Universiteit van Amsterdam

29 juni - 3 juli 2009

Dit is een overzicht van promoties, oraties, afscheidscolleges en andere activiteiten aan de Universiteit van Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail: persvoorlichting@uva.nl. Met vragen over plechtigheden Geneeskunde kunt u contact opnemen met AMC Voorlichting, tel. 020 - 566 2929.

Risico's na ingreep vernauwing aorta vergen levenslang toezicht op patiënt
Promotie Geneeskunde

maandag 29 juni, 14.00 uur
Zowel bij kinderen als bij volwassenen kan een vernauwing van de aorta veilig en effectief worden behandeld met ballondilatatie, een minder invasieve techniek dan een chirurgische ingreep. Ronald Walhout toonde aan dat het succespercentage en de noodzaak tot een tweede ingreep vanwege een hernieuwde vernauwing bij beide groepen even groot zijn. Hij volgde patiënten tot gemiddeld vijf jaar na de ingreep. Na zowel chirurgie als ballondilatatie bestaat er een kans op het ontwikkelen van een aneurysma en zijn er cardiovasculaire risico's. Dat rechtvaardigt volgens Walhout intensief en levenslang toezicht op deze patiënten, zelfs als de ingreep succesvol is verlopen. Dhr. R.J. Walhout: Advances in the management and surveillance of patients with aortic coarctation. Promotor is mw. prof. dr. B.J.M. Mulder.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

De toepassing van metaalcomplexen van arylfosfine als katalysator
Promotie Scheikunde

dinsdag 30 juni, 10.00 uur
Een ligand is een neutraal molecuul of een ion dat een vrij elektronenpaar heeft. Het kan gebruikt worden om een binding te vormen met een metaal of een metaal-ion. Fosforliganden hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van overgangmetaalgekatalyseerde transformaties. Hun dominante positie ten opzichte van andere klassen van liganden kan toegeschreven worden aan hun brede aanpasbaarheid van elektronische en sterische eigenschappen. Franco Doro beschrijft de synthese van een nieuwe klasse conformationeel verankerde arylfosfines (arylfosforwaterstof) en de toepassing van hun metaalcomplexen als katalysatoren in verscheidene Rh-, Pd- and Ni-gekatalyseerde transformaties. Hij onderzocht vooral de invloed van de katalysators structurele eigenschappen op relevante aspecten van katalyse, zoals enantioselectiviteit. Dhr. F. Doro: Phosphacycle Containing Ligands: Metal Complexes and Catalysis. Promotoren zijn dhr. prof. dr. P.W.N.N. van Leeuwen en dhr. prof. dr. J.N.H. Reek.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Een onderzoek naar een specifieke klasse niet-covalente binding
Promotie Scheikunde


dinsdag 30 juni, 12.00 uur
De interactie tussen licht en materie is essentieel voor ons bestaan. Geabsorbeerd licht initieert processen tussen moleculaire componenten die een wisselwerking kunnen vertonen. In natuurlijke systemen, zoals fotosynthese, zijn deze componenten georganiseerd door niet-covalente bindingen. Pablo Contreras-Carballada onderzocht een specifieke klasse van niet-covalente bindingen: de supramoleculaire binding die ontstaat door gebruik van cycloldextrine (een cyclische suikermolecuul). Deze niet-covalente binding wordt gebruikt om verschillende types van systemen bijeen te houden die fotogeïnduceerde functies kunnen uitvoeren zoals gerichte energie- en elektronenoverdracht, lichtgeïnduceerde katalytische processen en fotogeïnduceerde waterstofproductie. Dhr. P. Contreras-Carballada: Photoactivated Nano-Systems. Self-Assembled Nano-Scaled Systems through Cyclodextrin Complexation, Functionalization of Nanoparticles and Hydrogen Evolution. Promotor is mw. prof. dr. L. de Cola.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Geheugen- en aandachtstoornis kernsymptomen cognitief verval Parkinson-patiënt
Promotie Geneeskunde

