Stichting Projectkoor voor de Kerk der Friezen
Wat is de Kerk der Friezen?
De Kerk der Friezen is de kerk van de H. Michaël en Magnus, gelegen op een steenworp afstand van de Sint Pieter te Rome. Al in de donkere middeleeuwen kwamen overal uit Europa pelgrims naar Rome om het graf van Petrus te bezoeken. Pelgrims die uit een zelfde regio afkomstig waren zochten bij streek- en taalgenoten onderdak op plaatsen rond een eigen kerk om vanuit die plaats hun pelgrimage af te ronden, het graf van Petrus te bezoeken en zich voor te bereiden op de lange, moeizame en gevaarlijke thuisreis. Zo een plek heette een schola, en vele Europese volken hadden een eigen schola nabij het graf van Petrus. Zo kwamen de Friezen, mensen uit de streek van Vlaanderen, de Hollandse kusten en Noord-Duitsland naar de schola rond de kerk van de Heilige Michael en Magnus om daar met hun land- en streekgenoten tijdelijk onderdak te vinden. In de kerk zijn tot op de dag van vandaag sporen van Nederlandse aanwezigheid uit die tijden terug te vinden. In 1446 kwam een einde aan de schola van de Friezen. Dat had te maken met de sterk gewijzigde verhoudingen in de toenmalige wereld. Het kerkje, eigendom van het Vaticaan, bleef bestaan en vervulde lange tijd de functie van parochiekerk voor de buurt.
| |In de jaren tachtig van de vorige | | |eeuw herontdekte Mgr. Tiny Muskens, | | |toen nog Rector van het Nederlands | | |College te Rome en de latere | | |bisschop van Breda, deze oude, | | |interessante geschiedenis en het | | |belang ervan voor de hedendaagse | | |Nederlandse kerkprovincie. In 1989 | | |werd de kerk weer in gebruik | | |genomen. Het Vaticaan heeft het | | |gebouw in 1992 in langdurig | | |bruikleen gegeven aan de Nederlandse| | |Kerkprovincie. Het heeft zich | | |ontwikkeld tot een waar pelgrimsoord| | |voor de Nederlandse katholieken die | | |Rome bezoeken en - last but not | | |least - een centrum voor oecumene. | | |Het kerkgebouw werd in 1990 door de | | |Unesco opgenomen in de lijst van | | |het Mondiaal Erfgoed wegens het | | |unieke karakter van de scholae van | | |Noordeuropese volkeren in Rome. Het | | |is nog het enige vroeg-Europese | | |pelgrimsoord in Rome waarvan het | | |centrale kerkgebouw nog overeind is | | |gebleven. In 1995 wijdde paus | | |Johannes Paulus II een "nieuw" | | |altaar in. Dat is een oud, marmeren | | |blok dat volgens de overlevering | | |door keizerin Helena vanuit Israël | | |naar Rome is verscheept om | | |oorspronkelijk in de Sint Pieter als| | |altaar te worden gebruikt. |Staat van de kerk, restauratie en fondsenwerving.
De Nederlandse kerkprovincie is verantwoordelijk voor de restauratie en het onderhoud van de kerk. Dit jaar is een belangrijke restauratie afgesloten. Het orgel moet echter nog worden gerestaureerd. Het dateert waarschijnlijk van omstreeks de jaren zeventig of tachtig van de achttiende eeuw. De bouwer van het orgel is Ignazio Priori (1748 - 1803). Het orgel stond oorspronkelijk in de St.Pieter en werd in 1850 naar de Friezenkerk gebracht door Enrico en Girolamo Priori, mogelijk kleinzonen van Ignazio. Ze kregen er 100 scudi voor uitbetaald. In 1871 kwam Enrico nog eens voor restauratie terug. Er is nog een ander orgel bewaard gebleven van Ignazio Priori. Dat stond in het College Germanicum, maar is later naar de Benedictijnenabdij (Sacro Speco) van Subiaco gebracht. Het orgel is thans vrijwel onbespeelbaar. Zowel voor de restauratie van de kerk als van het orgel is veel geld nodig. Het bestuur van de Stichting Vrienden van de Kerk der Friezen, onder voorzitterschap van dr. Ad Havermans, oud-burgemeester van Den Haag, zet zich zeer in voor fondsenwerving voor beide projecten.
Idee en doel van het koorproject.
Een groep belangstellenden heeft onder leiding van René Verhoeff het initiatief genomen om een projectkoor in het leven te roepen, dat in één jaar tijd veel geld bijeen hoopt te zingen voor de restauratie van het orgel. Na aanmeldingen en audities zijn 86 zangeressen en zangeres uit het hele land aan de slag gegaan en hebben als projectkoor een uitgebreid programma ingestudeerd. Vóór en na de zomer 2009 zijn in een aantal Nederlandse kathedralen en kerken concerten verzorgd. Tevens wordt in november 2009 het koor in Rome verwacht om aldaar in twee grote kerken een concert te geven en op Willibrordzondag (15 november, 10.00 uur) de hoogmis te verzorgen in de Kerk der Friezen. Deze mis wordt door de KRO/RKK-televisie live uitgezonden (Nederland 2).
| |Als organist , zowel voor | | |solospel als begeleiding van het | | |koor, is Aart de Kort | | |aangetrokken. Hij is organist van| | |de kathedraal H.H. Laurentius en | | |Elisabeth te Rotterdam. | | |Daarnaast wil het bestuur via het| | |projectkoor het bestaan van de | | |kerk nogmaals onder de aandacht | | |van Nederland brengen en | | |donateurs voor de | | |Vriendenstichting werven. En | | |tenslotte speelt de promotie van | | |de Nederlandse kerkmuziek een | | |belangrijke rol. | | | | | |Nederlandse kerkmuziek. | | |Dit project geeft een unieke | | |mogelijkheid om de rijk | | |geschakeerde Nederlandse | | |kerkmuziek onder de aandacht te | | |brengen. Daarbij is |niet alleen gedacht aan de muziek uit de tijd van o.a. Josquin des Prez, maar ook aan de muziek-literatuur van de 19e en 20e eeuw, die wondermooie missen, cantates en andere gezangen heeft voortgebracht, die in deze tijd van secularisatie in de vergetelheid dreigen te raken. Opgenomen zijn werken van Hendrik Andriessen, Albert de Klerk, Herman Strategier, Jan Vermulst en anderen. Deze muziek verdient warme belangstelling en de initiatiefnemers zien dit als een mooie promotie voor deze bijzondere tak van de kerkmuziek. Ook zijn enkele Gregoriaanse gezangen in de programmering opgenomen, waarvoor uit de mannelijke leden van het projectkoor een schola is geformeerd.
Opzet.
Na de ledenwerving zijn in februari van dit jaar audities gehouden. Na de selectie van ruim 90 bassen, tenoren, alten en sopranen moest de inschrijving wegens overmatig succes worden stopgezet. De vaste kern bestaat nu uit 86 zangers en zangeressen die uit het hele land afkomstig zijn. Er zijn in de "basisstad" Leiden 12 repetities gehouden. Het koor trad inmiddels op in de St. Agneskerk (Den Haag), de St. Antoniuskathedraal (Breda), de St. Martinuskerk (Sneek), de kathedraal van St. Jan (Den Bosch) en de basiliek van St. Servaas in Maastricht. Na de reis naar Rome volgen nog concerten in de Dominicanenkerk te Zwolle (29 november) en de Hartebrugkerk te Leiden (17 januari), waarna het koor zal worden ontbonden.
Bestuur.
Roeland van Velzen, voorzitter
Jan Mooij, secretaris
Loek van den Ham, penningmeester
Hein van Woerden, lid
Frank Buskermolen, lid
Ben Telleman, adviseur
Beschermheer en Comité van Aanbeveling.
Mgr. dr. J.H.J. van den Hende, bisschop van Breda, is beschermheer van de stichting. Daarnaast is er een Comité van Aanbeveling. Daarin hebben zitting genomen:
- John Jorritsma, Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân/Friesland;
- mevrouw Agnes van Ardenne, oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking en thans verbonden aan de Wereldvoedselorganisatie FAO te Rome;
- drs. Ed Nijpels, voormalig Commissaris van de Koningin in Friesland en betrokken bij de start van de restauratie van de Kerk der Friezen in februari 2008;
- dr. Ad Havermans, oud-burgemeester van Den Haag en thans voorzitter van de stichting Vrienden van de Kerk der Friezen;
- dr. Koen Becking, directievoorzitter van de KRO;
- Leo Fijen, Hoofd afdeling Godsdienst en Cultuur van de KRO en voormalig redacteur-presentator van het programma Kruispunt;
- Paul Witteman, TV-presentator/journalist en tevens familielid van de componist Hendrik Andriessen.
Programma van de concerten en de Romereis.
Schola Cantorum projectkoor
1. Gregoriaans Drieluik:
Introïtus: 'Resurrexi' (Pasen)
Alleluia: 'Ascendit Deus' (Hemelvaart)
Alleluia: 'Veni Sancte Spiritus' (Pinksteren)
Koor a capella
2. Tu solus qui facis mirabilia Josquin des Prez (1440 - 1521)
3. Lumen ad revelationem Aires Fernandez (± 1550)
4. Ave Maria Hendrik Andriessen (1892 - 1981)
5. Ave verum Nico Verhoeff (1904 - 1977)
6. Ave Regina coelorum Jos van Amelsvoort (1910-2003)
7. Pater noster Jan Mul (1911-1971)
8. O quam suavis est Albert de Klerk (1917-1998)
Orgel
9. Nederlandse componist; verschilt per concert
Altmezzo, bariton en orgel
10. Laetentur coeli Jan Vermulst (1925-1994)
Koor, orgel
11. Verleih uns Frieden gnädiglich Jan Vermulst (1925-1994)
12. Salve Regina Herman Strategier (1912-1988)
Koor a capella, orgel
13. Jesu Redemptor omnium Arthur Meulemans (1884 - 1966)
14. O Domina Nostra Henryk Górecki (1933)
15. Totus tuus Henryk Górecki (1933)
Koor-orgel
16. Laudate Dominum Aart de Kort (1962)
Bij enkele concerten en eucharistieviering 15 november 2009, Rome:
Koor a capella
17. Missa Brevis Claudio Casciolini (±1700 - ±1759) Bewerking : Jan Vermulst (1925-1994)
| | | |