Kamerbrief over de resultaten van de VN-Conferentie over de financiële crisis en de gevolgen voor ontwikkelingslanden
Samenvatting:
Van 24 tot en met 26 juni vond in New York de VN-conferentie The
financial and economic crisis and its impact on development plaats, waarbij
ik Nederland heb vertegenwoordigd. Met deze brief informeer ik u over de
resultaten van deze conferentie.
Inleiding
Nu de conferentie over de economische crisis en de gevolgen voor
ontwikkelingslanden vorige week positief is afgerond, ligt er een ambitieuze
werkagenda voor de VN gericht op de verbetering van het financieel-economische
stelsel. Er is overeenstemming bereikt over een agenda voor de bestrijding van
de crisis, zoals vastgelegd in de Slotverklaring, die bij deze brief is gevoegd.
Deze brief gaat achtereenvolgens in op de plaats van de conferentie in een
bredere context, de belangrijkste uitkomsten en op het vervolg van deze
conferentie.
De VN en de crisis: een multilateraal momentum
De conferentie markeert het moment waarop de VN zijn verantwoordelijkheid neemt
om bij te dragen aan het bestrijden van de crisis. Een mondiaal probleem vergt
een mondiale, multilaterale oplossing. Het is cruciaal dat de VN als organisatie
waarin alle landen, inclusief de ontwikkelingslanden, zijn vertegenwoordigd
hierbij een rol speelt, uiteraard in samenwerking met de andere multilaterale
instituties.
Nederland heeft hierbij, met mijn betrokkenheid bij het werk van de commissie
Stiglitz, de co-facilitator-rol van de Nederlandse PV in New York en met mijn
rol als Special Envoy van de Voorzitter van de Algemene Vergadering
voor deze conferentie, zijn verantwoordelijkheid genomen. Het wordt gewaardeerd
dat Nederland een brugfunctie heeft kunnen vervullen tussen de VS, de EU en de
G77. Het belang van de conferentie voor ontwikkelingslanden, en ook voor de
andere landen inclusief Nederland, rechtvaardigt dit.
Resultaten
Na weken van moeizame onderhandelingen hebben de facilitatoren een slotdocument
opgesteld dat door alle lidstaten is goedgekeurd. De ontwikkelingslanden,
verenigd in de G77, bleken positief te staan tegenover de tekst en konden deze
volledig onderschrijven. Het bleef nog enige tijd onzeker of ook de VS kon
instemmen met het document, maar uiteindelijk is ook de VS akkoord gegaan met de
slottekst.
Ik ben in mijn speech ingegaan op de prioriteiten zoals deze ook in de
Kamerbrief over de Nederlandse inzet zijn verwoord. De ontwikkelingslanden
dreigen de dupe te worden van een crisis waarvoor ze geen verantwoordelijkheid
dragen. Dit mag niet gebeuren, de inspanningen in het kader van de Millennium
Ontwikkelingsdoelstellingen mogen niet verslappen. Hiervoor is mondiale
betrokkenheid nodig en de VN is de organisatie die de legitimiteit heeft hierbij
een rol te spelen. Dit is de reden geweest dat ik de uitnodiging van de
Voorzitter van de Algemene Vergadering om zijn Special Envoy te zijn
voor deze conferentie, heb aanvaard. Ik heb daarbij gewezen op het belang van
een effectieve follow up, onder verantwoordelijkheid van de VN. Ik heb
voor de uitwerking van de langere termijnagenda ook het belang van de analyse
van de Commissie Stiglitz benadrukt. Daarnaast heb ik gewezen op het belang van
voldoende beleidsruimte voor ontwikkelingslanden en het indammen van illegale
geldtransacties waardoor er jaarlijks meer geld uit ontwikkelingslanden weglekt
dan dat er via ontwikkelingssamenwerking binnenkomt. Tenslotte heb ik een lans
gebroken voor het nakomen van de hulp-toezeggingen, die onmisbaar zijn nu de
particuliere geldstromen naar ontwikkelingslanden opdrogen, de handel afneemt en
de investeringen teruglopen.
In de eindverklaring komen onze beleidsprioriteiten grotendeels terug.
Voorbeelden hiervan zijn het belang van een succesvolle uitkomst van de Doha
handelsronde voor verbeterde markttoegang voor producten uit
ontwikkelingslanden, het tegengaan van protectionisme, het nakomen van gedane
OS-toezeggingen in concrete termen en het tegengaan van illegale
geldtransacties. Ook spreekt de tekst over het 'stroomlijnen' van
conditionaliteiten. Naast korte termijn maatregelen gaat de verklaring in op
acties voor de langere termijn, waaronder verbetering van de effectiviteit en
coherentie van de VN, een grotere stem voor opkomende economieën en
ontwikkelingslanden bij de internationale financiële instellingen, en de
wenselijkheid van nader onderzoek naar de mogelijkheid en haalbaarheid van een
efficiënter reservevalutasysteem.
Deze conferentie stond vooral in het teken van ontwikkelingslanden. De
uitkomst is ook voor Nederland van belang, omdat het wereldwijd aanpakken van de
crisis voor een internationaal georiënteerd land als Nederland belangrijk is
vanuit het perspectief van internationale handel, investeringen en wereldwijde
kansen voor Nederlandse bedrijven.
Een multipolaire wereld
Het uitwerken van de maatregelen waartoe nu wordt besloten, zal veel discussie
opleveren. Er bestaan nu eenmaal grote verschillen van inzicht over mondiaal
economisch beleid. Die internationale discussie over oplossingen is goed en
bewijst de grote waarde van deze top. De periode waarin kritiek op het dominante
neoliberale model niet serieus werd genomen, is definitief voorbij. Zo bevat de
slotverklaring initiatieven die een paar jaar geleden nog taboe waren, zoals
bijvoorbeeld een analyse van de mogelijkheden voor een nieuw mondiaal
reservesysteem en het aankaarten van wijzigingen van de machtsverhoudingen bij
de Wereldbank en het IMF. De aanbevelingen van de Commissie Stiglitz hebben
hierbij een belangrijke rol gespeeld en zullen bij de follow up van de
conferentie een belangrijke rol blijven spelen.
Vervolg van de conferentie
De volgende stap is dat de agenda die deze conferentie heeft opgeleverd wordt
uitgevoerd. Hiervoor wordt onder meer een working group geformeerd die
alle onderwerpen die zijn behandeld en die in het Slotdocument staan, uitwerkt
en follow up geeft. Hierover wordt dan gerapporteerd aan de Algemene
Vergadering. Ook de ECOSOC krijgt een rol bij de vervolgstappen.
Nederland zal hierbij een actieve rol blijven spelen. Hoe deze precies zal
worden ingevuld, wordt de komende weken en maanden bepaald. Ik ben blij een
bijdrage te hebben kunnen leveren aan het tot een succes maken van de
conferentie en zal mij inzetten voor de follow up er van.
Mede namens de Minister van Financiën,
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Bert Koenders
Ministerie van Buitenlandse Zaken