Gesprek met de minister-president na de ministerraad (NOS, Nederland 1)
Radio / TV-interview | 06-11-2009
Minister-president Balkenende gaat in het tv-gesprek na de
ministerraad van 6 november in op het AOW-debat en het vaste
voorzitterschap van de Europese Raad.
HAGENS
Meneer Balkenende, vindt u uw werk nog leuk?
BALKENENDE
Merkwaardige vraag. Ik vind mijn werk erg leuk ja.
HAGENS
Ja?
BALKENENDE
Ja.
HAGENS
Ik dacht eraan omdat u de laatste tijd steeds maar moet uitleggen, ik
denk wel een paar keer per dag, dat u geen kandidaat bent voor het
presidentschap van de Europese Unie en dan is ook nog de Tweede Kamer
ontzettend boos op u vanwege dat AOW-debat dat gisterenavond had
moeten plaatsvinden waar u niet bij was. Had u dat niet kunnen
voorzien dat de Kamer daar boos over zou worden?
BALKENENDE
Eerst wat betreft die bekende vragen. U helpt mij door die vragen niet
te stellen. Dat zal ook al uitmaken.
HAGENS
Nog niet althans.
BALKENENDE
Wat betreft de Tweede Kamer. Er wordt heel wat gedebatteerd. En over
de AOW heb ik al diverse keren met de Tweede Kamer gesproken. Waarom
het noodzakelijk is om de AOW-leeftijd te verhogen. Dat hangt samen
met de overheidsfinanciën, met de hogere levensverwachtingen, dat
mensen ook langer kunnen participeren, de situatie van de
pensioenfondsen. Allemaal uitgelegd. Als je zo'n debat al een aantal
keren hebt gevoerd, dan is de vraag moet je het dan opnieuw doen. En
wat speelde nu? Er was een brief geschreven door minister Donner en
staatssecretaris Klijnsma, de bewindslieden van Sociale Zaken, en
daarin staan alle plannen heel concreet beschreven. Dan is de vraag
moet je dan daar opnieuw bij zijn. Gold niet alleen voor mij, gold
evenzeer voor de minister van Financiën.
HAGENS
De heer Bos?
BALKENENDE
Ja.
HAGENS
Toch is de Kamer dat niet met u eens want die had heel graag u bij dat
debat gehad en de Kamer zegt ook: dit is een van de belangrijkste
onderwerpen, misschien wel het belangrijkste besluit, dat dit kabinet
neemt. Daar kunt u toch niet bij ontbreken?
BALKENENDE
Dat heeft me wat verbaasd, want in de eerste plaats is het zo dat het
kabinet veel meer belangrijke besluiten neemt en het tweede punt - ook
toen ik premier werd in 2002 toen hebben we vanaf dat jaar en met name
vanaf Balkenende-II een heleboel hervormingen gehad. Toen hadden we
het over de aanpassing van de WAO, de prepensioenfaciliteiten, de
bijstand, de gezondheidszorg. Al die hervormingen, dat waren ook even
grote zaken. Het is een beetje merkwaardig nu ineens dat zo naar voren
te brengen.
HAGENS
U zult wel heel erg geschrokken zijn van de kwalificaties die u
toegedicht krijgt? Laf en minachting voor de Tweede Kamer, arrogant,
wordt er gezegd, werkweigering zei mevrouw Halsema.
BALKENENDE
Het kan niet op he?
HAGENS
U vindt het overdreven?
BALKENENDE
Het is natuurlijk waanzin om het zo te zeggen. Ik heb vorige week
tijdens een speech in mijn werk als politiek leider van het CDA heb ik
aangegeven hoe het debat soms is. Er worden met het grootste gemak
heel grote woorden gebruikt en het ging hier helemaal niet om
minachting van het parlement. Dat wordt gesuggereerd. Het gaat om iets
anders. Het gaat om de vraag hoe vaak moet je niet in een parlement
komen om te debatteren. Soms schiet het gewoon door. Ik heb ook wel
meer dingen te doen. Ik heb het er ook met de Kamervoorzitter over
gehad. Ik heb meegemaakt dat bij de Regeling van Werkzaamheden op een
dag werd gevraagd om drie debatten met mij. Als je een debat wilt heb
je een meerderheid nodig. Er was geen meerderheid voor en toen zei de
Kamer: weet u wat, maak er maar een spoeddebat van, want daar heb je
maar 30 Kamerleden voor nodig en dat gaat dan weer door. Het gaat mij
erom. Debatteren met de Kamer is ontzettend belangrijk. Daar doe ik
niets aan af. Alleen, je moet oppassen dat je niet drie, vier, vijf
keer hetzelfde hoeft te vertellen en als het dan ook nog eens gaat om
een stuk van twee bewindslieden, die hebben hun handtekening eronder
gezet, dan horen zij de verantwoordelijkheid te dragen.
