Wageningen Universiteit en Researchcentrum
29 okt 2009
Nummer: R
De afhankelijkheid van grondstoffen leidt niet tot gewapend conflict,
zoals een groep economen stelt. De âgrondstoffenvloekâ klopt niet,
stelt de Wageningse econoom Erwin Bulte. Volgens hem worden conflicten
eerder veroorzaakt door zwakke regimes. Een tekort aan grondstoffen
kan een conflict wel aanwakkeren.
Landen wier economie sterk afhankelijk is van primaire grondstoffen
als olie, hout en mineralen, hebben vaker te maken met burgeroorlog,
ondemocratische regimes en een tragere economische groei. Tientallen
studies van economen en beleidswetenschappers van het afgelopen
decennium ondersteunen deze controversiële theorie. Rebellenleiders
worden gezien als rational predators â ze plunderen diamanten, olie en
minerale grondstoffen om zichzelf te verrijken en een greep te doen
naar de macht. Grondstoffen zijn niet alleen de bron van conflicten,
ze verlengen dat conflict ook, aldus deze groep economen.
Regering
Bulte, hoogleraar Ontwikkelingseconomie aan Wageningen University (van
Wageningen UR), en zijn Zwitserse collega Christa Brunnschweiler
onderwierpen deze theorie aan een grondig onderzoek in de Oxford
Economic Papers. Ze constateren dat vooral zwakke regeringen een
belangrijke rol spelen bij conflicten. Zwakke regimes leveren weinig
werkgelegenheid en publieke goederen. Dat leidt tot wrok bij de
bevolking en tot gewapend conflict. Betere regimes gebruiken de export
van grondstoffen om de economie te ontwikkelen. Daardoor wordt het
inkomen van de bevolking hoger en komt juist minder gewapend conflict
voor.
Afhankelijkheid
Via een wiskundige vergelijking, die de factoren bij gewapende
conflicten kwantificeert, ontdekten Bulte en Brunnschweiler dat de
afhankelijkheid van grondstoffen speelt geen rol bij conflicten. Wel
vonden ze iets anders. Landen met een verleden van (burger)oorlog zijn
veel afhankelijker van grondstoffen. Een conflict heeft namelijk
weinig invloed op de winning van grondstoffen, maar wel op de rest van
de economie, zoals de maakindustrie. Conflicten leiden dus tot een
grotere afhankelijkheid van grondstoffen, in plaats van andersom.
Ook vonden de economen aanwijzingen dat schaarste aan grondstoffen een
conflict aanwakkert. Schaarste leidt tot marginalisatie en wrok bij de
bevolking, die daardoor eerder in opstand komt.
Diamanten
Bij hun analyse maakt het tweetal een uitzondering voor diamanten: die
zaten niet in het pakket grondstoffen bij hun vergelijkingen. Het kan
goed zijn dat door diamanten â zie de burgeroorlogen in Angola en
Sierra Leone - conflicten langer duren, aldus Bulte en Brunnschweiler.
| Albert Sikkema
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl.