Eredoctoraat Universiteit van Tilburg voor Marlene van Niekerk
De Zuid-Afrikaanse schrijfster Marlene van Niekerk zal op 19 november
een eredoctoraat ontvangen van de Universiteit van Tilburg, op
voordracht van de Faculteit Geesteswetenschappen. Van Niekerk krijgt
het eredoctoraat vanwege haar gehele literaire werk (poëzie, korte
verhalen en grote romans). Dat werk wordt vooral inspirerend gevonden
omdat Van Niekerk op een confronterende, maar fijnzinnige manier de
problemen laat zien waarmee mensen in moderne samenlevingen worstelen.
Voor haar thema´s bestaat bij wetenschappers binnen de Faculteit
Geesteswetenschappen brede belangstelling. In de roman Triomf
bijvoorbeeld is het de ontreddering van een (Afrikaner) familie die
ondanks haar troosteloze, zelfs incestueuze verhoudingen bepaalde
levenswaarden in stand houdt. In Agaat komt de geschiedenis van de
apartheid je tegemoet in de dagelijkse zorg die de zwarte dienstmeid
geeft aan de vrouw die haar als pleegkind opnam: ooit was die haar
(de) baas, nu ligt ze op bed, alleen nog in staat met haar ogen te
knipperen. Wie deze boeken leest beseft al gauw dat ze niet alleen
over Zuid-Afrika gaan, maar over situaties die ook ons vertrouwd zijn.
Bij Van Niekerk is nabijheid zelden zonder afstand, maar afstand ook
nooit zonder herkenning van het vertrouwde. Dat blijkt weer uit haar
laatste roman Memorandum (2007), over de stervende ambtenaar Wiid die
merkt dat een bed in een ziekenhuis je in staat stelt om eindelijk te
ontdekken wat het leven letterlijk de moeite waard maakt. Van Niekerk
geeft elke menselijke situatie diepte door er dimensies in aan te
brengen die niet op voorhand met elkaar te verenigen zijn. Daardoor
laat ze al te simpele politieke tegenstellingen verbleken. Ze doet dat
op een sterk beeldende wijze, in de felle kleuren van haar land,
dikwijls vol humor en met een scherp oor voor de geluiden die mensen,
dieren en dingen maken. Haar boeken zijn intussen in vele talen
vertaald en winnen voortdurend belangrijke literaire prijzen. Marlene
van Niekerk (1954) studeerde filosofie en literatuurwetenschap aan
diverse universiteiten in Zuid-Afrika en Europa. Ze debuteerde met Die
vrou wat haar verkyker vergeet het (1992). Voor Triomf (1994) ontving
ze diverse prestigieuze prijzen, waaronder in 1995 de Nomaprijs voor
het beste boek van het Afrikaanse continent. Agaat (2004) won in 2007
o.a. de Hertzog Prize for Prose en de C.L. Engelbrecht Prize for
Literature, en stond in 2008 bij Booktrust (Londen) op de shortlist
van de Independent Foreign Fiction Prize. De Universiteit Leiden
benoemde haar eerder dit jaar tot gasthoogleraar en nodigde haar uit
de Albert Verweij-lezing te houden.
Universiteit van Tilburg