Waterafvoer Rijn kan deze eeuw met
dertig procent afnemen
12 jun 2009
Nummer: N13
De waterafvoer van de Rijn kan tegen het einde van de eeuw in de
winter en lente tot gemiddeld dertig procent hoger zijn dan nu.
Opvallender echter is dat gedurende de zomer en herfst de Rijnafvoer
zo'n dertig procent lager kan zijn. De extreem lage waterstanden die
hiermee gepaard gaan komen voornamelijk voor rekening van de
verminderende Alpensneeuw die bovendien eerder in het jaar begint te
smelten. Dat blijkt uit een hydrologische studie met extreme
klimaatscenario's van onderzoeker Ruud Hurkmans van Wageningen
Universiteit die hierop 15 juni hoopt te promoveren.
Uit eerdere studies met (korter lopende) scenario's blijkt reeds dat
de gemiddelde Rijnafvoer, gemeten bij Lobith in de winter en het
voorjaar toenemen, terwijl ze in de zomer en het najaar dalen. Uit de
hydrologische modellen met invoergegevens voor de gehele 21e eeuw
blijkt nu dat in de extreemste scenario's de verandering zo'n dertig
procent kan bedragen. Dat betekent dat in bepaalde perioden het
transport van goederen via de Rijn ernstig wordt bedreigd.
Terwijl het smelten van de sneeuw in het voorjaar nu nog voor een
substantiële bijdrage van de waterafvoer zorgt, zal die sterk gaan
afnemen. Niettemin geven de verwachtingen aan dat er vaker en hogere
pieken in de waterafvoer van de Rijn in de lente zullen optreden. In
de herfst daarentegen treedt het tegenovergestelde op met langere en
vaker voorkomende droge perioden en de daarbij horende lage
waterstanden.
Promovendus Ruud Hurkmans onderzocht de verwachte stroomafvoer van de
Rijn voor de gehele 21e eeuw. Hij gebruikte daarvoor een hydrologisch
model waarin hij scenario's voor verwachte ontwikkelingen van het
klimaat en van het landgebruik invoerde. De drie klimaatscenario's
beslaan de gehele 21e eeuw en hebben een hoge ruimtelijke resolutie
van ca 10 x 10 km.
Drie scenario's zijn doorgemeten, elk gebaseerd op een andere
technologische en maatschappelijke ontwikkeling. Ook drie
verschillende invullingen van het gebruik van het land zijn volgens
dezelfde 'verhaallijnen' uitgewerkt. Daarbij gaat het met name om
toenemende verstedelijking en het omzetten van landbouwgrond in bos of
natuurgebied.
De gevolgen van deze ontwikkelingen voor het waterniveau in de Rijn
blijken elkaar deels op te heffen. Op regionaal niveau, ter grootte
van het stroomgebied van een zijrivier van de Rijn, zoals de Lahn in
Duitsland, kunnen de effecten vanwege veranderingen in het landgebruik
echter groot zijn. Deze worden in de gebruikte scenario's en model
zichtbaar vanwege de hoge ruimtelijke nauwkeurigheid, waardoor de
effecten van bijvoorbeeld lokaal extreme neerslag met hoge
afvoerpieken meetellen.
Contact
Voor meer informatie
Ruud Hurkmans
0317 485 025
ruud.hurkmans@wur.nl
Wageningen Universiteit en Researchcentrum