Erasmus MC
---
Stoornissen bekkenbodemfunctie vaak onderschat
Functiestoornissen van de bekkenbodem zoals incontinentie en
verzakkingen komen veel voor bij vrouwen. De ernst van de stoornissen
is mede afhankelijk van de kracht en souplesse van o.a. de
bekkenbodemspieren, die kunnen worden getraind onder begeleiding van
de bekkenfysiotherapeut.
Relevant
Hierdoor kan in de toekomst mogelijk een operatie worden voorkomen,
maar het vergt alertheid en aandacht voor preventie. Dit en meer
concludeert Marijke Slieker - ten Hove, bekkenfysiotherapeut, in haar
proefschrift waarop zij op 9 september promoveerde aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam. De resultaten van het promotieonderzoek zijn
relevant voor de dagelijkse praktijk en dragen bij aan preventie en
behandeling van stoornissen van de functie van de bekkenbodemspieren.
Het is voor het eerst dat een dergelijk onderzoek in een algemene
vrouwelijke populatie is verricht.
Chirurgisch ingrijpen
Slieker onderzocht de epidemiologische aspecten van de functie en
disfunctie van de bekkenbodem in een algemene vrouwelijke populatie in
de leeftijd van 45 tot 85 jaar in Nederland.
Bekkenbodemfunctiestoornissen komen veel voor. Bij vrouwen zijn de
meest bekende symptomen incontinentie en urogenitale prolaps
(verzakking), maar ook vaginale geluidsvorming, niet kunnen plassen of
ontlasten en seksuele disfunctie komen voor. De impact van
bekkenbodemfunctiestoornissen is groot en gecompliceerd en heeft een
belangrijke negatieve uitwerking op de kwaliteit van leven. Slieker:
"Omdat heel veel vrouwen deze stoornissen krijgen en dit door de
vergrijzing alleen maar zal toenemen, stijgen de kosten voor de
gezondheidszorg voor wat betreft b.v. operaties van verzakkingen.
Betere voorlichting voor bijvoorbeeld zwangeren en alertheid voor de
risicofactoren zijn hard nodig om te voorkomen dat vrouwen met
verzakkingen meerdere malen in hun leven geopereerd moeten worden.
Bekkenfysiotherapie heeft de voorkeur boven chirurgisch ingrijpen."
Dochters
De belangrijkste risicofactoren zijn een voelbare of zichtbare
vaginale uitstulping tijdens de zwangerschap, een moeder met een
urogenitale verzakking en het verrichten van zwaar lichamelijk werk.
Alleen de laatste risicofactor is beïnvloedbaar. Slieker: "Artsen
zouden zich op deze risicofactoren moeten richten bij de anamnese van
zwangeren en vrouwen met prolaps klachten en hen informeren over de
risico's die zij en hun mogelijke dochters lopen."
Obstipatie
11.4% van de onderzochte vrouwen heeft het meest opvallende symptoom
van een urogenitale verzakking: een voelbare of zichtbare vaginale
uitstulping (`balgevoel'). 21% van de onderzochte algemene vrouwelijke
populatie heeft een verzakking. Slieker ontwikkelde een zogenaamde
prognostische index, waarmee het vóórkomen van klinisch relevante
verzakkingen in een algemene vrouwelijke populatie kan worden geschat
zonder een inwendig onderzoek. Urogenitale verzakking van de vaginale
achterwand is geassocieerd met obstipatie. Daarom moeten maatregelen
genomen worden om problemen met ontlasting zoveel mogelijk te
voorkomen.
Vervolgstudies
In haar proefschrift beschrijft Slieker tevens de
bekkenbodemspierfunctie. De bekkenbodemspieren moeten bij
buikdrukverhoging (zoals bij hoesten of tillen) aanspannen zonder dat
men zich er bewust van is. Slieker: "Een belangrijke bevinding is dat
vrouwen met sterke bekkenbodemspieren minder goed in staat bleken om
deze plotselinge buikdrukverhoging op te vangen met de
bekkenbodemspieren. Dat betekent dat het testen van de kracht en
uithouding van de bekkenbodemspieren niet genoeg is om voldoende zicht
te krijgen op de functie van deze spieren. De belangrijkste bevinding
is dat bij het onderzoek naar de rol van de bekkenbodemspieren in
relatie tot de urogenitale verzakking is gebleken dat vrouwen zonder
verzakking in 75% van de gevallen goed in staat blijken om het hoesten
op te vangen. Vrouwen met een zeer lichte verzakking kunnen dat nog
maar in 38% van de gevallen. De geregistreerde bekkenfysiotherapeut
zal dus in het begeleiden van jonge vrouwen met de aangetoonde
risicofactoren en vrouwen met verzakkingsklachten een rol moeten
spelen om het opvangen van de buikdrukverhoging (zoals bij hoesten en
zwaar tillen) efficiënt op te vangen. Het effect hiervan zal in
vervolgstudies moeten worden onderzocht."
Dr. Marijke Slieker - ten Hove is afdelingshoofd Bekkenfysiotherapie
bij de Stichting Opleidingen Musculoskeletale Therapie. www.somt.nl
gepubliceerd: 11 september 2009