de CGB nader in op de
sociale acceptatie van homos op de werkvloer.
Meer informatie
Het volledige onderzoek Discriminatie is het woord niet Lesbische
vrouwen en homoseksuele mannen op de werkvloer: bejegening en beleid
is op deze website te lezen.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Commissie Gelijke
Behandeling (CGB), Marcel Scholten, perswoordvoerder, via 030 888 3
888 of 06 481 300 42.
Contact
Wilt u een klacht indienen of heeft u een juridische vraag aan de CGB?
Bel op werkdagen tussen 14:00 uur en 16:00 uur het juridisch spreekuur
(030 888 38 88)
Postbus 16001| 3500 DA Utrecht| T 030 888 38 88| F 030 888 38 83| E
info@cgb.nl| Teksttelefoon 030 888 38 29
Commissie Gelijke Behandeling