1 1
> Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2597 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2500 EX Den Haag
2513 AA DEN HAAG T 070 351 61 71
F 070 351 78 95
Contactpersoon
---
T -
Ons kenmerk
VENW/DGMo-2009/3306
Uw kenmerk
Datum 14 juli 2009 2008Z06125/2008D14770
Onderwerp bediening station Eijsden Bijlage(n)
---
Geachte voorzitter,
Inleiding
Naar aanleiding van vragen van de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat
heb ik u onlangs geïnformeerd over de stand van zaken in de discussie rond de
eventuele bediening van station Eijsden.1 Ik had toen nog niet alle informatie die
nodig was om een besluit te kunnen nemen. Inmiddels is die informatie er wel en
heb ik uitvoerig overlegd met de provincie Limburg, de gemeente Eijsden en de
gemeente Maastricht. Op basis daarvan zijn de betrokken overheden elk tot de
conclusie gekomen om geen opdracht te geven aan NS of een andere vervoerder
om station Eijsden weer per trein te bedienen. Ik volg deze conclusie. In deze
brief zal ik dit nader toelichten.
Voorgeschiedenis
De gemeente Maastricht en de provincie Limburg hebben in 2004 samen met de
NMBS, NS en Thalys Internationaal het initiatief genomen om de treindienst
tussen Maastricht en Luik te verbeteren. Met dit initiatief, als onderdeel van het
Europese project `HST-connect', beogen de betrokken partijen Maastricht, via een
hoogwaardige verbinding per spoor, beter aan te laten sluiten op het Europese
HSL-netwerk. Partijen hebben een aantal opties daarvoor bestudeerd. Uiteindelijk
hebben ze ervoor gekozen om de reguliere Intercity Brussel Luik door te
trekken naar Maastricht. De nieuwe HST-verbinding werd de Maastricht Brussel
Express genoemd. De bediening van station Eijsden kwam met de komst van de
Maastricht Brussel Express (eind 2006) te vervallen.
Als compensatie van het wegvallen van de stoptreindienst heeft de Provincie
Limburg aan Veolia Transport Limburg gevraagd het busvervoer Maastricht
Eijsden zodanig vorm te geven dat het wegvallen van de stoptreindienst wordt
gecompenseerd. Dit heeft er toe geleid dat vanaf begin tot het eind van de proef
met de Maastricht Brussel Express vanuit Eijsden in de richting van Maastricht
vier bussen per uur en in de richting van Visé twee bussen worden aangeboden.
1 Zie mijn brief VENW/DGMo-2009/852 van 3 april 2009.
a
Pagina 1 van 4
In maart 20072 en februari 20083 zijn reizigersonderzoeken uitgevoerd. De
Datum
belangrijkste conclusie is dat de bezetting van vooral lijn 10 (659 reizigers) goed
is en dat de respondenten nog meer tevreden zijn met het huidige vervoeraanbod Ons kenmerk
dan in 2007. De onderzoekers bevelen dan ook aan dit aanbod te continueren. VENW/DGMo-2009/3306
Na een proefperiode van twee jaar hebben de NMBS en NS eind 2008 besloten de
Maastricht Brussel Express tot 2012 te continueren. Hiervoor zijn aan de infra-
structuur van het baanvak Maastricht Randwijck Belgische grens4 aanpassingen
gedaan5. Het voortzetten van de Maastricht Brussel Express betekent dat station
Eijsden ook na de proefperiode niet meer per trein wordt bediend. De provincie
continueert de bestaande busdiensten.
De afgelopen jaren is door de verschillende betrokken overheden en het platform
platform "Trein Terug in Eijsden" (TTIE) uitgebreid gediscussieerd over mogelijke
oplossingsrichtingen om het station weer te bedienen. Daartoe zijn er enkele
conferenties geweest en heeft de provincie Limburg een rapport laten opstellen
door een externe deskundige (Arcadis). Naar aanleiding van het verzoek van de
commissie, gedaan tijdens het Algemeen Overleg van 20 mei jl., voeg ik het
rapport als bijlage 3 bij deze brief (met toestemming van de provincie).