HAGENS
Met andere woorden, u vindt dat u te vaak te pas en te onpas naar de
Kamer wordt geroepen.
BALKENENDE
Ik vind het een risico, en dat geldt niet alleen voor mij ook, dat
bewindslieden soms heel vaak in de Kamer moeten zijn.
HAGENS
Maar is het niet de Kamer die daarover gaat? Dat is toch ongeveer
heilig? Dat de Kamer een bewindsman of vrouw vraagt om verantwoording
af te leggen om daar dan aan te gehoorzamen.
BALKENENDE
Het is zo de Kamer gaat over het organiseren van debatten. Dat erken
ik ten volle. En een kabinet gaat over de vraag wie wordt
afgevaardigd. Zo zijn de spelregels in de verhouding Kamer-regering.
Er zijn bewindslieden bij die soms 26 uur in de Kamer zijn voor
debatten. 26 uur per week in de Kamer... bereid je debat dan maar eens
voor.
HAGENS
Wat opmerkelijk is, u kiest nu de aanval. De Kamer heeft de aanval
gekozen op u. Dat is al eerder gebeurd eigenlijk bij de Algemene
Beschouwingen. Toen was de aanval van de Kamer buitengewoon
persoonlijk in uw richting. Speelt dat mee bij uw felle toon nu
richting de Kamer?
BALKENENDE
Het gaat mij alleen om ordentelijk werken. Ik respecteer het werk van
de Kamer ten volle. De democratie gaat direct gepaard met een
functionerend parlement en het is zeer terecht dat een parlement
erbovenop zit. Dat is een taak van het parlement. Alleen op mijn beurt
zeg ik: als je bijvoorbeeld bewindspersoon bent, minister of
staatssecretaris, dan heb je voor een deel te maken met debatten, maar
evenzeer heb je te maken met contacten in het maatschappelijk veld. Je
hebt contacten nodig met andere bewindslieden. Je hebt internationale
contacten.
HAGENS
U heeft het uitgelegd. Dat moet je dus allemaal kunnen doen. Ik
herinner me nu ook uw speech bij het CDA-congres. U zei: het klimaat
in de politiek, in de Kamer wordt steeds grimmiger, overmoedig,
ongenuanceerd, je afzetten tegen een ander om er zelf beter van te
worden. Dat is wat u zelf zei over het politieke klimaat van nu.
BALKENENDE
Ik heb een paar dingen gezegd over het debat. Dat dat soms
ongenuanceerder wordt met meer polarisatie en ik heb ook gezegd over
het maatschappelijk klimaat, toen ik het had over dat gewoon soms
mensen worden weggezet. Dat zijn zaken die mij zeer bezighouden.
HAGENS
Voelt u zich nog wel thuis in het debat zoals dat op dit moment
gevoerd wordt in de Tweede Kamer, wat veel harder is, wat veel
persoonlijker is. Voelt u zich daar nog thuis?
BALKENENDE
Ik voel me altijd thuis in het parlement. Ik ben een democraat en ook
als je minister bent, je hoort ook in het parlement te zijn, als er
aanleiding is om bij een debat te zijn, omdat daarin belangrijke zaken
besproken moeten worden. Alleen, ik zeg wel: wij zullen in dit land op
een goede manier met elkaar om moeten gaan en als dat debat op een
gegeven moment te veel iets wordt van een persoonlijke aanval, dan
denk je dat gaat ten koste van de inhoud.
HAGENS
En u zult zelf bepalen wanneer u wel en wanneer u niet komt in de
Tweede Kamer. Aanstaande donderdag zal dat debat zijn. We zijn
benieuwd of u kunt, want misschien gebeuren er op dat moment ook nog
andere belangrijke dingen. Je weet het niet. Het woord kandidaat, kunt
u dat woord nog horen?
BALKENENDE
U begint er weer over he? Ik snap het allemaal wel.
HAGENS
Het is een belangrijke kwestie.
BALKENENDE
Ja, we hebben het in Europa nu over twee belangrijke functies.
