VU medisch centrum

Participeren is sleutelwoord voor onderwijs in de kliniek

5 november 2009

Gynaecoloog in opleiding Klarke Boor deed promotieonderzoek in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, naar de factoren die een goed onderwijsklimaat bepalen en ontwikkelde een meetinstrument. "Het is onconventioneel om niet te promoveren op een gynaecologisch onderwerp."

Sinds april van dit jaar is Boor AIOS bij VUmc. Daarvoor werkte zij aan een promotieonderzoek bij het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ). Tijdens haar opleiding gaf Boor al onderwijs. Overal wordt de term 'onderwijsklimaat' gebezigd, viel haar op. "Meestal in combinatie met het woordje 'goed'." Maar wat 'goed onderwijsklimaat' betekende, daarop was geen eenduidig antwoord te vinden. Daarom onderzocht zij ten eerste wat factoren zijn die een goed onderwijsklimaat bepalen. Ten tweede deed zij onderzoek naar de methodes om dat te meten. "Wat bleek was, dat de vragenlijsten die daarvoor circuleerden psychometrisch niet zo sterk waren."

Sleutelwoord
Boor deed onderzoek onder coassistenten en AIOS. De coassistenten kwamen van gynaecologische afdelingen in het hele land. De AIOS waren van alle medische specialismen. Boor nam zowel diepte- als groepsinterviews af. Het ging haar speciaal om het onderwijsklimaat in de kliniek. "Want juist daar is het onderwijs wat ongrijpbaar. De methode van onderwijzen is op de werkvloer een onontgonnen gebied. Terwijl dit juist zo'n leuke fase is in de hele opleiding." Belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat participeren het sleutelwoord is. "Het is essentieel hoe de ontvangende afdeling hen laat deelnemen aan de medische praktijk. Of ze bij wijze van spreken op een krukje naast de specialist mogen toekijken of dat ze expliciet bij de medische praktijk worden betrokken." Vanuit hun aard hebben coassistenten en AIOS een andere rol, maar ook voor AIOS, voor wie participeren vanzelfsprekender is, geldt dat het achterliggende motief belangrijk is, concludeerde Boor. "Of ze meewerken om de wachtlijsten weg te werken, of vanuit een lerend motief."
Maar het is niet alleen de afdeling die bepaalt hoe de studenten participeren. "Ook de studenten hebben daarop invloed. Ik merk dat zelf in de praktijk trouwens ook: de ene coassistent kan vanaf het begin een zelfstandige rol aan en de ander moet meer begeleid worden in zijn taken. Het is een wisselwerking tussen student en afdeling."

Overgenomen
Boor ontwikkelde een meetmethode: de Dutch Residency Educational Climate Test (D-RECT), die uitgebreid werd getest onder beleidsmakers, AIOS en coassistenten. D-RECT blijkt in staat betrouwbare en valide uitspraken te doen over opleidingsklimaten. Niet alleen is D-RECT al overgenomen door verschillende ziekenhuizen in Nederland, ook het ministerie van VWS wil het als één van de indicatoren voor de kwaliteit van opleidingen invoeren. "Ik heb het tij mee, want onderzoek naar kwaliteit van de opleiding is een belangrijk onderwerp."

Ellen Kleverlaan

bron: OnderwijsKatern