ChristenUnie
Bijdrage Esmé Wiegman AO 'Invriezen Eicellen'
Bijdrage Esmé Wiegman AO 'Invriezen Eicellen'
dinsdag 27 oktober 2009 16:00
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Het
is al enige tijd geleden dat er antwoorden op verschillende
schriftelijke vragen zijn binnengekomen. De ChristenUnie heeft er
behoefte aan om op een aantal punten door te gaan, omdat de antwoorden
bij mijn fractie een onbevredigend gevoel hebben achtergelaten.
De discussie over het invriezen van eicellen is een gevoelige
discussie. De gevoeligheid betreft niet alleen de ethiek, want het
gaat ook om een kinderwens die veel vrouwen graag in vervulling zien
gaan. Daar kan ik mij natuurlijk alles bij voorstellen. Maar de
kernvraag waar het vanmiddag uiteindelijk om draait, is of we voor een
sociaal-maatschappelijk probleem een medische oplossing moeten zoeken.
Het vraagstuk dat vandaag voorligt, is eigenlijk een relatief nieuw
vraagstuk met allerlei ethische dilemma's. Dit verdient volgens de
ChristenUnie niet alleen nadere discussie in de beroepsgroep, maar ook
breder in politiek en samenleving. Ik verwijs de staatssecretaris naar
haar eigen Beleidsbrief ethiek aan het begin van deze kabinetsperiode.
Ik noem een paar uitgangspunten uit deze brief: medische ethiek
betreft vraagstukken die ons allen raken; autonomie staat niet op
zichzelf; de sociale en relationele context; eigenlijk ook wel een
beetje het punt dat niet alles wat mogelijk is, ook wenselijk is.
Vandaag zal ik de publicatie van de RVZ wat nadrukkelijker naar voren
brengen, het Signalement: Uitstel van ouderschap. In het licht van de
discussie van vandaag over ingevroren eicellen zou deze studie nog
eens goed doordacht moeten worden. Ik citeer uit een interview:
"Vanwege de voortschrijdende vruchtbaarheidstechnieken lijkt het leven
soms zo maakbaar." Dit is een citaat van een vrouw die, zoals zij dat
zelf omschrijft, het monster dat kinderloosheid heet, in de ogen heeft
durven kijken. Daarom vandaag de vraag: wat is nu eigenlijk het
probleem? Welk probleem bestrijden wij precies met het invriezen van
eicellen? Sociaal-maatschappelijke problemen vragen om
sociaal-maatschappelijke oplossingen.
Dit is ook een beetje de strekking van een artikel waarin mevrouw
Huijer aan het woord komt in de NRC van 24 oktober jl. Daarin zegt zij
dat werk en kind, of opleiding en kind veel makkelijker te combineren
moeten zijn voor vrouwen en mannen. Daarom ziet de ChristenUnie van
dit kabinet graag een goede inzet voor betere mogelijkheden om arbeid
en zorg te combineren. Daarbij denk ik aan de goede woorden die
gesproken worden in de gezinsnota, maar ook aan bijvoorbeeld de
initiatieven die we hebben genomen op het gebied van schooltijdbanen.
Het valt me op dat in de samenleving de suggestie lijkt te ontstaan
dat men recht heeft op een kind, maar wat het beste voor het kind zelf
is, komt niet of nauwelijks aan de orde, ook niet in deze discussie.
De ChristenUnie zet graag het kind meer centraal.
In de schriftelijke antwoorden van de staatssecretaris wordt over de
maatschappelijke inbedding van de voortplantingsgeneeskunde gesproken.
Ik vraag de staatssecretaris wat zij daar precies mee bedoelt en welke
kant zij daarmee op wil gaan: een verdere vertechnisering van de
voortplanting en de geneeskunde die daarmee gemoeid is? Ook hoor ik
graag een uitleg van de staatssecretaris over de consequenties die
verbonden worden aan de richtlijn die zal worden opgesteld en waar het
onderscheid tussen sociale en medische indicatie een plek moet
krijgen. Waaraan zal die richtlijn uiteindelijk moeten voldoen, aan
welke eisen? Wanneer vindt de staatssecretaris dat wet- en regelgeving
toch aangepast moeten worden omdat die onvoldoende zijn?
Naast maatschappelijke vragen heeft de ChristenUnie ook vragen over de
risico's. Het invriezen van eicellen is nog steeds experimenteel. Over
de gevolgen op langere termijn is nog onvoldoende bekend. Vandaar de
vraag: mag je het risico nemen ten opzichte van vrouwen, en mag dat op
grote schaal? Het invriezen van eicellen zal plaatsvinden in het kader
van wetenschappelijk onderzoek. Het protocol voor dat onderzoek zal
ter toetsing aan de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO)
worden voorgelegd. Ik wil dat vandaag duidelijk wordt of het
toetsingskader op orde is, omdat het om een relatief nieuw vraagstuk
gaat. Op grond waarvan wordt er uiteindelijk getoetst?
Ik maak me zorgen over de openbaarheid van de discussies. Vorige week
bij de voorbereiding heb ik gekeken op de sites van de NVOG en van de
CCMO. Het is mij opgevallen dat er nauwelijks toegang te vinden is tot
deze onderwerpen.
Het is duidelijk dat de ChristenUnie uitermate kritisch is. De vraag
of het invriezen van eicellen op sociale indicatie moet worden
toegestaan, valt onder de vragencategorie: mag alles wat kan en is
alles wat mogelijk is ook wenselijk? Door de ChristenUnie worden deze
vragen met nee beantwoord. Die kant moeten we niet op willen gaan. Als
de beroepsgroep niet zelf in de richtlijn tot deze conclusie komt met
de daarbij behorende actie, zal het kabinet met voorstellen moeten
komen om deze praktijk tegen te gaan.
Esmé Wiegman