Podium U2's 360° Tour wordt opgebouwd met Enerpac's Synchronous Lift


Trendsettende toepassing hydrauliek bij podium U2

[foto 'De Klauw'] EDE, 20090828 -- Voor de huidige U2 360° Tour bouwde het Belgische Stageco drie gigantische, identieke podia. Bijzonder is dat bij het opbouwen en afbreken van de 230 ton wegende constructie - ook wel 'de klauw' genoemd - voor het eerst gebruik wordt gemaakt van hogedruk hydrauliek. Samen met Enerpac ontwikkelde Stageco op basis van Enerpac's Synchronous Lift System een uniek systeem om de modulaire constructie veilig en snel op een hoogte van 30 meter te brengen.

Schaalvergroting is troef in de entertainmentwereld. Optredens en tournees van beroemde artiesten en bands worden vooral gekenmerkt door spektakel. Het podium speelt daarbij een belangrijke rol. Zo ook bij de 360° Tour van U2. Voor deze wereldtournee bedachten showontwerper Willy Williams en architect Mark Fischer 'de klauw', een 30 meter hoge podiumconstructie met vier poten waardoor het publiek rondom een vrij uitzicht heeft op de band.

Leap frogging

Voor de bouw van het podium werd contact gezocht met het gespecialiseerde Stageco in het Belgische Tildonk. Het was trouwens niet de eerste keer, want ook voor de vorige tournee van U2 (1997 - Pop Mart Tour) ontwikkelde en bouwde Stageco de podia. Stageco is onbetwist marktleider en onderscheidt zich vooral door maatwerk. Zo werden in de afgelopen jaren onder meer podia gebouwd voor tournees van de Rolling Stones, Bon Jovi, Tina Turner, Elton John en Johnny Hallyday. Daarbij verzorgt Stageco het totaalpakket, vanaf technisch ontwerp, fabricage tot en met de logistiek. Aangezien tussen de optredens een relatief korte tijd beschikbaar is en het opbouwen en afbreken van de podiumconstructie in totaal zo'n 7 à 8 dagen vergt, zijn drie complete podia gebouwd. Deze drie podia worden volgens het 'leap frogging' principe gebruikt: één voor de show, de tweede wordt intussen opgebouwd en de derde wordt afgebroken.

Snelheid

Een van de eisen waaraan de constructie moest voldoen was dat deze in relatief korte tijd kan worden opgebouwd en weer afgebroken. Voor Stageco lag de uitdaging daarom in de vraag 'Hoe gaan we de zware constructie van 230 ton elke keer weer opbouwen en afbreken?' Verder moest uiteraard gekeken worden naar de logistiek en moest een oplossing worden gevonden voor het monteren van de techniek (licht, geluid) en het bijzondere, 60 ton wegende videoscherm dat ook nog eens omlaag en omhoog moest kunnen. Normaal gesproken wordt bij een podium gewerkt met kettingtakels en lieren, eventueel met ondersteuning van relatief lichte mobiele kranen. Bij dit project was de last echter dusdanig groot dat een andere oplossing gezocht moest worden. Een van de overwogen alternatieven was de inzet van zeer zware mobiele kranen met een hefvermogen van minimaal 400 à 500 ton. Daarbij rees echter de vraag of dergelijke kranen de geplande stadions in konden en of ze voldoende gestabiliseerd konden worden. Bovendien is de inzet van dergelijke kranen erg kostbaar. Een ander alternatief was een tijdelijke hijsconstructie en het gebruik van hydrauliek, bijvoorbeeld hydraulische 'strand jacks'. Zo kwam Stageco uiteindelijk bij Enerpac als meedenkend en maatwerkgericht partner terecht. De eis daarbij was min of meer dat het een plug-and-play systeem moest zijn. De hydraulische unit moest gebruiksklaar zijn en alleen aangesloten hoeven te worden op de stroomvoorziening en de besturingscomputer. De samenwerking resulteerde in een uiterst effectieve oplossing waarbij voor dergelijke zware lasten voor de eerste keer gebruik wordt gemaakt van hoge druk hydrauliek en wel met het door Enerpac op maat ontworpen Synchronous Lift System.

Stapsgewijs omhoog

De stalen podiumconstructie is opgebouwd uit een centraal 'blok' dat op vier poten rust. De poten zijn opgebouwd uit een zestal secties. Het centrale blok wordt vanaf de grond stapsgewijs in 38 stappen op hoogte gebracht waarbij telkens na 6 à 7 stappen een sectie aan elk van de vier poten wordt toegevoegd. Voor elke poot is een tijdelijk portaal (heftoren) met bovenin een draagbalk gemaakt. Binnen dat portaal beweegt via geleiderails een draagframe met daarop de hydraulische punit, vier 20-tons (200 kN), trekkend toegepaste hogedruk cilinders (350 bar) met een slag van 600 mm en vier 0,5-tons lagedruk (60 bar) vergrendelcilinders met een slag van 260 mm. Per podium bestaat het volledige hijssysteem dus uit 16 hefcilinders, 16 vergrendelcilinders en vier volledige hydraulische aggregaten. De hefcilinders zijn voorzien van een drukopnemer, een ingebouwde wegopnemer en twee naderingsschakelaars. De vergrendelcilinders zijn voorzien van twee naderingsschakelaars. De hydraulische pompunit bestaat onder meer uit aparte pompen; één voor de hefcilinders en één voor de vergrendelcilinders. Het aansturen van de pompunits gebeurt volgens het 'master-slave' principe vanaf een centrale besturingscomputer op de grond. Deze bedieningseenheid is voorzien van een touch-screen waarop grafisch de stand van de verschillende hydraulische cilinders en de positie in de heftorens is weergegeven. Tevens worden de krachten per hefcilinder, per heftoren en als totaal weergegeven. Daarnaast is op elke platform een lokale plc geïnstalleerd om het hefplatform eventueel lokaal te bedienen.