Het opnieuw bedienen van station Eijsden is mogelijk, maar vraagt door de
inrichting van het baanvak Maastricht Randwijck (volgens Belgische normen) en
de continuering van de Maastricht Brussel Express, om extra investeringen aan de
railinfrastructuur en/of aangepaste inzet van materieel (diesel of bi-courant
treinmaterieel dan wel tram). Hierdoor kunnen ook de exploitatiekosten hoger
uitvallen dan in het geval dat een vergelijkbaar binnenlands traject wordt
gereden. Of dan ook weer tot bediening van het station zal worden overgegaan, is
steeds sterk afhankelijk geweest van:
2 Reizigersonderzoek Maastricht Eijsden Visé (lijn 4 en 6) ROMA marktonderzoek;
Hengelo 26 april 2007.
3 Reizigersonderzoek Maastricht Eijsden Visé (lijn 6 en 10) ROMA marktonderzoek;
Hengelo 29 februari 2008. In dit onderzoek is ook aan de reizigers gevraagd of zij een
voorkeur hebben voor twee treinverbindingen per uur of voor vier busverbindingen per uur.
Een ruime meerderheid van de respondenten spreekt een voorkeur uit voor vier
busverbindingen per uur.
4 Het gaat hier om een dubbelsporig baanvak. Bij normale exploitatie wordt op linkerspoor
gereden. Het baanvak is gedeeltelijk voorzien van ATB-eg. Het traject Maastricht-Eijsden
valt onder het Nederlandse hoofdrailnet en het traject Eijsden Belgische grens wordt als
internationaal baanvak gezien. Tussen Maastricht-Randwyck en Eijsden ligt een
spanningsluis voor de overgang van de in Nederland toegepaste voltage (1500 V) naar het
in België toegepaste voltage (3000 V).
5 Recent is besloten (na zeer veel studeren en overleggen) om het Belgische
beveiligingssysteem "krokodil" aan te leggen.
Uiteraard is het mogelijk de infrastructuur opnieuw aan te passen (zowel beveiliging als
bovenleidingspanning) zodat het technisch mogelijk wordt station Eijsden met Nederlandse
treinen te bedienen. Dit zou echter haaks staan op de aanleg van "krokodil". ProRail zal dit
alleen doen als ik de investeringskosten zal afdekken. Gezien het relatief beperkte aantal in-
en uitstappers en de substantiële kosten die gemoeid zijn met een omschakeling van de
Belgische systemen naar de Nederlandse (naar schatting minimaal 8 mln.) lijkt dit
vooralsnog een moeilijk te onderbouwen en ondoelmatige investering.
Pagina 2 van 4
· de bereidheid van (regionale) overheden om te investeren in infrastructuur
Datum
· de bereidheid van een vervoerder om een treindienst Maastricht - Eijsden op
te zetten en daarvoor de benodigde investeringen te doen Ons kenmerk
· de bereidheid van overheden om (als nodig) een bijdrage te leveren in de VENW/DGMo-2009/3306
exploitatiekosten die voortkomen uit de bediening van station Eijsden
· de gevolgen voor bestaande buslijnen (m.n. buslijn 10) van Eijsden naar
Maastricht
Het gaat vooral om de vragen:
· maken de te verwachte reizigersaantallen een rendabele exploitatie mogelijk?
· zijn de investeringsniveaus per optie maatschappelijk verantwoord en
kosteneffectief gezien het potentieel aan reizigers?
Bij de beantwoording van deze vragen moet rekening gehouden worden met het
feit dat iedere partij (overheid, railbeheerder of vervoerder) een eigen positie en
verantwoordelijkheid heeft.
