Rijk vorstengraf uit de prehistorie
Honderden minuscule bronzen voorwerpen hebben archeologen van de
Universiteit Leiden gevonden in het ongewoon rijke graf van een
prehistorische vorst. Het graf ligt ten zuiden van Oss onder een van
de grootste grafheuvels van Nederland. De jonge vorst is hier 2600
jaar geleden midden in een uniek en uitgestrekt ritueel landschap uit
de late prehistorie met veel uiterlijk vertoon begraven. Donderdag 5
november worden in Museum Jan Cunen in Oss de vondsten gepresenteerd.
Crime Scene Investigation
De vondsten zijn uniek en de CSI-achtige wijze van onderzoek is
dat ook. De resten zijn niet ter plaatse opgegraven, maar het
graf is in blokken gelicht. De archeologen van de Universiteit
Leiden en restauratoren van Restaura hebben de blokken
vervolgens in een laboratorium onderzocht. Door middel van
röntgenonderzoek vonden ze maar liefst 525 minuscule en zeer
fragiele bronzen voorwerpen die normaal gesproken vrijwel niet
te bergen zouden zijn. Een voor een zijn de voorwerpen
uitgeprepareerd en geconserveerd. Zo konden ze de details van
een prehistorische begrafenis uit de vroege ijzertijd
reconstrueren zoals dat maar zelden lukt.
Afbeelding - De opgraving van een van de vorstengrafheuvels in
2004
Prehistorische begrafenis
Van eikenhout bouwde men een grote brandstapel, na eerst op een
hoger gelegen punt in het landschap de begroeiing weggehaald te
hebben. Met palen markeerden ze een kleine processieweg. Op de
brandstapel lag de overledene - een jongeman van tussen de 25
en 40 jaar - samen met de rijkelijk met brons en tin beslagen
leidsels van een span paarden. Na de crematie ruimden zijn
nazaten de processieweg op en bedekten de resten van de
brandstapel en het paardentuig met zorgvuldig geschikte
heideplaggen. Ze verzamelden zijn stoffelijke resten in een urn
die ze tussen de plaggen plaatsten. Uiteindelijk werd de plek
een rond grafmonument van bijna 40 m in doorsnee en minstens
1,5 m hoog.
Ritueel landschap
De grafheuvel ligt in een uitgestrekt ritueel landschap waarvan
ook het beroemde Vorstengraf van Oss deel uitmaakt. De vorst in
dit graf is in 1933 opgegraven. Hij lag onder de grootste
grafheuvel van Nederland. De archeologen vermoeden dat er een
derde vorst ligt onder een grafheuvel die in 2004 is
onderzocht. Opmerkelijk is dat deze vorst kennelijk met een
minimalistisch grafritueel is begraven. Het voorkomen van
meerdere vorstengraven uit het begin van de ijzertijd is uniek
voor Nederland, net als de tientallen meters lange palenrijen
die tussen de grafheuvels zijn opgericht en waarvan de functie
moeilijk is vast te stellen.
Afbeelding - Het röntgenen van de grafinhoud van de
vorstengrafheuvel die werd opgegraven in 2007
Zevenbergen
De spectaculaire vondst is gedaan langs de A50 bij het
verkeersknooppunt Oss-Paalgraven, in een gebied dat van oudsher
wordt aangeduid als Zevenbergen. De grafheuvels die liggen
ingeklemd tussen snelwegen, zijn na het onderzoek
gerestaureerd. In de nabije toekomst wordt het unieke stukje
prehistorisch landschap ontsloten voor bezoekers.
Presentatie
Donderdag 5 november wordt in Museum Jan Cunen een
tentoonstelling geopend waarin voor het eerst alle vondsten van
Zevenbergen worden gepresenteerd. Tegelijkertijd wordt ook het
eerste exemplaar van een publieksboek met het unieke verhaal
van Zevenbergen overhandigd aan wethouder Hoeksema van de
gemeente Oss.
Afbeelding - De urn uit de in 2007 opgegravenvorstengrafheuvel
(4 november 2009/SH)
Nieuwsredactie - 04/11/2009
Universiteit Leiden