Gemeente Rhenen
Gemeente handelde niet verkeerd in pachtzaken
24 augustus 2009 - De gemeente Rhenen deed er volgens de Gemeentelijke
Ombudsman goed aan om haar pachtbeleid te herijken en te kiezen voor
meer transparantie in de toewijzing van pachtgronden. De ombudsman
constateerde dat niet kon worden bewezen dat er in het verleden
malversaties plaatsvonden rondom pachtgrond, noch dat de gemeente dat
toestond.
De Gemeentelijke Ombudsman Rhenen deed onafhankelijk onderzoek naar de
uitvoering van het gemeentelijke pachtbeleid. Het onderzoek vond
plaats omdat enkele agrariërs uit Rhenen van mening waren dat de
gemeente zich niet hield aan het nieuwe (erf)pachtbeleid, dat in 2008
werd vastgesteld. Ook vonden de agrariërs dat de gemeente in het
verleden fouten maakte met de uitgifte van pachtgrond en deze niet
rechtzette.
Drie agrariërs wendden zich medio 2008 tot de Gemeentelijke Ombudsman
met de klacht dat het college het pachtbeleid niet goed uitvoerde. In
hun beleving was vrijgekomen grond ondershands toegevallen aan een
pachter die in het verleden al rijkelijk bedeeld was met pachtgrond.
Ook meenden de agrariërs dat er onderhands een bedrag was betaald voor
deze overdracht, hetgeen zij in strijd met de wet achtten. Zij voelden
zich misdeeld en stelden dat het college ook in het verleden onoorbare
grondoverdracht toedekte. Daarnaast stelden de agrariërs dat het
college een onderzoek naar de vermeende strafbare feiten frustreerde.
De Gemeentelijke Ombudsman komt tot de conclusie dat het oude
pachtbeleid een systeem van coöptatie met zich meebracht, waardoor het
verkrijgen van grond afhankelijk was van de vraag of een afgaande
(erf)pachter de opkomende (erf)pachter de grond gunde. Veelal was het
niet de gemeente, maar de (erf)pachters die bepaalden naar wie
vrijkomende grond ging. De (erf)pachtregels stonden deze werkwijze toe
en ook de gemeenteraad het hoogste bestuursorgaan binnen de gemeente
stond achter deze praktijk. De wettelijke regels voor (erf)pacht staan
het geven van een vergoeding voor grondoverdracht toe. De ombudsman
concludeerde dat deze praktijk kennelijk voor alle agrariërs gold en
dat het college in dezen niets kan worden verweten. Zo er al onoorbare
overdrachten plaatsvonden dan is dit kennelijk buiten medeweten van de
gemeente gebeurd. Omdat de wet pachters sterk beschermt heeft de
gemeente nauwelijks middelen om pachters grond te ontnemen.
Onderhandse overdrachten die in strijd zijn met de wet zijn voor de
gemeente vrijwel niet te bewijzen. Daardoor kon van de gemeente in
redelijkheid niet verwacht worden dat zij tijdrovende en kostbare
juridische procedures aanving, nu die weinig kans van slagen hadden.
Verder vond de ombudsman geen deugdelijk bewijs voor malversaties
rondom (erf)pachtgronden en voor de geruchten dat alle vrijkomende
grond aan steeds dezelfde persoon werd overgedragen. Onderzoeken
(onder andere door de Sociale Recherche) naar vermeende strafbare
feiten leidden niet tot de conclusie dat er ook daadwerkelijk
strafbare feiten werden gepleegd. Volgens de ombudsman is het niet aan
het college om resultaten van dergelijke onderzoeken in de
openbaarheid te brengen, zoals verzoekers verwachtten. De
privacywetgeving staat dit niet toe.
De ombudsman kan niet concluderen dat het college in het verleden en
recent foutief handelde. Het transparant maken van gronduitgifte zoals
dat in het nieuwe pachtbeleid wordt beschreven - vindt de ombudsman
een verstandige keuze
Het anonieme rapport is te vinden op de site van de Gemeentelijke
Ombudsman. Het rapport ligt ook ter inzage bij de receptie van het
gemeentehuis van Rhenen.