Doorbraak tegen chronische, genitale besmetting met HPV16-virus
Stimulatie van het immuunsysteem kan een chronische infectie met het
humaan papillomavirus helpen opruimen. Dat blijkt uit onderzoek van
het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), dat in The New England
Journal of Medicine is gepubliceerd.
Voorstadium van kanker
De twintig vrouwen die meededen aan het onderzoek leden aan een
besmetting met het Humaan Papilloma Virus type 16 (HPV16). Als
gevolg daarvan hadden zij de aandoening vulvaire
intraepitheliale neoplasie (VIN) ontwikkeld, een voorstadium
van kanker aan de schaamlip (vulvakanker). VIN kenmerkt zich
door jeuk, pijn, zwellingen en wondjes en wordt nu meestal
chirurgisch behandeld.
Plaatje Humaan papillomavirus, bijschrift: Humaan
papillomavirus
Opmerkelijke verbetering
De patiënten met VIN kregen gedurende het onderzoek vier
injecties met delen van eiwitten (peptiden) van HPV16. Twaalf
maanden na de laatste injectie was de aandoening bij 79 procent
van de deelnemers afgenomen. Bij negen vrouwen verdwenen alle
door HPV16 veroorzaakte afwijkingen volledig en bij vier van de
vijf vrouwen bij wie gekeken werd of er nog virus aanwezig was,
werd dit niet meer aangetroffen. Prof.dr. Kees Melief,
hoogleraar Immunohematologie in het LUMC: `Als mensen lange
tijd geïnfecteerd zijn met HPV16 reageert hun immuunsysteem
niet meer voldoende op het virus. Door het aanbieden van
geselecteerde eiwitfragmenten (synthetische lange peptiden,
SLP) van het virus, kan het immuunsysteem weer actief gemaakt
worden.'
Eerste stap naar geneesmiddel
De behandeling wordt ook wel therapeutisch vaccin genoemd en
wordt ingezet om een ziekte te behandelen. Het SLP-concept is
ontwikkeld door prof.dr. Kees Melief en dr. Sjoerd van der Burg
in het LUMC in samenwerking met het bedrijf ISA Pharmaceuticals
B.V. De klinische studie werd uitgevoerd in nauwe samenwerking
met prof. dr. Gemma Kenter van het LUMC. De nu gepubliceerde
studie is een eerste stap op weg naar een geregistreerd
geneesmiddel. Registratie is nodig om het middel breed
beschikbaar te krijgen. Dit proces zal nog geruime tijd vergen.
Werkzaamheid bij aarmoederhalskanker onbekend
De werkzaamheid van het therapeutische SLP-vaccin, zoals
aangetoond bij bovenstaande VIN-patienten, is bij patiënten met
baarmoederhalskanker niet bekend. Dit wordt momenteel
onderzocht. Bij baarmoederhalskanker is in ongeveer de helft
van de gevallen HPV16 het veroorzakende virus. Bij VIN is dat
70 tot 80 procent. Het preventieve HPV-vaccin tegen
baarmoederhalskanker, waarmee meisjes begin 2009 voor het eerst
zijn ingeënt, is een ander type vaccin en heeft geen
therapeutische werking bij vrouwen die al besmet zijn met HPV.
Het wordt ingezet ter voorkoming van baarmoederhalskanker via
HPV.
Naast de financiering door ISA is dit onderzoek mede mogelijk
gemaakt door subsidies van de EU en de Nederlandse Kanker
Bestrijding (KWF).
Universiteit Leiden