Voorzitter van de Europese Raad en de Hoge Vertegenwoordiger, een
soort minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie. Hoe is de
stand van zaken op dit moment? U weet ik heb zelf gezegd van ik ben
geen kandidaat. Nou dat heb ik ook al heel wat keren gezegd en ik ben
nog niet benaderd. Wat betreft is dat een makkelijke. Wat is er nu
voor? Het Zweeds voorzitterschap onder leiding van premier Reinfeldt
van Zweden gaat nu contacten hebben met regeringsleiders over de vraag
hoe gaan we met de functie om.
HAGENS
Die gaat u ook bellen?
BALKENENDE
Ongetwijfeld.
HAGENS
En wat gaat u dan zeggen?
BALKENENDE
Dat zeg ik niet tegen u.
HAGENS
Flauw.
BALKENENDE
Zo gaat dat. Ik geloof ook dat ik, het zou ook een heel gekke toestand
zijn, als premier. Stel je voor dat ze met premier Reinfeldt hebben
gesproken en daar in de media over zouden gaan spreken.
HAGENS
Maar een ding is duidelijk: u bent geen kandidaat.
BALKENENDE
Ik ben geen kandidaat.
HAGENS
Absoluut niet?
BALKENENDE
Nee dat weet u.
HAGENS
Wel gek dan dat collega-ministers van u al overleggen over wat te doen
als u vertrekt naar Brussel. Sterker nog, ze doen een beroep op u om
te blijven. Dat zal u toch wel heel erg verbaasd hebben.
BALKENENDE
Ik vond het wel mooi. Ik ben natuurlijk een week weggeweest naar
Singapore en Japan. Een heel goede reis over innovatie, nieuwe
technologie, politieke contacten. En dan kom je terug in Nederland en
dan is iedereen aan het speculeren en dan dat
je blijft. Dat is echt een warm bad als je thuis komt.
HAGENS
Maar meneer Balkenende, hoe lang kunt u dat nu nog volhouden? Dat u
niet in de race bent voor die functie?
BALKENENDE
Ik ben niet in de race voor die functie en ik heb precies aangegeven
waarom. Ik heb zoveel te doen in Nederland. Ik wil van deze periode
een succes maken. Bovendien is het ook nog zo dat de economische,
financiële crisis van dit moment die vraagt ook alle inzet en daar zet
ik me ook voor in.
HAGENS
Er is een meneer die heet Tombinski. We hadden allemaal tot vandaag
nog nooit van hem gehoord maar hij is de Poolse ambassadeur bij de
Europese Unie. Dat is natuurlijk wel een onverdachte bron. En deze
meneer zegt: er is een actieve lobby van de medewerkers van de heer
Balkenende voor zijn functie als president van de Europese Unie. Klopt
dat?
BALKENENDE
Er is geen lobby. Ik ben natuurlijk helemaal verbaasd over deze
publiciteit.
HAGENS
Hij liegt?
BALKENENDE
Mwah... liegen. Tegen een diplomaat van een land dat bevriend is zijn
dat niet de termen die je gebruikt. Als u aan mij vraagt is er sprake
van een lobby? Er is geen sprake van lobby.
HAGENS
Waar haalt die man dat dan vandaan?
BALKENENDE
Wat ik dus niet begrijp ook bij deze uitlatingen van deze ambassadeur
bij de Europese Unie dat is dat er natuurlijk wel tal van contacten
zijn tussen diplomaten. Iedereen heeft het over de vraag van wanneer
zou die extra Europese Raad kunnen plaatsvinden, wie zijn er in beeld.
Dat soort gesprekken vinden wel plaats, maar dat is geen lobby.
HAGENS
Geen actieve lobby van uw kant?
BALKENENDE
Nee.
HAGENS
De meneer liegt. Nou ja als hij geen ambassadeur was van een bevriende
natie dan zou je zeggen hij liegt.
BALKENENDE
Ik kies mijn eigen woorden: er is geen lobby.
HAGENS
Wanneer weten we of u blijft? Wanneer worden we uit ons lijden
verlost?
BALKENENDE
Ik zal me niet zoveel zorgen maken hoor. Het is zo, we zijn nu echt
afhankelijk van wat het voorzitterschap doet, wat Zweden nu gaat doen.
Er zullen telefoongesprekken plaatsvinden. Op enig moment horen wij
wanneer die extra Europese Raad plaatsvindt en tot dat besluit is
genomen moeten we maar even afwachten.
HAGENS
Hartelijk dank.
BALKENENDE
Graag gedaan.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)
Zie ook
* Radio-gesprek na de ministerraad van 6 november (Met het Oog op
Morgen)
Ministerie van Algemene Zaken