ChristenUnie
Bijdrage Esmé Wiegman Begroting Volksgezondheid, Welzijn en Sport
dinsdag 10 november 2009 15:30
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Dit
jaar is er sprake van een bijzondere begrotingsbehandeling. Nog nooit
is er namelijk zo veel geld uitgegeven aan de gezondheidszorg als er
zal worden uitgegeven in 2010. Dit gebeurt echter tegen de achtergrond
dat ook de gezondheidszorg niet zal ontkomen aan een grondige
heroverweging. In het heroverwegingstraject dat het kabinet is
ingegaan, zou de fractie van de ChristenUnie het volgende willen
meegeven. Klassieke bezuinigingsoperaties en boekhoudkundige kunstjes
zijn niet op z'n plaats. Een heroverweging vraagt om een grondige
analyse van wat noodzakelijke medische zorg is die om collectieve
voorzieningen vraagt, en wanneer er sprake is van sociaal wenselijke
zorg waarin ook kan worden voorzien via informele, vrijwillige zorg of
voor eigen kosten. Een andere denkrichting is volgens onze fractie het
inbouwen van financiële prikkels, waardoor mensen meer zelf
verantwoordelijkheid gaan nemen voor de gevolgen van bewust doorgaan
met ongezond leefgedrag, zonder daarmee in een
eigen-schuld-dikke-bultzorgstelsel terecht te komen.
In 2010 is ook al sprake van een paar stevige financiële
wijzigingen, waarvan de fractie van de ChristenUnie de noodzaak inziet
en ondersteunt. Ik denk aan de maatregelen voor medisch specialisten
en aan de maatregelen om doelmatiger zorg te verlenen. Vragen heb ik
bij de tariefkorting bij de ggz. Waarom niet gericht ingrijpen waar de
overschrijding zich voordoet? Ook zou bij het reduceren van kosten
helpen om verlichting aan te brengen in de administratieve lasten.
Omdat definitieve invoering van de dbc's op zich laat wachten, is
dubbele administratie nodig. Ik hoor graag een reactie op dit punt.
Het is bij deze begrotingsbehandeling de uitdaging om niet
te roepen: "meer, meer, meer", maar "beter door anders". Te vaak wordt
er nog langs elkaar heen gewerkt. Zorg wordt in sommige gevallen niet
of onvoldoende geboden. Wat zou er dan veel winst te behalen zijn met
een vereenvoudiging, waardoor geld uiteindelijk meer ten goede komt
aan de mensen in en om het bed. Mogelijkheden tot vereenvoudiging en
verbetering zitten volgens de fractie van de ChristenUnie vooral bij
meer helderheid over AWBZ-aanspraken, meer ruimte voor samenwerking,
verdere ontschotting en flexibilisering op de snijvlakken van
Zorgverzekeringswet, AWBZ en Wmo, en eenvoud bij zorgkantoren en het
CIZ. Eigenlijk als een soort bijlage bij mijn bijdrage vandaag heb ik
wat punten uitgewerkt, waarop ik graag een reactie hoor van de
staatssecretaris.
Er is behoefte aan instrumenten die een meer integrale
indicatiestelling mogelijk maken. Ik roep de staatssecretaris daarom
op om te gaan experimenteren met de toepassing van de
ICF-klassificatie bij het CIZ.
De pakketmaatregel begeleiding en de overige wijzigingen
in de toegangsregels tot de AWBZ leiden in de praktijk tot problemen.
Uitvoeringsinstanties kunnen de opeenstapeling van wijzigingen amper
bijbenen en de regels worden verschillend uitgelegd door de
verschillende regio's. Onduidelijkheid voor cliënten is het gevolg.
Wij zien dat de toegang tot begeleiding in veel regio's
moeilijker wordt door een ongewenst strikte uitleg van de term
"gebruikelijke zorg". Gezinnen die thuis de zorg op zich nemen voor
een gehandicapt kind, vallen daardoor nogal eens tussen wal en schip.
Ik vraag de staatssecretaris daarom welke mogelijkheden zij ziet om op
korte termijn deze problemen te verhelpen.
Ik constateer dat nieuwbouwprojecten in cure en care zo
goed als stilliggen. Het beschikbare geld is vrijwel onbereikbaar door
de scherpe eisen die de banken stellen. De garantieregeling uit het
crisispakket is mooi maar doet niets, want deze betekent niets voor de
risicodekking. Meer zakelijkheid rondom nieuwbouw in de
gezondheidszorg is goed, maar schieten wij niet te ver door?
Helderheid over de huisvestingsvergoeding is nodig, evenals
duidelijkheid over de ballast uit het verleden. Pas dan kan de
garantieregeling uit het crisispakket goed haar werk doen. Graag een
reactie, en vooral ook actie, van de minister en de staatssecretaris.
De ChristenUnie waardeert de inzet van het kabinet rondom
tienermoederopvang als goede vorm van hulpverlening bij een ongewenste
zwangerschap. Het is echter jammer dat "opvang" in veel gemeenten erg
letterlijk wordt geïnterpreteerd, namelijk als een dak boven het
hoofd, terwijl er veel meer mogelijk is: passende begeleiding en goede
websites met info, ook voor gemeentes, artsen en andere hulpverleners.
Een regieraad heeft de opdracht om witte vlekken op te sporen, plekken
waar richtlijnen ontbreken. Een van die plekken is de huisartsenzorg,
waarin geen richtlijn bestaat voor de wijze om om te gaan met
ongewenste zwangerschap. Ik vraag de minister, in overleg te gaan met
het Nederlands Huisartsen Genootschap om tot een richtlijn te komen,
die natuurlijk moet aansluiten bij de bestaande zorg rondom ongewenste
zwangerschap. De ChristenUnie heeft een notitie uitgebracht met een
paar concrete voorstellen die in 2010 uitgevoerd kunnen worden vanuit
het bestaande, beschikbare budget. Ook op dit punt zou ik graag een
reactie willen hebben van de minister en de staatssecretaris.
De ChristenUnie had verwacht dat in 2010 de
preconceptiezorg zou zijn geregeld. Omdat alle potentiële voortgang
echter wordt opgehangen aan de stuurgroep die nog bezig is, vraag ik
mij af wat wij in 2010 op dit terrein kunnen verwachten. Daarnaast
stel ik een vraag over de voortgang van de certificering van
zorginstellingen om een goed borstvoedingsbeleid te garanderen. De
subsidie voor de stichting Zorg voor Borstvoeding wordt afgebouwd.
Voor de toekomst zijn er goede intenties, maar op dit moment is nog
niets structureel geregeld. Daarom stel ik ook op dit terrein de
vraag: hoe voorkomen wij dat in 2010 borstvoeding tussen wal en schip
raakt, omdat certificering geen doorgang meer vindt en een richtlijn
of indicator nog niet is vastgesteld?
De maand van de borstkanker ligt achter ons. Het is goed
dat er aandacht wordt gevraagd voor deze ingrijpende ziekte, waardoor
zoveel vrouwen worden getroffen. De actie Pink Ribbon riep wel deze
klacht op, heel bijzonder verwoord door een borstkankerpatiënt: kanker
is teruggebracht tot twee borsten. Volgens haar wordt borstkanker
extreem oppervlakkig gepresenteerd alsof het alleen om borsten gaat en
om de vraag hoe je ondanks je ziekte toch aantrekkelijk kunt blijven.
Uit gesprekken met vrouwen blijkt dat er behoefte is aan een meer
digitaal kenniscentrum in plaats van nog meer glitter en glamour en
allerlei "denk positief"-verhalen. Ik vraag de minister om eens in
overleg te gaan met de kankercentra, waar heel veel kennis beschikbaar
is en waar goede zorg wordt verleend, evenals met de trekkers van Pink
Ribbon over de vraag hoe ook in deze behoefte kan worden voorzien.
Twee jaar geleden heeft de ChristenUnie gevraagd om een
jaarlijkse rapportage over de bijdrage van VWS aan
ontwikkelingssamenwerking. Dat is gebeurd, waarvoor dank.
De voorzitter: Een momentje, mevrouw Wiegman. Mevrouw Koser Kaya heeft
op het vorige punt een vraag aan u.
