VU medisch centrum
Checklist verbetert patiëntveiligheid
5 november 2009
De Nederlandse ziekenhuizen werken nauw samen om de patiëntveiligheid
te verbeteren. In VUmc wordt op 2 november PASSPORT ingevoerd, een
verzameling multidisciplinaire checklisten in het chirurgisch traject,
waarmee de kans op vermijdbare fouten drastisch wordt verkleind.
"Je kunt maar beter een brand voorkomen, dan dat je hem moet blussen",
zegt Birgit Schoenmakers, stafadviseur instituut ondersteuning
patiëntenzorg (IOP), over PASSPORT. De afkorting dat staat voor
Patient Safety System in het Peri-Operatieve en
RisicomanagementTraject. "De patiënt zal merken dat er meer naar zijn
of haar naam en geboortedatum wordt gevraagd, ter controle dat we de
juiste patiënt voor ons hebben."
Afvinken
PASSPORT is afgeleid van SURPASS (Surgical PAtient Safety System) en
ontwikkeld door het AMC. "Samen met een implementatiegroep, waarin
alle disciplines in het chirurgische traject zijn vertegenwoordigd, is
de lijst - gebaseerd op de meest voorkomende incidenten - aan onze
situatie aangepast", zegt Schoenmakers. Ze benadrukt dat het werkdruk
voor het personeel niet zal toenemen. "Het expliciteert wat nu al
wordt gedaan, het is een kwestie van afvinken van punten."
De checklisten moeten worden bekrachtigd met naam en handtekening.
Niet aftekenen betekent dat een bepaalde handeling niet is uitgevoerd.
"Je kunt het inderdaad zien als een soort paspoort. Op het moment dat
je niet aan de voorwaarden voldoet mag je de grens niet overgaan."
Werkbaar
Niet consciëntieus invullen van de vragenlijsten kan de
patiëntveiligheid in gevaar brengen. "Maar het moet wel werkbaar
zijn", zegt hartchirurg Alexander Vonk. "En toegespitst op individuele
gevallen." Vonk vindt dat systeem voornamelijk gebruikt moet worden,
waarvoor het bedoeld is: het volgen van een veilige procedure. Niet
meer en niet minder. "Daar heb ik op een constructieve manier mijn
mening over gegeven."
Hij vergelijkt PASSPORT met autorijden. Niet zomaar iets aannemen,
maar altijd alert blijven op mogelijke fouten. Vonk heeft veel geleerd
van twee piloten die voor Transavia en de KLM werken en een bedrijf
zijn begonnen om kennis uit de luchtvaart algemeen toe te passen. Van
hen komt de volgende vergelijking: "Als je 's nachts altijd over een
bepaald kruispunt rijdt, waarvan je zeker weet dat er om twee uur 's
nachts niemand aankomt, dan blijf je toch voor de stoplichten staan.
Ook al lijkt datgene wat we doen veilig, door het te standaardiseren
en te protocoliseren kunnen we het toch veiliger maken. Een piloot
controleert met een checklist steeds opnieuw alles wat hij moet doen.
Elke keer weer. Wat in de luchtvaart cruciaal is, is het creëren van
marges. Als je door rood licht rijdt, dan heb je geen marge meer om
een dreigende aanrijding te vermijden. PASSPORT is het creëren van een
veiligheidsmarge. Dat vind ik een briljante stelling."
Ruud Pattiapon
bron: Tracer