|Datum | |21 oktober | |2009 | |Nummer | |224 |ontwerp-begroting 2010 en najaarsbrief Sombere financiële vooruitzichten dwingen provincie tot pijnlijke keuzen
Door een korting op het provinciefonds loopt de provincie in 2009-2011 aan tegen een tekort van E 40 miljoen. Dit kan worden opgevangen door bestaand beleid aan te passen. Voor de langere termijn zijn de financiële vooruitzichten somberder en zal de provincie haar taken en uitgaven moeten heroverwegen. Dat blijkt uit de ontwerpbegroting die Gedeputeerde Staten begin oktober hebben uitgebracht. Bij de begroting zit een najaarsbrief waarin de budgettaire stand van zaken wordt weergegeven.
De begrotingsbehandeling start met algemene beschouwingen op 23 oktober, gevolgd door een besprekingsronde in de commissies op 6 november en een afsluitend debat bij de begrotingsvaststelling op 20 november aanstaande.
Strategische koers Brabant 2015 "Het jaar 2010 zal gebruikt worden om een visie te formuleren op de toekomst van de provincie. Er zullen keuzen gemaakt moeten worden. Samenwerking is daarbij een sleutelwoord. Wij zullen die projecten aanpakken waar ook onze partners, gemeenten, overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven in investeren. Niet alles kan meer. Iets nieuws aanpakken houdt in dat er elders geschrapt moet worden." Zegt de Brabantse Commissaris van de Koningin, Wim van de Donk. "Die visie kan richtinggevend zijn bij het opvangen van de te verwachten rijkskortingen en de verdere uitwerking van de investeringsagenda Essent. De visie moet beschikbaar zijn voor de Statenverkiezingen in 2011 en kan als kader dienen voor het toekomstige provinciale takenpakket."
Somber financieel perspectief "Na jaren van groei is het financieel somber geworden. De meerjarenbegroting van de provincie staat onder druk door de bezuiniging van het Rijk op het provinciefonds. Brabant moet rekenen op een korting van zo'n E40 miljoen en het kabinet heeft aangekondigd dat er meer bezuinigingen aankomen. De eenmalige inkomsten uit de verkoop van Essent kunnen niet gebruikt worden om de structurele tekorten af te dekken. Dat hebben de Staten besloten en daar houden wij ons strikt aan." Aldus de gedeputeerde voor Bestuur en Middelen, Thoon Essed. Essed: "Wij worden gedwongen om ook de eigen organisatie kritisch tegen het licht te houden en dat zal ook een geleidelijke vermindering van het aantal arbeidsplaatsen inhouden."
Begroting 2010 De begroting 2010 staat voor het laatste volle jaar van de bestuursperiode 2007-2011. Centrale opgaven zijn de uitvoering van het bestuursakkoord uit 2007 langs de lijnen van de programma's Mooi, Schoon, Dynamisch, Perspectiefrijk, Bereikbaar en Verbindend Brabant. Daarnaast speelt de reconstructie van het landelijk gebied, waarvan gaandeweg de effecten zichtbaar moeten worden. Dat geldt ook voor het investeringsprogramma van E 1,4 miljard met de grote steden waar de provincie voor E350 miljoen aan deel neemt, in 2010 moeten alle projecten uit het convenant met BrabantStad zijn opgestart. Topprioriteit heeft ook het maatregelenpakket economische crisis waarvoor de provincie E 400 mln heeft uitgetrokken. In dat kader zet de provincie onder andere in op de continuïteit van de woningbouwproductie, de versnelde aanpak van verouderde bedrijventerreinen en de stimulering van innovatieve en energiezuinige technieken.
Onderdelen van het reguliere beleid zijn de opgaven op het gebied van infrastructuur en openbaar vervoer, waaronder de verlenging van de pilot goedkoop openbaar vervoer. In 2010 zal de besluitvorming plaatshebben over de nieuwe structuurvisie en de provinciale verordening ruimte. Voorts wil de provincie de grondverwerving opvoeren voor de ecologische hoofdstructuur en bedrijventerreinen. Voor de milieutaken wordt toegewerkt naar de vorming van omgevingsdiensten. Op het gebied van jeugd, cultuur en samenleving ligt de focus op het terugdringen van de wachtlijsten in de jeugdzorg en op een inhaalslag bij de restauratie van monumenten.
