Strong gravitational lensing in the radio domain
Datum: 09 november 2009
Promotie: mw. A. Berciano Alba, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat
5, Groningen
Proefschrift: Strong gravitational lensing in the radio domain
Promotor(s): prof.dr. L.V.E. Koopmans, prof.dr. M.A. Garrett, prof.dr.
A.G. de Bruijn
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Bij zwaartekrachtlens zijn ook de vervormingen interessant
In het heelal kunnen zware objecten, zoals melkwegstelsels en clusters
van melkwegstelsels, zich als gigantische vergrootglazen gedragen die
vergrote en vervormde afbeeldingen van achterliggende gebieden
produceren. De lenswerking wordt veroorzaakt door het
zwaartekrachtveld dat sterrenstelsels voortbrengen. Dat is zo krachtig
dat het lichtstralen doet afbuigen. Daarom worden deze objecten
zwaartekrachtlenzen genoemd. Zwaartekrachtlensen kunnen, in extreme
gevallen, heldere uitgerekte afbeeldingen geven die bekend staan als
'reuzebogen'. In haar proefschrift presenteert Alicia Berciano Alba
drie verschillende studies van dit fenomeen in de radiosterrenkunde.
Het gaat daarbij om een onderzoek naar een melkwegstelsel dat als
zwaartekrachtlens fungeert en dubbele beelden produceert, een
onderzoek van de interne structuur van een achtergelegen gebied dat
verscheidene afbeeldingen heeft door het effect van
zwaartekrachtlenzen en een statistische studie van 'reuzebogen'
veroorzaakt door clusters van melkwegstelsels. De eerste studie richt
zich op het systeem B1600+434. Een melkwegstelsel dat als
zwaartekrachtlens fungeert, produceert hier twee afbeeldingen van het
compacte centrale gebied van een achterliggend stelsel.
Radiowaarnemingen bevestigen dat de helderheid van een van de
afbeeldingen varieert gedurende vier jaar als gevolg van de structuur
van de zwaartekrachtlens.
Het tweede bestudeerde opject is een uitgebreide bron die waargenomen
is bij sub-mm golflengtes en die lijkt te zijn uitvergroot door
zwaartekrachtlenzen. Radiowaarnemingen van dit systeem ondersteunen de
hypothese dat een deel van de sub-mm straling wordt veroorzaakt door
de botsing tussen drie ver weg gelegen melkwegstelsels.
Als laatste presenteert Barciano Alba de eerste voorspellingen voor
het verwachtte aantal 'reuzebogen' dat waarneembaar is bij radio en
sub-mm golflengtes, door de structuur en evolutie van clusters van
melkwegstelsels in detail te modelleren. De toekomst van de studie van
meervoudige afbeeldingen als gevolg van zwaartekrachtlenzen wordt ook
besproken.
Alicia Berciano Alba (Spanje, 1978) studeerde sterrenkunde aan de
universiteit van La Laguna. Het onderzoek werd uitgevoerd aan het
Kapteyn Instituut van de RUG en werd gefinancierd door de EU, de RUG
en ASTRON.
Laatst gewijzigd: 27 oktober 2009 10:04
Rijksuniversiteit Groningen