Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Oer-Hollandse Bataven Romeinser dan gedacht
15 september 2009
De Bataven, die rond het begin van onze jaartelling in Nederland
woonden, waren veel Romeinser dan tot nu toe werd gedacht. De Bataven
waren al na enkele decennia Romeinse overheersing zo geromaniseerd dat
ze Romeins kookten, bouwden en baadden. Dit blijkt uit archeologisch
onderzoek van NWO-wetenschapper Stijn Heeren. Hij promoveert op 23
september aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Heeren onderzocht opgegraven vondsten en sporen van nederzettingen en
grafvelden uit de buurt van Tiel. De Bataven zijn in de Nederlandse
geschiedenis vaak gepresenteerd als dappere lieden die in verzet
kwamen tegen een wrede onderdrukker. Maar Stijn Heeren toont nu aan
dat deze 'simpele lieden' ook een heleboel Romeinse trekjes hadden
overgenomen. Volgens hem veranderden de kleine boerengemeenschappen in
dorpen waar Romeinse gebruiken hun intrede deden.
Romeins aan tafel en in bad
Door de chronologie van de vindplaatsen te bestuderen en enkele
specifieke categorieën vondsten te analyseren kon Heeren laten zien
hoe en wanneer de lokale bevolking deel ging nemen in de economische,
militaire en culturele structuren van het Romeinse rijk. De archeoloog
ontdekte dat de Bataven al binnen enkele decennia van Romeinse
overheersing Romeinse ingrediënten gebruikten bij het koken, dat de
boeren make-up en olie gebruikten zoals de Romeinen dat deden in hun
badhuizen en dat zij hun boerderijen bouwden naar Romeins voorbeeld.
Geld en oorlog
De integratie van de Bataven werd volgens Heeren door twee belangrijke
feiten veroorzaakt. De Romeinse legerkampen waren voor de Bataven een
belangrijke bron van inkomsten. De Bataafse boeren produceerden
voedsel voor de Romeinse soldaten en konden zo op hun beurt ook
Romeinse gebruiksvoorwerpen aanschaffen. Zo werd de Bataafse economie
dus afhankelijk van de Romeinen. Maar mogelijk was de rol die de
Bataven speelden in het Romeinse leger nog belangrijker voor de
integratie van de Bataven. Veel jonge mannen deden 25 jaar lang dienst
in het Romeinse leger en brachten Romeinse voorwerpen en gebruiken met
zich mee na voltooiing van hun diensttijd.
Hoewel het onderzoek van Heeren zich beperkte tot de rurale
gemeenschap van Tiel-Passewaaij, kunnen deze gemeenschappen wel model
staan voor plattelandsgemeenschappen elders in de Bataafse wereld.
Het onderzoek van Heeren is onderdeel van het onderzoeksprogramma
'Rurale gemeenschappen in de civitas Batavorum en hun integratie in
het Romeinse rijk', geleid door prof. dr. Nico Roymans. Dat
onderzoeksprogramma maakt deel uit van 'De Oogst van Malta', een serie
onderzoeksprogramma's die door NWO worden gefinancierd.
..............................
Meer informatie:
* Stijn Heeren (Vrije Universiteit)
* t.: 06-18290049, stijn.heeren@gmail.com
* promotiedatum: 23 september
* promotor: prof. dr. N.G.A.M. Roymans
laatst gewijzigd op 15 september 2009
De Bataven in Tiel