De provinciale begroting 2010 heeft een exploitatieomvang van ruim E 1,1 miljard. De inkomsten zijn als volgt te rangschikken: 1. doeluitkeringen rijk: E 400 mln 2. opcenten opbrengst MRB E 210 mln 3. dividenden en rente-inkomsten E 160 mln 4. provinciefondsuitkering E 125 mln 5. specifieke inkomsten (m.n. OV-concessies) E 75 mln 6. onttrekkingen aan reserves E 210 mln totale exploitatieomvang E 1.180 mln
Financieel perspectief De financiële ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op en ook de provincie wordt geconfronteerd met de gevolgen van de economische crisis. Ondanks dat de provincie recent haar aandelen Essent heeft verkocht en circa E 2 miljard op haar rekening heeft mogen bijschrijven, komt de meerjarenbegroting onder druk te staan en zullen ombuigingen op den duur onontkoombaar zijn.
Een onzekere factor is de omvang en verdeling van het provinciefonds. Het fonds wordt met ingang van 2011 met E 300 mln gekort. Die korting komt in 2011 bovenop de E 200 mln die de provincies in 2008-2011 al bijdragen aan de rijksbegroting. Hoewel de verdeling van de E 300 mln niet vaststaat, moet Brabant op basis van de huidige verdeelsleutel rekenen op een nadeel van circa E 40 mln.
Of het daarbij blijft, is nog maar de vraag. In de Miljoenennota kondigt het kabinet een brede heroverweging aan die ook de provincies kan raken. Daarnaast speelt de systematiek van "samen de trap op, samen de trap af" waardoor nieuwe bezuinigingen hun doorwerking hebben op de ontwikkeling van het provinciefonds. Verder loopt nog een vervolgdiscussie over de verdeling van het fonds, waarover dit voorjaar een advies is uitgebracht door de Raad voor de financiële verhoudingen. Het IPO heeft aan een onafhankelijke commissie onder voorzitterschap van mevrouw Stuiveling (president Algemene Rekenkamer) gevraagd om de verdeling nog eens onder de loep te nemen. Het advies moet eind dit jaar gereed zijn om met ingang van 2012 te kunnen worden ingevoerd. Op de middellange termijn speelt tevens de invoering van de kilometerheffing voor personenauto's en de geleidelijke afschaffing van de MRB waarop de provincie haar opcenten heft. De introductie van een nieuw provinciaal belastinggebied wordt echter overgelaten aan een nieuw kabinet.
Een andere risicofactor is de rente-ontwikkeling. Een belangrijk deel van de kapitaalopbrengst uit Essent wordt uitgezet om met de rente-opbrengst het weggevallen dividend te kunnen compenseren. De rente daalt en dus moet nu het rendement voor de jaren 2009-2012 iets naar beneden worden bijgesteld. De bedoeling is overigens dat de Essent-middelen op basis van een Europese aanbestedingsprocedure worden uitgezet in solide verhandelbare Europese staats- en bankobligaties. Het is zaak om binnen de grenzen van de wet Fido tot een maximaal rendement te komen.
De kapitaalopbrengst van Essent is niet beschikbaar voor de afdekking van exploitatietekorten. Uitgangspunt is en blijft "vermogen moet vermogen blijven" en dat moet duurzaam worden aangewend. Naast het deel dat wordt uitgezet, wil de provincie E 1 miljard reserveren voor een omvangrijk investeringsprogramma. Op 2 oktober jl. hebben de Staten hiervoor de richting aangegeven. De middelen zullen worden ingezet voor projecten met accenten op kennis en innovatie, duurzame energie, de kwaliteit van onze leefomgeving en de bereikbaarheid van Brabant.