IGZ: Stimuleer domotica, maar ondervang risico's en schijnveiligheid
29/10/2009 10:28
Inspectie voor de Gezondheidszorg
De risico's die het gebruik van elektronische hulpmiddelen in de zorg, ofwel domotica, met zich mee brengen moeten niet worden onderschat. Dat stelt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in het rapport dat vandaag is gepubliceerd. Het gebruik van domotica, zoals sensoren, uitluistersystemen, elektrische deurvergrendelingen, toezichtcamera's , belmatten of combinaties hiervan kan leiden tot schijnveiligheid. De IGZ ontving enkele ernstige meldingen waarbij domotica een rol speelde.
De bedoeling van deze systemen is om cliënten meer vrijheid en privacy te gunnen, en ook om in tijden van personeelstekort bewoners in gehandicapten of ouderenzorg efficiënter te kunnen begeleiden en toezicht te houden.
De IGZ stimuleert het gebruik van domotica met onder meer als doel risicovolle manieren van vrijheidsbeperking zoals het gebruik van het bedhek, fixatie of deur op slot terug te dringen.
Domotica kan cliënten en zorgverleners een veiliger gevoel geven, maar kan de zorgverlener niet als vanzelfsprekend vervangen Zorgvuldig gebruik leidt tot verhoging van een gevoel van veiligheid, zelfredzaamheid en daarmee kwaliteit van leven. Zonder de juiste randvoorwaarden is het omgekeerde juist het geval .
Domotica worden inmiddels op grote schaal ingezet.
In de gehandicaptenzorg gebruikte 64% van de benaderde locaties domotica
In de verpleeghuiszorg 91%
In verzorgingshuizen 85%
in de geestelijke gezondheidszorg 83%
De risico's die aan de inzet van domotica kleven zijn verschillend. Een visie op het gebruik ervan ontbreekt in de meeste gevallen. Een risico- en probleem analyse voordat domotica wordt ingezet ontbreekt vaak. In veel gevallen wordt de betrouwbaarheid van het systeem niet getest en wordt niet genoeg gedaan aan training en opleiding. Ook wordt de emotionele veiligheid onvoldoende ingeschat.
De IGZ beveelt de minister en staatssecretaris aan het gebruik van domotica te blijven stimuleren. Om de ontwikkeling in de zorgtechnologie te kunnen bijbenen moeten opleidingen meer aandacht besteden aan de risico's van en het omgaan met deze hulpmiddelen. Daarnaast is verder onderzoek nodig dat door brancheverenigingen, beroepsverenigingen, kennisinstituten verzekeraars en het ministerie van VWS kan worden opgezet. In het onderzoek moeten de emotionele en fysieke veiligheid van de cliënt, het opstellen van een ethisch normenkader en de nadere uitwerking van de randvoorwaarden voor veilige inzet centraal staan. De vooronderstelling dat domotica arbeidsbesparend zou kunnen werken klopt alleen onder zeer specifieke randvoorwaarden, nader onderzoek hiernaar kan de verwachtingen realistischer maken. De IGZ zal het komend jaar de ontwikkeling en de inzet van domotica blijven stimuleren maar ook scherp in de gaten houden of domotica op verantwoorde manier wordt ingezet.
Inspectie voor de Gezondheidszorg