'Afwezigheid Nederland bij VN-conferentie onbegrijpelijk'
24-06-2009 10:41
Onder het motto 'onafhankelijk en vrij, maar niet over de partij'
verschijnen op pvda.nl regelmatig columns. Dit keer de column van Jan
Pronk. Nederland heeft, samen met enkele andere Westerse landen in
april verstek laten gaan op een conferentie van de Verenigde Naties
tegen racisme. Onbegrijpelijk, meent Pronk.
Nederland heeft, samen met enkele andere Westerse landen in april van
dit jaar verstek laten gaan op een conferentie van de Verenigde Naties
tegen racisme. Het betrof een vervolg op de Wereldconferentie over
Racisme die in 2001 in Durban had plaatsgevonden. Dat was een
turbulente conferentie geweest, waarin ontwikkelingslanden het Westen
heftige verwijten hadden gedaan. Die betroffen niet alleen het verre
(slavernij) en recente verleden de conferentie vond niet zonder reden
plaats in het land waar Apartheid had geheerst maar bijvoorbeeld ook
het onrecht de Palestijnen aangedaan. In Durban hadden het Westen en
Israël het zwaar te verduren gehad. Maar aan het eind van de
conferentie was algemene overeenstemming bereikt over een
slotdocument. De VS deden toen niet mee zij onttrekken zich wel vaker
aan debatten in het kader van de Verenigde Naties maar alle aanwezige
landen konden zich in de uitkomst vinden. Het Nederlandse kabinet
(Paars II) had zich destijds bezorgd getoond, maar we hadden ons
actief met de onderhandelingen bemoeid. Die waren moeizaam verlopen,
maar er werd naar elkaar geluisterd en uiteindelijk bleken alle landen
bereid tot compromissen. De opluchting was algemeen. Landen die zich
in de overeengekomen tekst konden vinden kwamen daar later niet op
terug. Ook Nederland niet. De Kamer floot het kabinet niet terug. Het
was al met al dan ook een goede tekst. De Verenigde Naties hadden zich
bewezen als het universele wereldforum bij uitstek, waar een grote
variëteit aan opvattingen over beginselen, normen, waarden en
grondrechten kan worden besproken, met de bedoeling om het met elkaar
eens te worden. Een dergelijke consensus kan bijdragen aan het
indammen van geweld dat voortvloeit uit culturele conflicten. Dat is
van belang voor de gehele wereld, inclusief Nederland.
Zon consensus moet regelmatig worden onderhouden en bijgesteld.
Vandaar de nieuwe conferentie in Geneve, waartoe de Algemene
Vergadering van de VN had besloten. Het is onbegrijpelijk dat
Nederland die conferentie heeft geboycot. De regering, bij monde van
Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen, zei er geen
vertrouwen in te hebben. We deden mee aan de vooronderhandelingen,
maar haakten af omdat we niet op alle punten onze zin kregen. Let wel:
nog voordat de conferentie zelf begon. Verhagen schreef aan de Kamer
met geen enkele tekst akkoord te kunnen gaan, zolang deze de tekst
welke in Durban was overeengekomen bevestigde. Ik begrijp dit niet.
Nederland had zich destijds akkoord verklaard en had zich nadien niet
van de tekst gedistantieerd. In moeizame vooronderhandelingen kan geen
argument gelegen zijn om af te haken, zeker gezien de ervaringen van
de vorige keer.
Ik vind de tekst die uiteindelijk in Geneve is aangenomen een
verbetering ten opzichte van de vorige. In het debat in Nederland
hebben tegenstanders van de Nederlandse deelname aan de conferentie
argumenten gehanteerd die ontleend waren aan tekstvoorstellen die niet
in de slotverklaring zijn terechtgekomen. Westerse diplomaten hebben
verklaard dat andere landen het Westen tegemoet zijn gekomen. Dat
klopt. Ook ditmaal bleek dat in de Verenigde Naties onderhandeld kan
worden. Maar je moet dan wel mee onderhandelen.
De verklaring gaat over 'racisme, rassendiscriminatie, xenofobie en
gerelateerde intolerantie'. Antisemitisme wordt expliciet veroordeeld
en op een lijn gesteld met wat omschreven wordt als anti-Arabisme,
Islamofobie en Christianofobie. Israël wordt niet genoemd. Genocide
wordt ondubbelzinnig veroordeeld. Over de Holocaust wordt vastgesteld
dat deze nooit mag worden vergeten. De verklaring spreekt zich uit
tegen het aanzetten tot haat en tegen discriminatie op grond van ras
of religie. Negatieve stereotypering van minderheden, inheemsen,
immigranten, vreemdelingen en vluchtelingen moet worden tegengegaan.
De vrijheid van meningsuiting wordt essentieel genoemd voor een
democratische en plurale samenleving. Die vrijheid wordt niet beperkt.
Integendeel, vrijheid van meningsvorming kan, zo zegt de verklaring,
een positieve rol spelen bij het tegengaan van discriminatie. Al deze
uitspraken zijn even zovele toetsstenen voor het beleid van India,
Mexico, Soedan, Zimbabwe en andere landen in het Zuiden van de wereld,
als voor het Westen. Daarom is het des te meer onbegrijpelijk dat een
aantal Westerse landen het overleg heeft geboycot. Natuurlijk waren er
confronterende redevoeringen tijdens de conferentie, zoals die van
president Ahmadinehad van Iran. Hij had zich op aandringen van VN
Secretaris Generaal Ban Ki Moon gematigd, maar naar diens mening
onvoldoende. Ban nam daarom onverwijld en zonder omwegen afstand van
Ahmadinehad. En in het debat zelf diende de Noorse minister van
Buitenlandse Zaken de President van Iran op staande voet van repliek.
Zo hoort het in de VN. Daar hoort ons land bij te zijn. We hebben een
kans gemist. Nederland was altijd een pleitbezorger van de Verenigde
Naties, als forum ter beslechting van politieke meningsverschillen.
Wij hebben door deze boycot de autoriteit van datzelfde forum
geschaad. Het is jammer dat dit gebeurde onder
medeverantwoordelijkheid van de PvdA in de regering.
Het is meer dan jammer dat wij ons door onze afwezigheid hebben
onttrokken aan mogelijke kritiek van andere landen op toegenomen
racisme, xenofobie en intolerantie in ons eigen land. Wij zijn haantje
de voorste in het bekritiseren van anderen, maar onttrekken ons aan
een debat over onszelf. We staan kennelijk boven discussie. De
regering nam de beslissing om weg te blijven enkele maanden nadat een
opkomend politiek leider in ons land had opgeroepen om de Koran te
verbieden. En zes weken later, dus nadat de regering geweigerd had mee
te doen aan een wereldwijd politiek debat over religieuze
discriminatie en intolerantie, riep diezelfde politieke leider dat
miljoenen Moslims Europa zouden moeten verlaten omdat zij allen hetzij
de Sharia willen opleggen, hetzij misdadiger zijn of Jihadist. Bij de
Europese verkiezingen werd zijn partij de op een na grootste in ons
land.
Wat thans in ons land gebeurt, valt onder de zorgen die aanleiding
gaven tot een wereldwijd debat. In het internationale discours heeft
ons land gezwegen. En binnen ons land lijkt de tegenspraak verstomd.'
Jan Pronk
Partij van de Arbeid