Kamerbrief over Haaienactieplan
23 juni 2009 - kamerstuk
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK 's-GRAVENHAGE
Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer Beleidscluster
der Staten-Generaal Prins Clauslaan 8
Postbus 20401
Postbus 20018 2500 EK 's-GRAVENHAGE
2500 EA 's-GRAVENHAGE www.minlnv.nl
Contactpersoon
atum 23 juni 2009
D Onze referentie
etreft Haaienactieplan
B Viss 09/2148
Kopie aan
Bijlagen
Geachte Voorzitter, 1
Tijdens het Algemeen Overleg van 16 april 2009 heb ik met u gesproken over het
EU-haaienactieplan en u toegezegd om, zodra de onderzoeksresultaten over de
bijvangsten van haaien in de pelagische visserij ten westen van Afrika beschik-
baar zouden komen, u hierover in kennis te stellen.
Het onderzoek werd uitgevoerd door IMARES in opdracht van de Reders-
vereniging Zeevisserij en meegefinancierd door het ministerie van LNV. Hieronder
geef ik u een samenvatting van de onderzoeksresultaten uit de periode 2001-2008
(zie bijlage voor overzicht van de gebruikte rapporten).
De pelagische vloot vist in de wateren van Mauritanië op diverse scholen-
vormende vis, onder andere sardinella, sardine, horsmakreel en makreel. Daarbij
werden in het verleden nogal eens haaien en mantaroggen bijgevangen.
Technische aanpassingen aan netten om deze bijvangsten te voorkomen, waren
al bekend uit andere visserijen, maar bekeken moest worden of deze ook in de
praktijk in de pelagische visserij in dit gebied konden werken.
IMARES deed onderzoek aan boord van vriestrawlers van de redersvereniging en
toetste de effectiviteit en toepasbaarheid van een vijftal verschillende ontwerpen
`excluders'. De `excluder' is een soort grofmazige zeef, in combinatie met een
ontsnappingstunnel en luik aan de onderkant. De `excluder' zit achter in het net
gemonteerd. Met onderwatercamera's is het gedrag van deze bijvangstsoorten
vastgelegd.
Tijdens de meer dan 1.500 onderzochte `trekken' zijn zo'n 1.000 dieren geobser-
veerd. Het leeuwendeel bestond uit hamerhaaien (ongeveer 40%), andere haaien-
soorten (14%) en roggen (12%). Voor het overige werden zwaardvis, zeilvis,
dolfijnen en zeezoogdieren genoteerd.
Pagina 1 van 3
Er was een grote variatie in de waarnemingen, niet alleen over de jaren, maar Visserij
Beleidscluster
ook over de seizoenen en geografisch, waardoor het moeilijk is algemene
conclusies te trekken.
Datum
23 juni 2009
De geteste `excluders' bleken in ieder geval zeer succesvol in het reduceren van Onze referentie
de bijvangsten van haaien en roggen. Zonder noemenswaardig verlies van de Viss 09/2148
commerciële vis kon 50 tot 100% van alle grote, lees volwassen hamerhaaien en
mantaroggen ontsnappen. Uit videobeelden bleken deze óf via de voorkant, óf
via de ontsnappingstunnel het net rustig uit te zwemmen (foto). In een aantal
individuele gevallen zijn haaien of roggen toch verstrikt geraakt in het net.
foto. Ontsnapping van hamerhaai in de `excluder`
Juveniele hamerhaaien (van 50 cm tot 1,30 m) gingen wel door de zeef heen en
werden pas aan boord uit de vangst geselecteerd. Het hoge percentage van
ontsnappingen van volwassen haaien die zich nog kunnen voortplanten komt het
behoud van de populatie ten goede. De conclusie van het onderzoek was
derhalve dat de aanpassing goed werkt voor haaien en roggen, praktisch
uitvoerbaar is en relatief goedkoop.
Ik zal derhalve dit onderzoek onder de aandacht brengen van de Europese Visserij
Beleidscluster
Commissie en de visserijsector.
Datum
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN 23 juni 2009
VOEDSELKWALITEIT, Onze referentie
Viss 09/2148
G. Verburg
Pagina 3 van 3
Bijlage: Gebruikte rapporten (opvraagbaar Redersvereniging Zeevisserij, Rijswijk)
De Haan, D. 2003. Preventing by-catches of protected or endangered species in the
pelagic trawl fishery in West Africa. Results of experiments in 2001. Report C019/03.
RIVO, Netherlands Institute for Fisheries Research, IJmuiden.
De Haan, D & J.J. Zeeberg. 2005. By-catch of pelagic megafauna off Mauritania,
Northwest Africa: observations and gear modifications. Final report, number C025.05.
RIVO, Netherlands Institute for Fisheries Research, IJmuiden.
Heessen, H.J.L., Tjoe-awie, P.J., de Haan, D. & S. Ybema. 2006. Pelagic Project
Mauritania 2005-2006 final report. IMARES report C018/07. Institute for Marine
Resources and Ecosystem Studies, IJmuiden.
De Haan, D., Burggraaf, D., Heessen, H.J.L. & A.S. Couperus. 2008. Excluder II 2007.
IMARES Report C042/08, Institute for Marine Resources and Ecosystem Studies,
IJmuiden.
De Haan, D., Burggraaf, H., van Overzee, H., Heessen H.J.L. & A.S. Couperus. 2008.
Excluder III 2008. IMARES report C073/08. Institute for Marine Resources and
Ecosystem Studies, IJmuiden.
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit