Zit statistiek in de genen?
Datum: 23 juni 2009
Oratie: prof.dr. S.H. Heisterkamp, 16.15 uur, Academiegebouw,
Broerstraat 5, Groningen
Titel: Zit statistiek in de genen?
Leeropdracht: Statistische methoden in genetische pharmacogenomics
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
In zijn oratie maakt Siem Heisterkamp duidelijk dat genen niet zonder
statistiek kunnen en dat het genetisch onderzoek heeft bijgedragen aan
de statistische theorie.
Genetica en statistiek zijn sinds het begin van de vorige eeuw nauw
met elkaar verbonden geweest. Mendel bewees met statistische tabellen
de erfelijkheid van bepaalde eigenschappen. Sir Ronald A. Fisher, meer
bekend als statisticus dan als geneticus, heeft het experimenteel
onderzoek verrijkt met behulp van statistiek en concepten uit de
evolutie. Statistiek is geëvolueerd van het samenvatten van
observationeel en experimenteel onderzoek naar het zoeken van causale
verbanden.
Genetisch onderzoek, en dan met name het genomisch onderzoek, heeft in
de afgelopen tien jaar een revolutie ondergaan. In dezelfde tien jaar
is er een revival geweest van een ander statistisch paradigma,
namelijk dat van de 350 jaar geleden overleden dominee Bayes.
Klassieke statistische methoden zijn goed in het behandelen van veel
onafhankelijk data met weinig variabelen. Het genomisch onderzoek
daarentegen is gekenmerkt door weinig onafhankelijke gegevens - soms
van maar 10 proefdieren - maar wel met 100.000 genetische variabelen.
De uitdaging van het vak statistiek is volgens Heisterkamp om ook uit
deze data bruikbare conclusies te kunnen trekken. Dat kan niet zonder
biologische voorkennis, aangezien de data zelf te mager zijn om
onafhankelijk hypothesen te ondersteunen of te verwerpen. Met behulp
van Bayesiaanse statistische methoden is het mogelijk biologische
voorkennis en data samen te gebruiken en een posteriori-kans te
berekenen om de a priori gestelde hypothesen.
Laatst gewijzigd: 12 juni 2009 10:20
Rijksuniversiteit Groningen