dinsdag 30 juni, 14.00 uur
Dino MuslimoviIJ onderzocht het beloop van en risicofactoren voor cognitieve achteruitgang bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Ook keek hij naar de invloed van specifieke cognitieve veranderingen in het dagelijks functioneren op het welzijn van Parkinsonpatiënten. Dit deed hij bij twee cohorten, samengesteld uit patiënten bij wie de diagnose net was gesteld en patiënten die al langer ziek waren. Deze werden drie jaar lang vergeleken met een gezonde controlegroep. In de nieuw-gediagnosticeerde groep leed bijna een kwart van de patiënten al aan lichte cognitieve stoornissen. Stoornissen op het gebied van geheugen, aandacht en executieve functies vormden de kernsymptomen van cognitieve achteruitgang. Hoge leeftijd bij het begin van de ziekte blijkt, net als houdings- en balansstoornissen, een belangrijke voorspeller van cognitieve achteruitgang. Dhr. D. MuslimoviIJ: Cognitive sequelae of Parkinson's disease. Nature, course, risk factors and functional impact. Promotor is dhr. prof. dr. B.A. Schmand.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Studenten presenteren eigen bedrijven
Kick Out Minor Entrepreneurship

dinsdag 30 juni, 19.00 - 22.30 uur
Tijdens de Kick Out van de minor Entrepreneurship presenteren studenten de bedrijven die zij het afgelopen halfjaar in het kader van de minor hebben opgericht. Het doel van de avond is om de studenten de kans te geven hun bedrijf te tonen aan de buitenwereld en een brug te slaan tussen universiteit en bedrijfsleven, groot en klein. Samen met een deskundige jury beoordelen de aanwezigen in de zaal de bedrijven en wordt er een winnaar gekozen.

De juryleden zijn: Jan Post (juryvoorzitter, kennisambassadeur UvA) Tom van der Heijden (lid Raad van Bestuur KPMG), Hans Hanegraaf (directeur Commercial Banking Fortis Nederland), Rudy de Vries (ondernemer Bagels & Beans), Arko van Brakel (ondernemer Nieuwe Helden), Bercan Günel (eigenaar/directeur Women Capital), Han Klinkspoor (informal investor), en Arnoud Haverlag (student en ondernemer GetMarvia).

Bedrijven
Er doen 11 bedrijven mee aan de Kick Out. Enkele voorbeelden:
- Inconnu, het eerste modebedrijf ter wereld dat 'blind' design t-shirts op één dag gaat verkopen. De hele collectie is ingeblikt. De consument koopt het blik zonder het shirt te hebben gezien;
- DeeBag, een Design, Ecologische en Eerlijke boodschappentas, in reactie op het grootschalig verbruik van plastic tassen in Nederland. Deze exclusieve fair trade boodschappentas is ontworpen door Daryl van Wouw;
- Dans Partner, premium give-aways bij onder andere het festival Awakenings. De give-aways zijn exclusief vervaardigd in China;
- Mooi Droog, een door een Nederlands ontwerptalent gemaakte trendy, hippe én functionele regenjas voor dames. Verwijzingen:
http://www.inconnu.nl/
http://www.deebag.nl/
http://www.mooidroog.nl/
Over de minor Entrepreneurship
Voor studenten in het tweede of derde jaar van hun bacheloropleiding (van alle faculteiten) is er de minor Entrepeneurship. Hierin maken de studenten kennis met ondernemerschap vanuit een academisch perspectief en zetten zij met medestudenten een bedrijf op. Deze praktische ervaring stelt hen in staat na het beëindigen van hun studie een eigen bedrijf te starten of als ondernemende werknemer het bedrijfsleven in te gaan. De Kick Out wordt georganiseerd door het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE) van de UvA. Toegang vrij. Voor meer informatie en aanmelding: secretariaat van ACE, telefoon: 020 525 4110 of e-mail: ace-feb@uva.nl.
Locatie: De Rode Hoed, Keizersgracht 102, Amsterdam.

