Technische Universiteit Delft
Studium Generale: Hoe Nederlands is Nederland? Deel 2
door M&C
De Nederlandse identiteit bestaat niet. En evenmin hoeven we gebukt te
gaan onder een volkskarakter. Maar wel zijn er favoriete zelfbeelden
en nationaal gekleurde eigenaardigheden.
11 november 2009 | 19:30 uur
plaats: DOK, Vesteplein 100, Delft
door Herman Pleij
Wonen en leven in de moerasdelta veronderstelt de aanmaak van een
eigen overlevingspakket. En dat is vooral gegroeid uit de
gelijkheidsverbeelding, een uitdrukking die tegelijkertijd een woord
bevat dat in Nederland ook zoiets als âarrogantieâ betekent: wat
verbeeld je je wel? Horen we niet allemaal volstrekt gelijk te zijn?
Nou dan. Overigens wil dat helemaal niet zeggen dat we ons werkelijk
gelijk voelen. Eerder het tegendeel. Alleen is het handig voor de
dagelijkse omgang om net te doen alsof. Gedogen behoort immers ook tot
de geliefde eigenwaan. Want met dat fraaie uithangbord houden we de BV
Nederland soepel in de vaart. Wel heel populair is de ontkenning van
wat dan ook aan gemeenschappelijks in de collectieve mentaliteiten.
Dat brengt dan vanzelf een warm gevoel van verbondenheid tot stand. De
balans komt verder in evenwicht door een kolkend wij-gevoel in naam
van Oranje. Dat barst in bijna beangstigende dimensies los bij
voetballen, vakanties, feesten, braderieën en de Nieuwjaarsduik.
Steeds sterker groeit de behoefte aan saamhorig kuddevertoon, waarbij
elke gelegenheid wordt aangegrepen om weer in de nationale
totemkleuren te kunnen rondhossen. Maar hoe verhoudt zich dat dan tot
die warsheid van enig nationaal vertoon? En waar komt die zelf
ontworpen ruiker aan fraaie eigenschappen eigenlijk vandaan? En
vooral: hoe dwingend zijn zulke zelfbeelden voor actuele
gedragsvormen?
Prof. dr. Herman Pleij is hoogleraar historische Nederlandse
letterkunde (UvA) en is onder meer auteur van Dromen van Cocagne
(1997), De herontdekking van Nederland (2003) en Erasmus en het
poldermodel (2005).
Toegang gratis
Meer informatie? www.sg.tudelft.nl