Overheden blijven bij voorkeur voor compacte luchthaven in het groen
Ruim 600 zienswijzen leiden tot aanvullingen en wijzigingen in
structuurvisie Luchthaven Twente
De provincie Overijssel en de gemeente Enschede hebben opnieuw hun
voorkeur uitgesproken voor een structuurvisie gebaseerd op een
compacte luchthaven in het groen. Die ontwikkeling biedt de beste
kansen voor Twente.
Zorgvuldige bestudering van de ruim 600 zienswijzen heeft wel geleid
tot aanvullingen en wijzigingen van deze structuurvisie en tot nader
onderzoek in de volgende fase. Een Bestuursovereenkomst met daarin
onder meer afspraken tussen Regio en Rijk over de overdracht van de
grond en de betrokkenheid bij de verdere gebiedsontwikkeling zal nu
verder worden uitgewerkt.
Van 3 juli tot en met 11 september 2009 hebben het voorkeursbesluit,
de structuurvisies, de Milieueffectrapportage (MER) en de
onderliggende stukken over de gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente
e.o. ter inzage gelegen in gemeentehuizen in Twente en in Duitsland.
Iedereen kon een inspraakreactie op het voorkeursbesluit geven.
In totaal zijn ruim 600 zienswijzen binnengekomen, o.a. van
particulieren, ondernemers, overheden en belangengroepen. Ongeveer de
helft ervan is afkomstig uit Duitsland en betreft voornamelijk
opmerkingen over toekomstige geluidsoverlast en niet tijdige
informatieverstrekking. Van de overige 300 zienswijzen heeft tweederde
kritische opmerkingen of vragen over de keuze voor het plan met
luchthaven, terwijl een derde - met een flinke vertegenwoordiging uit
het bedrijfsleven - aangeeft zich te scharen achter het
voorkeursbesluit.
Gevolgen van zienswijzen voor de structuurvisie
De ruim 600 zienswijzen leiden tot aanvullingen en wijzigingen in de
structuurvisie Luchthaven Twente.
Een aanvulling is onder meer het onderzoek naar de effecten van
luchthaven Twente op Flughafen Munster Osnabruck (FMO). Uit het
onderzoek blijkt dat de groei van het luchtverkeer en de catchment
areas (servicegebieden) van beide luchthavens ruimte bieden voor twee
luchthavens in de Euregio. Het onderzoek wordt toegevoegd aan de
andere onderliggende stukken bij de Structuurvisies.
Een ander voorbeeld is dat de `leisure' aan de zuidzijde meer gericht
wordt op evenementen met een minder intensieve belasting op de Oude
Deventerweg. In intensiteit en verkeersbelasting zal het gebruik zich
duidelijk dienen te onderscheiden van de noordzijde.
Ook leiden de zienswijzen tot nadere onderzoeken in de vervolgfase,
zoals naar leefbaarheid en gezondheid, naar verdroging in natuurgebied
't Holthuis en de mogelijkheden van beperking van geluidshinder door
gericht om te gaan met vlieghoogtes en vliegroutes.
Belangrijke thema's in de zienswijzen
Er is een aantal thema's dat speelt rond het voorkeursbesluit voor een
compacte luchthaven. Die komen terug in de zienswijzen, maar ook in de
vragen die tijdens de gespreksavonden zijn gesteld. Het gezamenlijke
standpunt van Rijk, provincie Overijssel en gemeente Enschede met
betrekking tot de belangrijkste thema's is als volgt.
Aantallen passagiers
Er zijn vragen over het aantal passagiers waarmee gerekend is.
Het adviesbureau Del Canho & Engelfriet noemen op basis van een
analyse van eerdere onderzoeks-rapporten een passagierspotentieel van
0,6 - 1,2 mln. Bij de keuze voor een potentieel van 1,2 mln passagiers
spelen de ontwikkelingen op Schiphol, de bereikbaarheid van Twente, de
aantrekkelijkheid van de geplande leisure en de ontsluiting van de
luchthaven een grote rol. Door VTM is gesproken met een aantal
marktpartijen. In deze gesprekken bleek dat een passagierspotentieel
van 1,2 mln. op Twente realistisch wordt ingeschat. Dit beeld wordt
bevestigd door recente groeiontwikkelingen (over een periode van 5-7
jaar) van regionale luchthavens zoals FMO, Weeze en Eindhoven. Hieruit
blijkt dat de prognose van 1,2 mln. passagiers in 2030 en het daarvoor
gehanteerde groeitempo realiseerbaar is, mede gegeven de voortgaande
langjarige groeiverwachtingen voor het verkeer door de lucht.
Aantal vliegbewegingen en geluidcontour
Insprekers willen hierover nu al meer duidelijkheid over deze punten.
In de structuurvisie met een compacte luchthaven is uitgegaan van een
verondersteld gebruik van de luchthaven, waarbij 1,2 respectievelijk
2,4 miljoen passagiers worden verwerkt. Bij deze aantallen passagiers
zijn aannames gedaan voor het aantal vluchten en verkeersbewegingen
dat nodig is om de luchthavenpassagiers af te handelen en te
faciliteren. Het besluit over de structuurvisie bevat op basis van die
uitgangspunten een beoogde ruimtelijke reservering van 10,62 km². De
ruimtelijke reservering is afgeleid van de maximale geluidscontouren
maar zal vooral vorm krijgen door in dat gebied geen bouwwerken te
ontwikkelen die mogelijk in de toekomst last kunnen krijgen van
externe effecten van een luchthaven zoals geluidhinder. Als een
exploitant is gevonden, zal in een luchthavenbesluit formeel het kader
worden gesteld voor de geluidscontour en de aantallen en soorten
vluchten. Nu kan daarover nog geen specifieke informatie worden
gegeven.
Investeringen en risico's
Insprekers vrezen dat de overheid voor exploitatietekorten zou moeten
opdraaien. Provincie Overijssel en gemeente Enschede hebben hierover
het duidelijke standpunt dat er niet wordt deelgenomen aan een
exploitatie en de genoemde risico's er dus niet zijn. Ook de door
meerdere insprekers voorgestelde deelname in FMO is op grond hiervan
niet aan de orde. De overheid heeft wel, zoals gebruikelijk in
gebiedsontwikkelingsprojecten, een verantwoordelijkheid voor het
creëren van de juiste randvoorwaarden voor ontwikkeling. Het gaat dan
bijvoorbeeld om de aanleg van infrastructurele voorzieningen. Tot
investeringen op het luchthaventerrein wordt niet overgegaan voordat
er zicht is op een exploitant.
Werkgelegenheidscijfers
Er is onduidelijkheid bij een aantal insprekers over de effecten op de
werkgelegenheid.
De gebruikte gegevens zijn afkomstig van onafhankelijke adviesbureaus
zoals Arcadis (MER), Adecs (MCA) en Ecorys (KBA). De kritiek richt
zich vooral op het feit dat er gebruik is gemaakt van bruto in plaats
van netto cijfers ten aanzien van de werkgelegenheid.
De verwarring die is ontstaan komt voort uit de systematiek voor de
Kosten Baten Analyse (KBA). Die telt in het netto getal alleen de
mensen die daadwerkelijk vanuit een uitkeringssituatie een baan
vinden. De evengoed gecreëerde extra banen, waarvan een groot deel
voor middelbaar en hoger opgeleiden, tellen niet mee. Maar de opdracht
van de VTM richt zich op Twente. De banen voor middelbaar of hoger
opgeleiden zijn voor Twente van groot belang, omdat ze een belangrijke
bijdrage leveren aan de versterking van de sociaal-economische
structuur. Daarom tellen ze bij de afweging welk plan het best voor
Twente is, wel mee.
Het andere element dat meespeelt in de discussie over werkgelegenheid
is verdringing: nieuwe banen nemen de plek in van bestaande banen in
Twente, of de banen verplaatsen.
