VU medisch centrum
Participeren is sleutelwoord voor onderwijs in de kliniek
5 november 2009
Gynaecoloog in opleiding Klarke Boor deed promotieonderzoek in het
Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, naar de factoren die een goed
onderwijsklimaat bepalen en ontwikkelde een meetinstrument. "Het is
onconventioneel om niet te promoveren op een gynaecologisch
onderwerp."
Sinds april van dit jaar is Boor AIOS bij VUmc. Daarvoor werkte zij
aan een promotieonderzoek bij het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis
(SLAZ). Tijdens haar opleiding gaf Boor al onderwijs. Overal wordt de
term 'onderwijsklimaat' gebezigd, viel haar op. "Meestal in combinatie
met het woordje 'goed'." Maar wat 'goed onderwijsklimaat' betekende,
daarop was geen eenduidig antwoord te vinden. Daarom onderzocht zij
ten eerste wat factoren zijn die een goed onderwijsklimaat bepalen.
Ten tweede deed zij onderzoek naar de methodes om dat te meten. "Wat
bleek was, dat de vragenlijsten die daarvoor circuleerden
psychometrisch niet zo sterk waren."
Sleutelwoord
Boor deed onderzoek onder coassistenten en AIOS. De coassistenten
kwamen van gynaecologische afdelingen in het hele land. De AIOS waren
van alle medische specialismen. Boor nam zowel diepte- als
groepsinterviews af. Het ging haar speciaal om het onderwijsklimaat in
de kliniek. "Want juist daar is het onderwijs wat ongrijpbaar. De
methode van onderwijzen is op de werkvloer een onontgonnen gebied.
Terwijl dit juist zo'n leuke fase is in de hele opleiding."
Belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat participeren het
sleutelwoord is. "Het is essentieel hoe de ontvangende afdeling hen
laat deelnemen aan de medische praktijk. Of ze bij wijze van spreken
op een krukje naast de specialist mogen toekijken of dat ze expliciet
bij de medische praktijk worden betrokken." Vanuit hun aard hebben
coassistenten en AIOS een andere rol, maar ook voor AIOS, voor wie
participeren vanzelfsprekender is, geldt dat het achterliggende motief
belangrijk is, concludeerde Boor. "Of ze meewerken om de wachtlijsten
weg te werken, of vanuit een lerend motief."
Maar het is niet alleen de afdeling die bepaalt hoe de studenten
participeren. "Ook de studenten hebben daarop invloed. Ik merk dat
zelf in de praktijk trouwens ook: de ene coassistent kan vanaf het
begin een zelfstandige rol aan en de ander moet meer begeleid worden
in zijn taken. Het is een wisselwerking tussen student en afdeling."
Overgenomen
Boor ontwikkelde een meetmethode: de Dutch Residency Educational
Climate Test (D-RECT), die uitgebreid werd getest onder beleidsmakers,
AIOS en coassistenten. D-RECT blijkt in staat betrouwbare en valide
uitspraken te doen over opleidingsklimaten. Niet alleen is D-RECT al
overgenomen door verschillende ziekenhuizen in Nederland, ook het
ministerie van VWS wil het als één van de indicatoren voor de
kwaliteit van opleidingen invoeren. "Ik heb het tij mee, want
onderzoek naar kwaliteit van de opleiding is een belangrijk
onderwerp."
Ellen Kleverlaan
bron: OnderwijsKatern