Gemeente Aalten
+ Wonen
Psychiatrische Zorg in Sãlaj, Roemenië
roemenie.JPG
Enige maanden geleden is in Aalten Aktueel al een artikel verschenen
over psychiatrische zorg in Roemenië. Aalten is een aantal jaren
partner geweest in een programma van de Vereniging van Nederlandse
gemeenten. Dit programma richt zich op het versterken van het lokale
bestuur in Oost Europese landen die lid zijn geworden van de Europese
Unie.
Vanuit een aantal Aaltense particulieren bestond al veel langer
contact met het district Sãlaj in Noord West Roemenië, met name met de
gemeente Cuzaplac, waar verschillende activiteiten in gang zijn gezet
zoals drinkwatervoorziening en een eigen nieuwsbrief van en voor de
dorpelingen.
Het districtsbestuur van Sãlaj vroeg aan de Aaltenaren of zij iets
konden betekenen op het gebied van zorg. Dit viel ongeveer samen met
het begin van het VNG-programma en toen is gekozen om een project voor
verbetering van de psychiatrische zorg te starten.
Het eerste project hierover had betrekking op kennisoverdracht en
managementvaardigheden voor Roemeense (beleids)ambtenaren om te komen
tot een aanzet voor een duurzaam zorgsysteem in Sãlaj. In januari 2008
is het tweede project gestart, waarover u hieronder meer kunt lezen.
Rol gemeente Aalten
In het VNG-project is Aalten de Nederlandse partner geweest. De taak
van Aalten bij de uitvoering lag voornamelijk in het organiseren van
trainingen door deskundigen van de instellingen Estinea, Sensire en
MEE en individueel ingezette deskundigen, werkbezoeken over en weer en
het beheren van het VNG-budget. Zowel het eerste als tweede project
zijn door VNG betaald.
De gemeente Aalten is ook verantwoordelijk voor het inhoudelijke en
financiële verslag over het verloop en de resultaten van het project.
Logo East II
Logo staat voor Local Government oftewel lokaal bestuur. Het tweede
project hield concreet in dat de organisatie en het management van het
psychiatrisch instituut in de plaats Jibou verbeterd zouden moeten
worden. Dit instituut valt onder de verantwoordelijkheid van het
Departement van Gezondheidszorg van het district Sãlaj. De verbetering
van de organisatie en het management moet er toe leiden dat de
cliënten met psychiatrische stoornissen op een betere zorgverlening
kunnen rekenen.
Om dat te bereiken is er het afgelopen anderhalf jaar hard gewerkt
door de Roemeense en Aaltense bestuurders en ambtenaren.
Het streven was om de volgende resultaten aan het eind van de
projectperiode(1 juli 2009) te bereiken:
1. Een heldere visie op zorg, die moet leiden tot goede plannen voor
zorg aan mensen met neuro-psychiatrische stoornissen.
2. Management en stafleden die voldoende training en kennis hebben om
de zorg voor hun cliënten goed te organiseren en te controleren.
3. Voldoende bekwaamheid en vermogen bij het district om goed beleid
voor de doelgroep te ontwikkelen.
4. Bewustwording van de mensen die politiek verantwoordelijk zijn voor
de zorg.
5. Meer betrokkenheid en begrip van de familie van de cliënten en de
maatschappij.
Dat laatste punt vergt bijzondere aandacht. Veel mensen in Roemenië
hebben het niet breed en men denkt nog wel eens dat de cliënten in de
psychiatrische instellingen het beter hebben dan de mensen daarbuiten.
Cliënten
Een ander bijzonder punt tijdens de projectperiode was het verschil in
kijken naar de groep mensen waarvoor het project uiteindelijk bedoeld
is, de cliënten. Door allerlei cultuurhistorische redenen was en is
men gewend meer te denken en te handelen vanuit een systeem, terwijl
wij trachten vanuit de cliënt te handelen. Gaandeweg werd men steeds
enthousiaster over de andere benaderingswijze voor de cliënt. Dit
betekende wel dat men meer aandacht moest en moet besteden aan het
activeren van de cliënten. Het blijkt dan dat deze doelgroep tot meer
in staat is dan zo op het eerste gezicht lijkt.
