UMC Utrecht
Tumoren kunnen resistent worden
De zoektocht naar chemotherapie zonder bijwerkingen op basis van het
molecuul Eg5 is een stuk moeilijker geworden. Het molecuul is toch
niet de gehoopte achilleshiel van tumorcellen. Onderzoekers van de
afdeling Medische Oncologie van het UMC Utrecht beschrijven dat in het
tijdschrift Current Biology van 8 oktober. Promovendus Marvin
Tanenbaum is eerste auteur van het artikel.
Veel antikankermedicijnen remmen de celdeling en doden zo sneldelende
kankercellen. Deze middelen hebben echter vaak bijwerkingen in
gezonde, niet-delende cellen. Wetenschappers zoeken daarom naar
middelen die alléén ingrijpen op de celdeling. Stoffen die het
molecuul Eg5 remmen vormen een van die veelbelovende nieuwe
kankermedicijnen. Eg5 speelt een cruciale rol bij de celdeling en
omdat tumorcellen veel delen zou een Eg5-remmer specifiek tumorcellen
kunnen doden. Meerdere farmaceutische bedrijven testen momenteel
Eg5-remmers in klinische trials.
Onderzoekers van het UMC Utrecht zetten dit onderzoek op losse
schroeven. Zij laten in een artikel in Current Biology zien dat
tumorcellen het namelijk ook zonder Eg5 kunnen stellen. Het molecuul
Kif15 blijkt de functie van Eg5 over te kunnen overnemen. Dat is
tegelijk goed en slecht nieuws. Het betekent dat tumoren resistent
kunnen worden tegen Eg5-remmers. Maar het biedt ook een
aanknopingspunt voor nieuwe kankertherapie: gelijktijdige remming van
Eg5 én Kif15.
Beide stoffen zijn nodig tijdens de celdeling. Tijdens de celdeling
verdubbelt het DNA van een cel en moet het gelijk verdeeld worden over
de twee nieuwe cellen. Het eiwit Eg5 bestuurt de vorming van
trekdraden die het DNA uit elkaar halen en verdelen over de nieuwe
cellen. Zonder Eg5 mislukt de celdeling en gaat de cel dood.
Dat was althans het idee. Onderzoekers van het UMC Utrecht spoorden
het Kif15-eiwit op. Kif15 is normaalgesproken niet cruciaal voor de
celdeling, maar nu blijkt dat Kif15 het werk van Eg5 helemaal kan
overnemen. Hierdoor kunnen tumorcellen die behandeld zijn met
Eg5-remmers mogelijk toch weer delen. Gelijktijdige remming van Eg5 en
Kif15 leidt er in deze cellen dan alsnog toe dat delende cellen
afsterven.
Diverse vormen van chemotherapie, zoals bijvoorbeeld taxol, ontlenen
hun werking aan het blokkeren van de celdeling door de vorming van
trekdraden (of microtubuli) te bemoeilijken. Deze microtubuli zijn
echter ook belangrijk voor gewone, niet delende, cellen in het
lichaam, vandaar dat chemotherapie vaak veel bijwerkingen heeft. Het
eiwit Eg5 leek alleen in delende cellen een rol te spelen en daarom
een ideale kandidaat voor chemotherapie met minder of geen
bijwerkingen. Dat blijkt dus toch niet het geval te zijn.
Prof. dr. René Medema van de afdeling Medische Oncologie van het UMC
Utrecht leidde het onderzoek.
Voor meer informatie, bel 088-7558850 of mail info@UMCUtrecht.nl.
donderdag 8 oktober 2009