Computationeel mechanisme test en evalueert theorie voor taalgebruik kinderen
Promotie Cognitiewetenschap

woensdag 1 juli, 10.00 uur
Kinderen leren hun moedertaal spontaan en zonder enige moeite door interactie met hun omgeving; het is onnodig om hen expliciet de taal te leren. De taalervaring waaruit kinderen moeten leren is echter in hoge mate onbepaald en beargumenteerbaar ontoereikend met betrekking tot het leerdoel. Desondanks zullen de meeste zich normaal ontwikkelende kinderen hun moedertaal snel en met groot gemak leren spreken. Veel taalverwervingstheorieën zoeken de verklaring hiervoor in aangeboren beperkingen van het grammaticale 'zoekgebied', of zien zelfs een biologische taalspecifieke predispositie. Gebruiksgebaseerde theorieën van taal daarentegen leggen meer nadruk op de rol die ervaring speelt en op domein-algemene leermechanismen. Talen zijn lexicaal onbeperkt en structureel eindeloos te combineren, dus hun uitdrukkingskracht is niet door middel van ervaring volledig te vangen. Gebruiksgebaseerde theorieën zullen daarom moeten verklaren hoe kinderen in staat zijn om de eigenschappen van hun taalinformatie te generaliseren naar een volwassen grammatica. Hartmut Fitz presenteert een expliciet computationeel mechanisme waarmee de gebruiksgebaseerde theorieën van taal getest en geëvalueerd kunnen worden. De nadruk van zijn werk ligt op het gebied van complexe syntax en het menselijk vermogen om zinnen te vormen die meer dan één bewering uitdrukken door middel van bijzinsconstructies. Dhr. H. Fitz: Neural Syntax. Promotor is dhr. prof. dr. M. Lambalgen.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Hoge leeftijd bij begin Parkinson voorspelt eveneens cognitief disfunctioneren
Promotie Geneeskunde

woensdag 1 juli, 12.00 uur
Op basis van prospectief cohortonderzoek van mensen met de ziekte van Parkinson beschrijft Bart Post het klinisch profiel en de prognose van patiënten. Hoge leeftijd bij het begin van de ziekte en houdings- en balansstoornissen waren de belangrijkste voorspellers van slechter functioneren in de toekomst. Een hogere leeftijd blijkt eveneens een voorspeller voor cognitief disfunctioneren. Dhr. B. Post: Clinimetrics, clinical profile and prognosis in early Parkinson's disease. Promotoren zijn dhr. prof. dr. M. Vermeulen en dhr. prof. dr. R.J. de Haan.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Receptor RAGE als mogelijk therapeutisch aangrijpingspunt
Promotie Geneeskunde

woensdag 1 juli, 14.00 uur
De receptor RAGE (receptor for advanced glycation end products) is betrokken bij de immuunrespons, bijvoorbeeld door de migratie van ontstekingscellen naar de plek van de ontsteking te bevorderen of pro-inflammatoire processen te stimuleren. Marieke van Zoelen richt zich op RAGE als mogelijk therapeutisch aangrijpingspunt. Mw. M.A.D. van Zoelen: RAGE and the innate immune response in infection and inflammation. Promotor is dhr. prof. dr. T. van der Poll.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Nieuwe methode voor behandeling wijnvlek

Promotie Geneeskunde

donderdag 2 juli, 10.00 uur
Een wijnvlek is een rode plek op de huid, meestal in het gezicht of in de hals, die ontstaat door sterk uitgezette bloedvaten. Behandeling gebeurt met behulp van een laser, maar ongeveer de helft van de patiënten reageert daar niet, of onvoldoende op. Michal Heger onderzocht interacties tussen laserlicht en de behandelde bloedvaten die ten grondslag liggen aan deze relatief slechte respons. Op basis daarvan ontwikkelde hij een methode om medicijnen selectief af te leveren op de plaats van de vaatschade. In combinatie met laserpulsen zouden die de effectiviteit van de behandeling moeten verhogen. Belangrijk onderdeel zijn warmtegevoelige liposomen (kunstmatige, door een membraan omgeven deeltjes) die middelen bevatten die van invloed zijn op de bloedstolling. Zij zorgen ervoor dat uitgezette vaten dichtslibben. Dit resulteert in een ontstekingsreactie die verwijdering van de bloedvaten mogelijk maakt. Dhr. M. Heger: Lasers and liposomes: a potentially efficacious combination for the non-invasive removal of pathological cutaneous vasculature. Promotor is dhr. prof. dr. J.A.E. Spaan.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

De ateliergewoontes van Rembrandt, Dou en Vermeer

Promotie Conservering en Restauratie

woensdag 2 juli, 12.00 uur
Jørgen Wadum gaat in op diverse aspecten van de technische kunstgeschiedenis. Zo behandelt hij de geschiedenis van materialen, in het bijzonder stabiele ondergronden zoals panelen en koperen platen die kunstenaars begin zeventiende eeuw gebruikten. Daarbij richt hij zich ook op conservatieonderzoek en richtlijnen voor de conservatie van schilderijen. Wadum bestudeerde eveneens de ateliergewoontes van grote Nederlandse kunstenaars als Rembrandt van Rijn, Gerrit Dou en Johannes Vermeer. Zijn onderzoek is gebaseerd op technische studies uitgevoerd tijdens conservatie en restauratie. Wadums bespiegelingen zijn ontstaan uit de wens om het materiaal en de culturele aspecten van de objecten te begrijpen, deze gegevens te documenteren voor professionals en een breder publiek, alvorens een strategie te bedenken voor de verzorging en behandeling van ons cultureel erfgoed. Dhr. J. Wadum: Technical Art History: Painters' supports and studio practices of Rembrandt, Dou and Vermeer. Promotor is dhr. prof. dr. J.P. Filedt Kok.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Aanleg structuur in kleine hersenen verloopt slecht zonder Polycomb-eiwit
Promotie Geneeskunde

donderdag 2 juli, 14.00 uur
Polycomb-eiwitten (PcG) beïnvloeden de activiteit van genen door chromatine (DNA en de daaraan gebonden eiwitten) een open of gesloten structuur te geven. Dicht opeengepakt chromatine is moeilijk toegankelijk voor transcriptiefactoren die moeten zorgen voor activatie van genen. Chromatine met een meer open structuur wordt juist in verband gebracht met actieve genen. De expressie van genen die betrokken zijn bij de embryonale ontwikkeling wordt mede op deze manier geregeld. Het Polycomb-eiwit Ring1b blijkt een cruciale rol te spelen bij differentiatie, het proces waarbij cellen uitgroeien tot organen tijdens de embryonale ontwikkeling. Erwin Boutsma toonde aan dat de aanleg van structuren in de kleine hersenen zonder Ring1b slecht verloopt en dat stamcellen zonder Ring1b niet in staat zijn ongedifferentieerd te blijven en uiteindelijk doodgaan. Dhr. E.A. Boutsma: Ring1b: Translational control and knockout phenotypes of a PcG Core Protein. Promotor is dhr. prof. dr. M.M.S. Lohuizen.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Nederlanders gaan minder werken als loon van partner stijgt
Promotie Economie

donderdag 2 juli, 16.00 uur
Chris van Klaveren onderzocht hoe personen in meerpersoonshuishoudens hun tijd verdelen over betaalde arbeid, huishoudtaken en vrije tijd. Er wordt aangenomen dat personen zich er van bewust zijn dat het verrichten van meer betaalde arbeid een hoger inkomen oplevert en meer consumptie mogelijk maakt. Meer betaalde arbeid gaat echter ten koste van de beschikbare tijd voor andere activiteiten. In meerpersoonshuishoudens kunnen verschillende tijdsverdelingen hetzelfde huishoudinkomen opleveren. De man en de vrouw kunnen ieder hun eigen voorkeur hebben voor een bepaalde tijdsverdeling en onderhandelen over welke verdeling er uiteindelijk gekozen zal worden. Van Klaveren stelt onder andere dat mannen en vrouwen verschillende voorkeuren hebben met betrekking tot de tijdsverdeling en dat het uurloon evenals de aanwezigheid van kinderen de onderhandelingspositie binnen het gezin beïnvloedt. Voor Nederlandse huishoudens blijkt dat zowel mannen als vrouwen meer gaan werken als het eigen loon stijgt, maar minder gaan werken als het loon van hun partner stijgt. Mannen en vrouwen stemmen hun werktijden op elkaar af. Dit beïnvloedt de vraag naar informele kinderopvang, maar niet de vraag naar formele kinderopvang. Dhr. C.P.B.J. van Klaveren: The Intra-household Allocation of Time. Promotoren zijn dhr. prof. dr. B.M.S. van Praag en mw. prof. dr. H. Maassen van den Brink.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Erfelijke stofwisselingsziekte leidt tot veranderde cholesterolhuishouding
Promotie Geneeskunde

