Stimuleringsfonds voor de Pers
Het Persbureau in Perspectief
Het onderzoek 'Het Persbureau in Perspectief' dat op 4 november 2009 is verschenen, brengt de verandering in de rol, functies en kernwaarden en de rol van persbureaus in kaart vanuit het perspectief van verschillende experts uit de mediasector. Uit het onderzoek blijkt dat persbureaus nog steeds aan de wensen en behoeften van redacties en journalisten voldoen.
Dat wil echter niet zeggen dat de rol, functies en kernwaarden niet aan verandering onderhevig zijn. Zo pleiten sommige experts voor een duidelijker rolverdeling tussen persbureau en journalisten (kale feiten tegenover verdieping) en anderen voor het op maat aanbieden van deelpakketten in plaats van een (duur) totaalpakket. Mogelijk probleem is dat dan de informatie makkelijk (onbetaald) via internet kan worden gedeeld. Verder kan er daardoor sprake zijn van een paradox voor persbureaus: een persbureau wordt geacht in de breedte nieuws te leveren en alles te verslaan, maar klanten willen het gevoel hebben dat ze iets anders krijgen dan de andere (concurrenten), nieuws waarmee ze zich kunnen onderscheiden. Het gros van de geïnterviewden is verder van mening dat de overheid de persbureaus niet direct zou moeten ondersteunen. Indirecte overheidssteun zou wel tot de mogelijkheden kunnen behoren, bijvoorbeeld door een onderzoek naar nieuwe businessmodellen voor persbureaus mogelijk te maken. Wat de functie van persbureaus betreft zijn de geïnterviewden van mening dat hun ordenings- en valideringsfunctie met de toenemende betekenis van internet aan belang heeft gewonnen en dat het internet wat dat betreft juist kansen biedt.
Het onderzoek is uitgevoerd door Karianne Vermaas (WAU?! - What About Users) en Frank Janssen (Frankwatching) in opdracht van het Stimuleringsfonds voor de Pers. Aan het onderzoek werkten onder meer Erik van Gruijthuijsen (ANP), Bram Bloemberg (Novum), Marcel van Lingen (GPD), Bart Brouwers (Spits) en Laurens Verhagen (Nu.nl) mee.
Aan de hand van de analyse die deze en andere experts gaven zijn vier - elkaar deels overlappende - scenario's geschetst ten aanzien van de rol en het voortbestaan van persbureaus. Het eerste scenario gaat ervan uit dat de valideringsfunctie steeds belangrijker wordt omdat er steeds meer - potentieel onbetrouwbare - berichten de wereld in worden gestuurd door steeds meer partijen via online kanalen. In het tweede scenario staat meer de verbindende rol centraal die het persbureau zou kunnen spelen tussen professionele journalisten en burgerjournalisten door het opzetten van platforms waar informatie wordt verzameld en beoordeeld. De verwachting daarbij is dat deze informatie niet rechtstreeks aan de nieuwsconsument zal worden geleverd, omdat het persbureau daarmee concurreert met zijn eigen afnemers. Volgens het derde scenario ontstaan er nieuwe samenwerkingverbanden tussen persbureaus, kranten, omroepen en/of nieuwssites. Samenwerking zou nodig zijn om te overleven in de steeds moeilijker wordende mediamarkt. In het vierde scenario, tenslotte, staat het ontstaan van nieuwe persbureaus op kerngebieden centraal. Het los inkopen van materiaal door nieuwsaanbieders wordt dan de trend.
Het rapport sluit af met enkele aanbevelingen voor verder onderzoek, onder meer naar het in kaart brengen van mogelijke samenwerkingsverbanden, naar een verdienmodel voor online verspreiding van online content en naar de vraag hoe persbureaus nieuwe technologieën kunnen inzetten om de nieuwsvoorziening goedkoper of efficiënter te laten plaatsvinden.
Het rapport is hier te downloaden en zal binnenkort in boekvorm beschikbaar komen.