Mevrouw Koser Kaya (D66): Uit cijfers blijkt dat in Nederland
procentueel veel meer vrouwen met borstkanker te maken hebben dan in
de ons omringende landen. Een van de punten daarbij is dat wij pas
later screenen. Er wordt voor gepleit om dat eerder te doen, zodat ook
de mensen vanaf 35 jaar gescreend kunnen worden. Pleit de ChristenUnie
daar ook voor?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik ben blij dat
in Nederland altijd zorgvuldig wordt gekeken wanneer
screeningprogramma's echt effectief zijn, met andere woorden of het
resultaat oplevert als je veel mensen op jonge leeftijd screent. Ik
vind het prima als zo'n punt ook meegenomen kan worden in wat ik bij
de minister heb neergelegd. Er worden echter meer dingen genoemd om te
verklaren waardoor in Nederland relatief veel vrouwen borstkanker
krijgen. Maak alle beschikbare kennis echt breed toegankelijk, zodat
een goede samenwerking en uitwisseling kan plaatsvinden en kanker meer
wordt dan twee borsten en de vraag hoe je toch vooral mooi en
aantrekkelijk kunt blijven.
Mevrouw Koser Kaya (D66): Niet heel vaak trekken wij samen met de
ChristenUnie op, maar dit punt zouden wij samen kunnen opnemen. We
zouden het kabinet kunnen vragen om te onderzoeken of de
screeningleeftijd omlaag kan. Daarmee voorkomen we dat straks veel
meer problemen ontstaan en dus ook veel meer financieel bijgedragen
moet worden, terwijl als we eerder zouden screenen, dit minder zou
zijn. Kunnen we daarbij samen optrekken en het kabinet vragen om te
bekijken wat de obstakels zijn en of dit mogelijk is?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik zou graag
van tevoren willen weten, voor ik een nieuwe onderzoeksvraag bij een
minister neerleg, wat er al aan kennis is. Volgens mij is er al heel
veel kennis en wordt er al goed gebruik van gemaakt. Ik denk dat het
goed is dat de minister daarop ingaat. Het gaat mij om het
toegankelijk maken van alle kennis en informatie bij kankercentra.
Maak het goed toegankelijk en weet dat in de toekomst ook te koppelen
aan zo'n mooie actie als Pink Ribbon, dat aandacht vraagt voor kanker.
Maar dit moet wel gepaard gaan met goed toegankelijke kennis.
Ik was aangekomen bij het onderwerp
ontwikkelingssamenwerking. Dit zien wij inmiddels terug in de
begroting. Dank daarvoor. Ik heb nog één aandachtspunt. Regelmatig
worden medicijntransporten die bestemd zijn voor ontwikkelingslanden,
aan de grens tegengehouden. Het is belangrijk dat de bestaande
knelpunten zo snel mogelijk worden opgelost. Ik roep de minister
daartoe vandaag op. Desnoods moet de Europese regelgeving worden
aangepast.
Ik eindig met een vraag over de invoering van het nieuwe
zorgstelsel op de BES-eilanden. De ChristenUnie vraagt om een juiste
balans tussen voorzieningen op de eilanden zelf en behandeling in het
buitenland. Het aantal buitenlandse behandelingen zou met 80%
gereduceerd moeten worden, door meer specialisten onder te brengen op
Bonaire. Op 10 oktober 2010 behoren de BES-eilanden tot het
Nederlandse grondgebied. Is in de begroting rekening gehouden met deze
zorgkosten? Zal het zorgstelsel op tijd geïmplementeerd zijn? Het is
ontzettend belangrijk dat de communicatie hierover met de mensen op de
BES-eilanden goed verloopt.
De voorzitter: Ik dank mevrouw Wiegman. Mij rest te melden dat de
notitie "Verbeterpunten AWBZ" die mevrouw Wiegman heeft uitgereikt en
die wordt rondgedeeld, zal worden toegevoegd aan de Handelingen. De
tweede notitie "Onbedoelde en ongewenste zwangerschap" wordt ook
toegevoegd aan de Handelingen en zal eveneens worden uitgebeeld.
Er is misschien wat onrust over het tijdstip van de pauze.
U begrijpt dat ik als voorzitter onrust graag wil wegnemen. Ik deel
mee dat wij de eerste termijn gewoon zullen afmaken, waarna we zullen
pauzeren. Nog even volhouden dus, u kunt het!
Esmé Wiegman