Partij van de Arbeid
Den Haag, 3 november 2009
Bijdrage lid Depla (PvdA) aan AO Incidenten en Integriteit
Gesproken woord geldt!
De minister kijkt niet weg maar grijpt in als er sprake is van wanbeheer of fraude. De manier waarop de minister ingegrepen heeft bij ROchdale, SGBB, St Servatius en Woonbron heeft onze steun en vertrouwen. Ik heb er dan ook weinig behoefte aan om de Minister met een groot aantal vragen te bestoken over de corporaties die vandaag op de agenda staan.
Dat gezegd hebbende wil ik wel opmerken dat ik niet gerust ben op de berichten in de media dat SGBB door een drietal corporaties zal worden overgenomen. Met name het feit dat WoonzorgNederland een van de beoogde partners zou zijn. Laat de directie van Woonzorg Nederland eerst de problemen bij Espria en Philadelphia opruimen voordat hij zich weer in een nieuw avontuur stort. De zorg voor het wonen moet centraal staan niet het volgende bestuurlijke project.
Ook wil ik vragen hoe de Minister aankijkt tegen een eventueel faillissement van SGBB. Leidt dit tot hogere rentekosten voor de hele sector?
Ook wil ik terugkomen op het rapport van de Commissie Vlug over Rochdale. Ik wil vragen het toch openbaar te maken. Want dan kan de rest van de corporatiesector er van leren.
Niet alleen ingrijpen bij misstanden, maar ook preventieve maatregelen. Door de nieuwe wet die we binnenkort naar de Kamer gestuurd krijgen.
Maar niet alleen meer regels, effectiever is het versterken van een ander waardenpatroon binnen corporatiesector. Corporaties zijn een onderdeel van sociale beweging en niet primair een vastgoed ondernemer. Gericht op maatschappelijke prestaties en niet gericht op je eigen portemonnee. Het debat over die kernwaarden moet breed worden gevoerd. Door bestuurders, door raden van toezicht maar ook door medewerkers van corporaties en de huurders. Dat is het beste middel om integriteitproblemen te voorkomen.
Daarom goed dat de nulmeting gedaan is. Wel triest dat een aantal corporaties daar aan weigeren deel te nemen. Goed dat de Minister de namen van deze corporaties openbaar maakt. Dan weten we bij welke corporaties de integriteit een zéér groot risico loopt.
Goed dat het niet bij dit ene onderzoek blijft. In de individuele oordeelsbrieven gaat u per corporatie kijken waar verbetering mogelijk is. Immers voorkomen is beter dan genezen.
En we zijn benieuwd naar de uitkomsten van de door de PvdA fractie gevraagde onderzoeken naar nevenfuncties van bestuurders en commissarissen.
De corporatiesector is een vastgoedsector. En daarmee een sector waar de onderwereld graag de bovenwereld wil binnen dringen. Oplettendheid is daarom geboden. Het gevoel van urgentie ontbreekt nog te veel. Uit de nulmeting bleek dat teveel corporaties naïef zijn bij vastgoed transacties terwijl juist daar de grootste risico's zitten
Daarom goed dat er een «Preventieve doorlichting woningcorporaties» komt. Een diepgaand onderzoek naar de kwetsbaarheid van de corporatiesector voor criminaliteit (fraude, zelfverrijking en andere vormen van financieel economische criminaliteit). Deze doorlichting heeft bij het betaald voetbal, de gezondheidszorg, de charitatieve sector, de goede doelensector, de taxibranche ook veel informatie opgeleverd die het makkelijker maakt misstanden op te sporen maar nog belangrijker te voorkomen.
Bij integriteit hoort ook dat organisaties elkaar aanspreken. En op zijn minst dat de vereniging van corporaties en de vereniging van toezichthouders hun leden aanspreken. Op zijn minst zou dit moeten gebeuren als ze zichzelf belonen boven de in de eigen codes vastgelegde (te hoge) normen. Een klein onderzoekje op internet laat zien dat de leden van de raad van toezicht van Portaal (van essen, nota bene zelf voorzitter van VTW), Delta Wonen en Com Wonen (diezelfde corporatie die ook weigerde aan nulmeting integriteit mee te doen. Tommel) boven de eigen norm van maximaal 15.000 euro zitten voor corporaties die meer dan 10.000 woningen hebben. (bovendien opgemerkt dat die uiterste norm alleen geld voor zeer professionele toezichthouders).
Wat betekent dit voor de geloofwaardigheid van deze commissarissen en van de vereniging waarvan ze lid zijn. Mooie woorden, mooie brochures maar actie blijft uit.
En wanneer maakt u een einde aan de corporaties, zoals Ymere, die vanwege privacy redenen de beloning van hun commissarissen en directeuren geheim houden. Als je je salaris geheim wilt houden vind je het blijkbaar niet uit te leggen.
Fusies
Voorzitter
Dan staat de brief van de minister met de reactie over het artikel in het NRC over de salarisstijgingen tgv fusies op de agenda. Onze opvatting is duidelijk. De waardeoriëntatie van corporatiedirecteuren is verschoven. Ze kijken niet alleen naar huurdersbelangen, maar spiegelen zich aan het bedrijfsleven en de beloningen die daar gelden. Daar is dit kennelijk gewoon. Er kunnen argumenten zijn voor een fusie, maar een grotere corporatie betekent ook meer status en meer inkomen voor de bestuurders. Daarom goed dat er een fusietoets komt en een maximum corporatiegrootte. En ook grenzen aan het aantal opeenvolgende fusies. Want anders komt het fuseren centraal te staan ipv de kwaliteit van het wonen voor de bewoners.
In het bedrijfsleven zien we ook dat veel van de fusies in de jaren negentig mislukt zijn. Bedrijven worden weer opgesplitst. Bij corporaties zien we dit nooit omdat er geen dwang van buiten is.
Tegen deze achtergrond maak ik mee ook zorgen dat bij de werving van intern toezichthouders vooral door werving en selectie bureaus mensen uit de bank of accountants wereld worden aangeboden. Nu niet de sectoren die bekend staan om hun maatschappelijke waardenorientatie. Er moeten weer meer volkshuisvesters in de raden van toezicht. Het wonen komt dan centraal te staan ipv het geld en het vastgoed.
Voorzitter
De Minister heeft een goede stap gezet in de noodzakelijke cultuurverandering van "korte termijn individuele winstbejag" naar "meer duurzaamheid in de corporatiesector". Bewoners en medewerkers moeten weer centraal staan. En corporaties die de sociale taak niet uit het oog hebben verloren verdienen het dat de aandacht niet meer gaat over wantoestanden maar over het vele goede werk dat ze doen!
Verhalen vertellers en prestaties en regeerakkoord over morele agenda. Dit is er een van!!