vrijdag 3 juli, 10.00 uur
De ziekte van Gaucher type I is een erfelijke stofwisselingsziekte waarbij vetachtige stoffen, glycosphingolipiden, stapelen in verschillende lichaamscellen. Mirjam Langeveld toont aan dat dit verschillende metabole veranderingen tot gevolg heeft, zoals een verminderde gevoeligheid voor insuline en een veranderde cholesterolhuishouding. Behandeling met enzymtherapie leidt bij veel patiënten tot overgewicht en mogelijk tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes type II. Gaucherpatiënten hebben ondanks een lagere concentratie van het 'goede' HDL-cholesterol in hun bloed geen last van het versneld ontstaan van aderverkalking Mw. M. Langeveld: Studies on the role of glycosphingolipids in metabolism. Promotor is dhr. prof. dr. J.M.F.G. Aerts en mw. prof. dr. C.E.M. Hollak.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Twee nieuwe stoffen ontdekt voor mogelijke behandeling erfelijke borstkanker
Promotie Geneeskunde

vrijdag 3 juli, 12.00 uur
Bastiaan Evers ontdekte van twee nieuwe en drie bestaande stoffen dat ze mogelijk toepasbaar zijn bij de behandeling van erfelijke borstkanker. Deze stoffen beschadigen het DNA en brengen zo met name tumorcellen een gevoelig klap toe. In de tumorcellen van patiënten met erfelijke borstkanker ontbreken namelijk de genen BRCA1 en BRCA2. Dit zijn juist de genen die in gezonde cellen zorgen voor reparatie van schade aan het DNA. Schade berokkenen aan cellen die zonder 'monteur' zitten, lijkt een succesvolle strategie, meent Evers mede op basis van dit onderzoek, waarvoor hij meer dan 20.000 stoffen screende op twee tumorcellijnen, één met en één zonder functionerend BRCA2. De werkzame middelen moeten wel nog verder getest worden in diermodellen en klinische trials. Dhr. B. Evers: Novel treatment strategies for hereditary breast cancer. Promotor is dhr. prof. dr. A.J.M. Berns.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.

Kind van anderhalf weet verschil werkwoord en zelfstandig naamwoord
Promotie Taalwetenschap

vrijdag 3 juli, 14.00 uur
Marian Erkelens onderzocht wanneer en hoe Nederlandse kinderen woorden leren categoriseren als werkwoord of zelfstandig naamwoord. Ze concludeert dat Nederlandse kinderen van zestien maanden werkwoorden en zelfstandig naamwoorden al uit elkaar kunnen houden. Bovendien blijkt dat de aanwijzingen die hiervoor gebruikt worden heel taalspecifiek zijn: het Nederlands verschilt van het Engels. Kinderen moeten al vroeg twee dingen leren, namelijk hoe ze woorden kunnen identificeren als werkwoord of zelfstandig naamwoord vanuit de taal die ze om zich heen horen (perceptie) en hoe ze deze verschillende soorten woorden dan zelf kunnen gebruiken bij het maken van zinnen (productie). Nederlandse kinderen van zestien maanden blijken verbuigingen op het doelwoord te gebruiken als aanwijzing voor de categorie van een woord, zoals -t in hij loop-t en -je in het huis-je. Hun Engelstalige leeftijdsgenootjes doen het anders; zij letten op de hele woorden voor en na het doelwoord, zoals you _ it rond een werkwoord en the _ on rond een zelfstandig naamwoord. Een productie-experiment met Nederlandse volwassenen laat verder nog zien dat de klankvorm van woorden eventueel ook een aanwijzing voor hun categorie zou kunnen zijn. De volwassen proefpersonen categoriseerden een meerlettergrepig onzinwoord zoals donkam vaker als zelfstandig naamwoord, maar een éénlettergrepig onzinwoord zoals book juist als werkwoord. Nederlandse kinderen blijken daarnaast werkwoorden en zelfstandig naamwoorden qua categorie correct te gebruiken zodra ze zinnen maken. Fouten zoals ik ga stoelen in plaats van ik ga zitten komen praktisch niet voor. Vanaf twee jaar weten Nederlandse kinderen dus dat werkwoorden en zelfstandig naamwoorden verschillend gebruikt worden in zinnen en kunnen ze deze kennis ook toepassen. Dhr. M.A. Erkelens: Learning to categorize verbs and nouns. Studies on Dutch. Promotoren zijn mw. prof. dr. A.E. Baker en dhr. prof. dr. F.P. Weerman.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.