Universiteit van Amsterdam
Verbeelding Chinezen in Nederlands-Indi ing af van maatschappelijke positie
Promotie Nederlandse letterkunde
donderdag 22 oktober, 10.00 uur
Widjajanti Dharmowijono onderzocht het beeld van de Chinezen in Nederlands-Indi n de Indisch-Nederlandse literatuur van 1880 tot 1950. De aanleiding waren de conflicten tussen de Indonesische autochtonen en Chinezen, die culmineerden in de mei-rellen in 1998. Sommige prominente Indonesische politici en onderzoekers zijn van mening dat de conflicten hun wortels hebben in het segregatiebeleid van de Nederlands-Indische regering. Dharmowijono stelt dat het beeld dat in de literatuur van de Chinezen wordt geschetst, sterk afhankelijk is van de positie die de Chinezen innamen in de koloniale maatschappij en hun verhouding tot enerzijds de Nederlanders/Europeanen en anderzijds de inlandse bevolking, met name de Javanen. Het beeld is zeer negatief in de literatuur die gepubliceerd werd tijdens de laatste decennia van de negentiende eeuw, toen de Chinezen op Java op het hoogtepunt van hun economische macht waren en als een bedreiging gezien werden door de Nederlanders. Zij worden verbeeld als roofvogels, bloedzuigers en bedriegers zonder scrupules. Naarmate de Chinezen hun macht verliezen, zijn zij minder bedreigend en wordt het beeld volgens Dharmowijono positiever. De Chinese koelies op Sumatra worden zelfs zeer positief verbeeld. Vooral waar het Chinezen op Java betreft, is in de romans tijdens de gehele onderzochte periode sprake van vooroordelen die daden tot gevolg hebben die als vergeldingsmaatregelen beschreven worden. Vooral de situaties die geschetst worden in historische romans over de Chinezenmoord in 1740 tonen opvallende overeenkomsten met de omstandigheden in Indonesi n de aanloop tot de mei-rellen in 1998.
Mw. W. W. Dharmowijono: Van koelies, klontongs en kapiteins. Het beeld van de Chinezen in Indisch-Nederlands literair proza 1880 1950. Promotor is dhr. prof. dr. A.N. Paasman.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.
Universiteit van Amsterdam