Uiteraard was niet iedereen direct enthousiast over een andere
benadering. Als je (soms tientallen) jaren gewend bent geweest om op
een bepaalde wijze te werken, dan kost het logischerwijs moeite om dat
te veranderen. En het is niet de bedoeling geweest om in Jibou een
copie van de Nederlandse psychiatrische zorg te maken.
Een belangrijk middel om die verandering verder door te voeren is het
inzetten van eigen personeel als trainer. Daartoe hebben twee
medewerkers van het instituut extra informatie en training gehad bij
GG-net en een ervaren zorgmanager.
Hoe kun je nu weten dat de zorg beter is geworden?
In het projectdocument, dat voorafgaand aan de start van het project
is opgesteld, zijn daartoe een aantal zogenaamde indicatoren en
bronnen van verificatie opgesteld zoals:
- er moet een visie op zorg zijn en wat er met deze visie moet
gebeuren; dit is vastgelegd in een strategisch plan;
- voor 25% van de cliënten moet er een nieuw onderzoeksrapport zijn
gemaakt, gevolgd door de juiste psychiatrische zorg; dit blijkt uit
nieuwe indicaties en dossiers van de cliënten;
- aan het eind van het project (30 juni 2009) moeten er minstens vijf
vrijwilligers werkzaam zijn in het psychiatrisch instituut in Jibou;
dit blijkt uit vrijwilligersovereenkomsten.
Van 8 tot 12 juni jl. is de Aaltense delegatie(waaronder de
burgemeester en de gemeentesecretaris ook enkele dagen) in Sãlaj
geweest om intensief over bovengenoemde onderwerpen te spreken.
Tijdens die week hebben we op 9 juni in Jibou een miniconferentie
gehouden. Naast de Aaltense en (ambtelijke) Roemeense delegatie waren
hierbij ook de president van het district, de burgemeester van Jibou,
vertegenwoordigers van de kerken en directeuren van collega-instituut
in Sãlaj aanwezig. Naast presentaties over de resultaten van het
project was het fijn om te constateren dat er
steeds meer betrokkenheid komt vanuit de maatschappij. Dit is, naast
verbetering van kwaliteit in de psychiatrische zorg zelf, belangrijk
voor de acceptatie van mensen met psychiatrische problemen in de
Roemeense maatschappij.
Evaluatie
De resultaten, indicatoren en bronnen van informatie zijn in de
evaluatie uitgebreid aan de orde geweest. Enkele onderwerpen verdienen
nog verdere aandacht zoals het verder invoeren van een
kwaliteitssysteem voor zorg, het compleet maken van één dossier voor
elke cliënt en het uitvoeren van het communicatieplan. We beraden ons
hoe we de ondersteuning daarvoor kunnen realiseren, omdat op 1 juli
2009 de officiële projectperiode is afgelopen.
Al met al is de samenwerking met de Roemenen tijdens de afgelopen
projectperiodes goed verlopen.
We hebben elkaar steeds beter leren kennen. Dit gaf meer ruimte om
(opbouwende) kritiek te leveren.
Dit heeft er mede toe geleid dat het besef aan beide zijden steeds
sterker werd dat er echt veranderingen moesten komen en dat die ook
gerealiseerd konden en kunnen worden, stap voor stap, zoals we
regelmatig tegen elkaar zeiden.
Het zou mooi zijn als we de ontwikkelingen die nu goed in gang zijn
gezet in Sãlaj, nog enige tijd zouden kunnen begeleiden, zodat de zorg
in Jibou duurzaam op een hoger niveau komt en blijft. Bovendien dient
het dan als goed voorbeeld voor de andere instituten in Sãlaj. Dit
komt een ieder: cliënt, personeel, overheid en maatschappij ten goede.