11 > Mededeling inzake ontwikkeling van een gemeenschappelijke
strategie voor sleuteltechnologieën in de EU
Mededeling inzake ontwikkeling van een gemeenschappelijke strategie voor
sleuteltechnologieën in de EU
EU-voorstel | 9 november 2009
Mededeling inzake "voorbereiden van onze toekomst: ontwikkeling van
een gemeenschappelijke strategie voor sleuteltechnologieën in de EU"
30 september 2009
* 1. Algemene gegevens
* 2. Essentie voorstel
* 3. Kondigt de Commissie acties, maatregelen of concrete wet- en
regelgeving aan voor de toekomst? Zo ja, hoe luidt dan het
voorlopige Nederlandse oordeel over bevoegdheidsvaststelling,
subsidiariteit en proportionaliteit en hoe schat Nederland de
financiële gevolgen in?
* 4. Nederlandse positie over de mededeling
1. Algemene gegevens
COM (2009) 512
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2009:0512:FI
N:NL:PDF
Behandelingstraject Raad: Raad voor Concurrentievermogen
(eerstvolgende vindt plaats op 3 en 4 december 2009
Eerstverantwoordelijk ministerie: Ministerie van Economische Zaken
Naar boven
2. Essentie voorstel
Deze mededeling gaat in op het strategisch belang van
sleuteltechnologieën voor de ontwikkeling van nieuwe innovatieve
producten en goederen. Deze zijn volgens de Commissie nodig voor het
aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering,
de vergrijzende bevolking, energieveiligheid en communicatie. Volgens
de Commissie zijn sleuteltechnologieën onmisbaar voor een
koolstofarme, op kennis gebaseerde economie die voorwaarde is om
welzijn, welvaart en veiligheid van burgers te waarborgen. De
Commissie noemt nanotechnologie, micro-en nano-elektronica inclusief
halfgeleiders, geavanceerde materialen, biotechnologie en fotonica als
de meest relevante sleuteltechnologieën. Het potentieel van deze
technologieën blijft momenteel grotendeels onbenut met name voor wat
betreft de commerciële toepassing en exploitatie. Oorzaken hiervan
zijn volgens de Commissie: onbekendheid bij het publiek, tekort aan
geschoolde arbeidskrachten op deze gebieden, tekort aan risicokapitaal
en particuliere investeringen, het ontbreken van een lange
termijnvisie en coördinatie op EU-niveau en het ontbreken van een
gelijk speelveld met derde landen door verschillen in
staatssteunbedragen. De Commissie roept de EU, de lidstaten, de
ondernemingen en de belangrijkste belanghebbenden op een gezamenlijke
lange termijn visie te ontwikkelen een sterk partnerschap tot stand te
brengen om inzet van sleuteltechnologieën in de Europese Unie (EU)
mogelijk te maken en te versnellen.
Naar boven
3. Kondigt de Commissie acties, maatregelen of concrete wet- en regelgeving
aan voor de toekomst? Zo ja, hoe luidt dan het voorlopige Nederlandse
oordeel over bevoegdheidsvaststelling, subsidiariteit en proportionaliteit
en hoe schat Nederland de financiële gevolgen in?
Ja, in de mededeling kondigt de Commissie een aantal acties aan;
* De Europese Gemeenschap zal de toepassing van sleuteltechnologieën
binnen haar huidige beleidskader stimuleren en daarbij werk gaan
maken van de volgende beleidsgebieden: i) regels inzake
staatssteun, ii) handelsaspecten, iii) toegang tot financiering,
en iv) versterking van bestaande initiatieven en/of voorstellen
voor directe maatregelen op het gebied van specifieke
sleuteltechnologieën.
* Het oprichten van een expertgroep met de opdracht een Europese
lange termijn strategie voor sleuteltechnologieën op te stellen,
waarin onder andere de volgende gebieden aan bod kunnen komen:
sterkere gerichtheid op technologieoverdracht met name tussen
onderzoeksinstellingen en MKB, gezamenlijke strategische
programmering, toepassingen op het terrein van klimaatverandering,
leidende markten en overheidsopdrachten, internationale
vergelijking en onderwijs/opleidingen.
De initiatieven (i-iv) maken deel uit van vigerend Gemeenschapsbeleid
gebaseerd op bestaande aanvullende bevoegdheid (innovatiebeleid en
acties iii en iv) dan wel exclusieve bevoegdheden (i en ii)
De subsidiariteit wordt positief beoordeeld. Een pan-Europese
strategische visie en uitwerking ten aanzien van deze
kapitaalintensieve sleuteltechnologieën kan de EU beter helpen bij het
waarmaken van haar ambitie om mondiale maatschappelijke uitdagingen
aan te gaan en tegelijkertijd bij te dragen aan de versterking van de
concurrentiekracht van de EU, dan de afzonderlijke lidstaten alleen.
Voor zover een oordeel kan worden gegeven over de proportionaliteit is
deze eveneens positief. De genoemde initiatieven worden in staand
beleid ingepast en gaan niet verder dan nodig. Een kanttekening wordt
geplaatst bij het instellen van een groep van deskundigen op hoog
niveau. Nederland is van mening dat bestaande organen beter benut
kunnen worden om de beoogde pan-Europese strategische visie te
formuleren
De voorgestelde acties van de Commissie lijken in de kern
voorwaardenscheppend te zijn: de toepassing van sleuteltechnologieën
in het bestaande beleidskader stimuleren en het opstellen van een
langetermijnstrategie. De mededeling leidt niet tot aanvullende
ongeplande financiële uitgaven ten laste van de Nederlandse begroting
of de EG-begroting. Mochten er toch ongeplande financiële gevolgen
zijn dan is Nederland van mening dat de financiële middelen dienen te
worden gevonden binnen de bestaande financiële kaders van de
EU-begroting. Indien dit niet mogelijk is dan dienen de financiële
gevolgen te worden ingepast op de begroting van de
beleidsverantwoordelijke departementen, conform de regels
budgetdiscipline.
Naar boven
4. Nederlandse positie over de mededeling
Nederland vindt het belangrijk om de onderzoeks- en
innovatieprestaties van de EU te verbeteren, opdat de EU haar ambitie
kan verwezenlijken om een locatie van wereldklasse te zijn voor
ondernemerschap en innovatie en als bron van oplossingen voor
maatschappelijke uitdagingen
Evenals de Europese Commissie onderschrijft Nederland het belang van
toepassing van sleuteltechnologieën voor het aanpakken van de
belangrijkste maatschappelijke problemen van deze tijd en voor het
stimuleren van duurzame werkgelegenheid met hoogwaardige banen.
Nederland kan zich vinden in de aanbeveling van de Commissie om een
pan-Europese strategische visie uit te werken over de technologieën
die de EU in onderzoek en productie wil toepassen. Een dergelijke
visie kan de EU zoals gezegd helpen bij het waarmaken van haar ambitie
om mondiale maatschappelijke uitdagingen aan te gaan en tegelijkertijd
bij te dragen aan de concurrentiekrachtversterking van de EU.
Nederland is voorstander van vereenvoudiging van de governance van de
Europese Onderzoeksruimte. Dit betreft niet alleen vereenvoudiging en
stroomlijning van het instrumentarium, maar ook vereenvoudiging van
het aantal overlegorganen. Strikt genomen maken de acties die
geformuleerd zijn in deze mededeling geen onderdeel uit van de
Europese Onderzoeksruimte. Deze mededeling moet echter mede bezien
worden in het kader van de Nederlandse inzet om de overzichtelijkheid
van beschikbare instrumenten voor onderzoek en innovatie te
verbeteren, door stroomlijning en betere samenhang tussen programma's
op communautair niveau. Nederland is daarom géén voorstander van het
instellen van een groep van deskundigen op hoog niveau en is van
mening dat bestaande organen beter benut kunnen worden om de beoogde
pan-Europese strategische visie te formuleren.
Nederland onderschrijft op hoofdlijnen de elementen die in de
pan-Europese strategische visie geadresseerd moeten worden: een
sterkere gerichtheid op technologieoverdracht, gezamenlijke
strategische programmering en demonstratieprojecten, regels inzake
staatssteun, leidende markten en overheidsopdrachten, internationale
samenwerking, handelsbeleid, risicokapitaalfinanciering en
vaardigheden. Nederland is er daarnaast voorstander van dat in de
pan-Europese strategie ook wordt bezien in hoeverre de
sleuteltechnologieën een potentiële bijdrage aan maatschappelijke
uitdagingen kunnen leveren.
Nederland ziet met name grote mogelijkheden voor het bevorderen van de
technologieoverdracht op deze sleuteltechnologieën. Naast het
bevorderen van regionale innovatieclusters, uitbreiding van de
pan-Europese technologieoverdracht via bijvoorbeeld betere
beschikbaarheid van informatie over onderzoeksexpertises in de EU en
het in een vroeg stadium betrekken van potentiële afnemers bij
O&O-activiteiten ziet Nederland een groot belang in de bijdrage die
het MKB kan leveren aan deze technologieoverdracht. Hiervoor zijn er
in het bijzonder mogelijkheden voor het faciliteren vanuit de EU van
toegepast onderzoek binnen de sleuteltechnologieën via onder andere
demonstratieprojecten en gezamenlijke programmeringsacties
Mede in dit verband, is Nederland zeer verheugd met de aandacht die de
Commissie geeft aan het inzetten van (precommerciële)
overheidsopdrachten bij het uitlokken van innovatie in de markt en de
rol van leidende markten. Nederland is actief om innovatiegerichte
overheidsinkopen te stimuleren en ziet graag dat de Europese Commissie
zelf actie neemt om (precommerciële) overheidsopdrachten in te zetten
en om lidstaten verder aan te moedigen ditzelfde te doen.
Nederland wil wel benadrukken dat de sleuteltechnologieën niet verward
moeten worden met het nationale beleid op sleutelgebieden. Het
nationale sleutelgebiedenbeleid richt zich onder andere op
vraaggestuurde innovatieprogramma's, waarin consortia van bedrijven en
kennisinstellingen samenwerken aan innovatie op een gebied waarop
Nederland internationaal excellent is. Deze consortia organiseren zich
naar markt of cluster en niet altijd naar technologie. Voorbeelden van
Nederlandse sleutelgebieden zijn water, flowers & food, creatieve
industrie en hightech systemen en materialen. De sleuteltechnologieën
waar de Commissie over spreekt zijn basistechnologieën die in meerdere
innovatieve sectoren benut kunnen worden.
De Commissie heeft de vijf meest relevante sleuteltechnologieën
bepaald op basis van mondiale onderzoeksactiviteiten en
markttendensen. Nederland wil de mogelijkheid open houden om eventueel
aanvullende technologieën te benoemen, zoals bioraffinage en
precisielandbouw. Nederland wil daarnaast aandacht vragen voor de
samenhang tussen deze technologieën alsmede voor de mogelijke gevaren
en risico's die samenhangen met deze technologieën voor bijvoorbeeld
milieu, klimaat, duurzaamheid en volksgezondheid.
Naar boven
Laatst aangepast: 9 november 2009
Ministerie van Buitenlandse Zaken