Omhoog én omlaag

Allereerst worden de complete pompunits met een kleine mobiele kraan in de heftorens geplaatst. Bij de aanvang van het hefproces rusten de uiteinden van het centrale blok op de draagframes met de Enerpac-units. Bij het heffen worden eerst de bovenbalken hydraulisch een stap omhoog geduwd om vervolgens met hydraulische vergrendelcilinders mechanisch te worden geborgd met borgpennen. Daarna worden de onderste borgpennen hydraulisch gelost en trekken de cilinders de last dezelfde stap omhoog. Op deze manier trekken de vier hydraulische units zichzelf mét de last met een netto snelheid van circa 10 m/uur als het ware omhoog in de heftorens. Hefsynchroniteit is hierbij van groot belang in verband met optredende torsiespanningen. Stageco werkt met een tolerantie van 5 tot 10 mm. Dat lijkt misschien ruim, maar het is voldoende omdat de hefportalen 35 meter uit elkaar staan. Op de display van de besturingscomputer is ook te zien dat de last in de vier torens perfect gelijk blijft. Overigens is op de display ook weergegeven welke stappen in het hefproces al genomen zijn. Wel dient de operator voor elke stap opdracht aan het systeem te geven. Na de opbouw worden de pompunits met een kraan uit de heftorens getild en worden de heftorens afgebroken. Bij het weer laten zakken en afbreken van de gehele constructie werkt het systeem volgens hetzelfde principe, maar dan uiteraard in tegengestelde richting. De pompunits staan dan weer op de grond en kunnen worden opgeborgen op weg naar de volgende locatie.

Veiligheid troef

Op geen enkel punt zijn door Stageco concessies gedaan aan de veiligheid. Zo was bijvoorbeeld de mechanische vergrendeling van de hefplateaus een uiterst belangrijk element. Met het computergestuurde Synchronous Lifting System van Enerpac kon ook aan deze eis perfect worden voldaan. Elke stap in het hefproces wordt gecontroleerd en een volgende stap kan pas worden gemaakt als aan alle voorwaarden voor een volgende stap zijn voldaan. Ook is via het systeem bekend in welke positie de last zich bevindt en hoe de spanningen zich verdelen tijdens het heffen. Daartoe wordt door het Enerpac-systeem de krachten continu en realtime gemeten. Hoewel de snelheid van werken wel een rol speelt, ziet Stageco vooral de veiligheid als een de belangrijkste voordelen van deze techniek. En gezien het feit dat de drie podia de komende twee jaar de hele wereld overgaan, ligt het accent dan ook op betrouwbaarheid en duurzaamheid. Een bijkomend voordeel is dat Enerpac wereldwijd aanwezig en actief is, zo vindt men bij Stageco. Dat de schaalvergroting in de entertainmentwereld zich zal doorzetten, is duidelijk. Doordat Stageco nu de nieuwe technologie in huis heeft, krijgen ook showontwerpers meer mogelijkheden. Mede hierdoor zijn veel meer locaties toegankelijk voor spectaculaire podia. Kortom een technologische stap die een nieuwe trend zet.



Stageco in Tildonk (B) werd 25 jaar geleden opgericht en heeft vestigingen in Frankrijk, de VS, Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Het werkterrein bestrijkt echter de gehele wereld.
Stageco is niet de enige podiumbouwer, maar wel marktleider en onderscheidt zich vooral met maatwerk. Voor podiumverhuur beschikt de onderneming over een uitgebreide voorraad aan modulaire standaardpodia. Stageco is een bedrijf dat heel innovatief omgaat met het hele gegeven van de entertainmentwereld. Het bedrijf is continu op zoek naar oplossingen voor bepaalde problemen zoals die in de industrie zijn gevonden om die vervolgens vernieuwend in hun eigen vakgebied toe te passen.


Enerpac (VS), opgericht in 1910, is wereldwijd marktleider op het gebied van hoge druk hydrauliek, heeft 28 vestigingen in 22 landen. De onderneming richt zich op het ontwerpen van producten, variërend van de kleinste cilinder tot complete computergestuurde systemen, die maximaal vermogen leveren en daarmee productiviteit verhogen en het werk eenvoudiger, sneller en veiliger maken. Specialisatie op het gebied van geïntegreerde oplossingen voor grotere projecten als het heffen van de Golden Gate Bridge in San Fransisco (VS), het helpen plaatsen van het Millau Viaduct (F) en het heffen van het dak van het 'Birds Nest', olympisch stadion in Beijing (China), maakt realisatie van sommige van de grootste bouwwerken ter wereld mogelijk en opent mogelijkheden voor grensverleggende ontwerpen.