Op 4 maart jl. hebben VenW, de gemeente Eijsden, de provincie Limburg en de
gemeente Maastricht gezamenlijk en eensgezind geconcludeerd en afgesproken:
· dat het erom gaat hoe Eijsden (en de dorpen eromheen) zo goed mogelijk
openbaar vervoer heeft
· dat OV per trein niet op voorhand beter is dan OV per bus
· dat er diverse opties denkbaar zijn voor de OV-ontsluiting van Eijsden
· dat een analyse van de maatschappelijke kosten en maatschappelijke baten
zou moeten bepalen wat de beste optie is
· dat partijen daartoe binnen enkele weken gezamenlijk alle relevante feiten en
cijfers robuust, transparant en onbetwistbaar op een rijtje zouden zetten; op
basis daarvan kunnen alle partijen dan hun eigen conclusies trekken
Het betreffende overzicht is nu beschikbaar. Het is onder meer gebaseerd op een
rapport dat de provincie Limburg heeft laten opstellen en op informatie van NS en
Veolia. U treft het overzicht als bijlage 1 bij deze brief aan.
Conclusies
Op basis van het gezamenlijk feitenoverzicht en de belangrijkste noties over de
bediening van station Eijsden (zie de bijlagen 1 en 2 bij deze brief) hebben de
betrokken overheden hun conclusies getrokken.
Gedeputeerde Staten van Limburg hebben inmiddels de volgende eindconclusie
aan Provinciale Staten voorgelegd:
· Herstel van de treindienst Eijsden - Maastricht is goed mogelijk, maar vraagt
om forse investeringen in railinfrastructuur en/of materieel en zal altijd
verliesgevend zijn.
· Een busdienst kan het aanbod van reizigers goed verwerken, heeft de meeste
potentie en is de meest kosteneffectieve modaliteit (investering én
exploitatie).
B&W van Eijsden stellen de gemeenteraad voor om geen budget beschikbaar te
stellen voor een treindienst omdat het maatschappelijk onverantwoord is om
500.000 per jaar te betalen terwijl er een goed alternatief is dat de gemeente
niets kost.
Pagina 3 van 4
Vanuit de analyse van de regio ontstaat aldus het beeld:
Datum
· dat Eijsden met de huidige busdiensten goed openbaar vervoer heeft
waarover de meeste reizigers tevreden zijn; Ons kenmerk
· dat een investering in de railinfrastructuur om station Eijsden weer per trein VENW/DGMo-2009/3306
te kunnen laten bedienen gezien het relatief beperkt aantal in- en uitstappers
en de substantiële kosten die gemoeid zijn met een omschakeling van de
Belgische naar de Nederlandse systeem, vooralsnog een moeilijk te
onderbouwen en een ondoelmatige investering lijkt. Bovendien staat dit haaks
op het recente besluit om juist het Belgische beveiligingssysteem `Krokodil'
aan te leggen;
· dat het (door een overheid af te dekken) exploitatietekort van een treindienst
groter zal zijn dan het (door de provincie afgedekte) exploitatietekort van de
huidige busdiensten;
· dat het aantal te verwachten reizigers onvoldoende is om maatschappelijk
verantwoord financiële middelen beschikbaar te kunnen stellen om station
Eijsden weer per trein te laten bedienen.
Eindafweging
Op basis van de objectieve feiten en cijfers concluderen de provincie Limburg en
de gemeente Eijsden dat de maatschappelijke kosten van een treindienst te hoog
zijn in vergelijking met het aantal reizigers dat ermee geholpen zou zijn, en dat
een busdienst de beste oplossing is voor de OV-bediening van Eijsden.
Tegen deze achtergrond zie ik geen aanleiding om opdracht te geven aan NS of
een andere vervoerder om station Eijsden weer per trein te bedienen.
Dit betekent niet dat het onmogelijk wordt dat station Eijsden nog per trein
bediend zal worden. Als zich op enig moment een mogelijkheid voordoet om
tegen maatschappelijk verantwoorde kosten een treindienst te bieden, dan staat
de infrastructuur dit toe. Er wordt voorlopig niets afgebroken.
Tot slot
Ik meen met deze en mijn vorige brief aan alle verzoeken van de commissie
voldaan te hebben en ik neem aan dat de commissie met deze toelichting mijn
afweging kan volgen.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
Pagina 4 van 4
Ministerie van Verkeer en Waterstaat