De structuurvisie met luchthaven levert naar verwachting minder
verdringing op dan die zonder, omdat er op dit moment geen vliegveld
gerelateerde werkgelegenheid is en elke baan dus als nieuw kan worden
bestempeld.
Afstemming met Duitsland.
Vanuit Duitsland zijn twee soorten zienswijzen gekomen. De Duitse
buren, kort over de grens, vrezen vooral geluidsoverlast terwijl de
reacties van wat verder weg vooral gericht zijn op de positie van FMO.
De zorg over de geluidoverlast over de grens gaat gepaard met vragen
om duidelijkheid over aantallen vliegtuigen, vliegroutes en
vlieghoogtes. Pas bij een luchthavenbesluit komen deze vragen concreet
aan de orde. Wel is toegezegd dat in de volgende fase door de gemeente
Enschede en de provincie Overijssel contact wordt opgenomen met de
daarvoor bevoegde instanties om te kijken of er operationele
mogelijkheden zijn om de geluidshinder te beperken door sturing op
vlieghoogtes en vliegroutes.
Een nadere analyse naar de effecten van luchthaven Twente op FMO geeft
aan dat er ruimte is voor twee luchthaven in de Euregio. Overigens
liggen in Duitsland veel vliegvelden op vergelijkbare afstand van
elkaar.
Conclusie
De bestudering van de ruim 600 zienswijzen heeft wel geleid tot
aanvullingen en wijzigingen in de structuurvisie Luchthaven Twente,
maar geeft geen aanleiding tot een geheel ander standpunt of een
andere voorkeur. De milieu-, financiële en economische effecten van de
ontwikkeling zijn goed onderzocht en bieden een degelijke onderbouwing
voor de keuze voor een structuurvisie gebaseerd op een compacte
luchthaven in het groen. Deze ontwikkeling biedt alle mogelijke kansen
voor een sterke economie in een mooi landschap. Vanuit rijks- en
regionale doelen met betrekking tot natuur en werkgelegenheid past de
compacte luchthaven in het groen uitstekend. Uit marktverkenning
blijkt bovendien voldoende interesse voor de invulling van deze
structuurvisie.
De colleges van Gedeputeerde Staten en Burgemeester & Wethouders
zullen daarom provinciale staten en gemeenteraad voorstellen om
structuurvisie B vast te stellen en verdere invulling te geven aan de
gebiedsontwikkeling gericht op onder meer de doorstart van de
luchthaven en forse investeringen in het groen.
Vervolg
Het besluit tot vaststelling van de structuurvisie wordt op 14
december 2009 in de raad van Enschede genomen, en op 16 december 2009
in Provinciale Staten van Overijssel. Ook het ministerieel
opdrachtgeversberaad (MOB) zal half december een definitief besluit
nemen met betrekking tot de gebiedsontwikkeling en de Tweede Kamer
hierover informeren.. Behandeling in de Stedelijke Commissie Enschede
vindt plaats op 30 november en in de provinciale commissie Ruimte,
Water en Duurzaamheid op 2 december 2009.
Provinciale Staten houden op 17 en 19 november 2009 hoorzittingen over
de gebiedsontwikkeling, bedoeld voor mensen/organisaties die een
zienswijze hebben ingediend. Zij krijgen tijdens de hoorzitting de
gelegenheid hun zienswijze nader toe te lichten aan Provinciale
Staten.
Meer informatie:
Provincie Overijssel: Katja Pronk, 06-18303907
Gemeente Enschede: Jan van Dussen, 06-51272519
Ministerie van Verkeer en Waterstaat: Karin van Rooijen, 06-53820589
Vliegwiel Twente Maatschappij i.o., Nicky Struijker Boudier,
06-15062601
Het voorstel aan Provinciale Staten van Overijssel, de gemeenteraad
van Enschede, inclusief de reactienota en het advies van de commissie
voor de m.e.r. vindt u op www.vliegwieltwente.nl/bibliotheek/
Geplaatst: 10 november 2009.
10 november 2009
Gemeente Enschede