Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_7XPL2F
11 november 2009
Vmbo-docenten hebben meer steun nodig bij competentiegericht leren
Via competentiegericht leren werken leerlingen aan het vergroten van hun persoonlijke vermogens - ook in het vmbo. Docenten uit het vmbo vinden het echter lastig om competentiegerichte leeromgevingen te ontwikkelen. Het personeelsbeleid op de scholen is vaak niet aangepast aan de nieuwe rol die docenten daarbij spelen. NWO-wetenschapper Audrey Seezink (Universiteit van Tilburg) ontdekte dit tijdens haar onderzoek, waarop ze op 18 november hoopt te promoveren.
Competentiegericht onderwijs vergt veel aanpassingen van docenten. Zij moeten hun leerlingen kunnen ondersteunen bij het integreren van kennis, vaardigheden en attituden tot persoonlijke competenties. Seezink onderzocht hoe docenten trachten competentiegericht beroepsonderwijs goed vorm te geven. Zij bevroeg de docenten en bestudeerde hun werk in leer-/werkgemeenschappen.
Een nieuwe ontwikkeling is professionalisering van docenten in zogeheten SOOP-projecten. SOOP staat voor een geïntegreerde aanpak van Schoolontwikkeling, het Opleiden van leraren, Onderwijskundig onderzoek en Professionalisering van docenten. Binnen SOOP-projecten organiseren scholen leer-/werkgemeenschappen waar verschillende docenten samen loopbaangerichte projecten, lesmaterialen en didactische werkvormen voor leerlingen kunnen ontwikkelen en ontwerpen.
Steun bij elkaar
Docenten waarderen de samenwerking met (toekomstige) collega's, zo blijkt uit Seezinks onderzoek. Door docenten een rol te laten spelen in het ontwikkelen van onderwijsprogramma's worden ze bovendien onderdeel van de organisatieontwikkeling. Daarnaast geven docenten aan dat ze door het werken in deze projecten aangemoedigd worden om kritisch te kijken naar hun eigen professionele ontwikkeling.
Voor verbetering vatbaar
Seezink ontmoette tijdens haar onderzoek ook kritiek op de professionaliseringspraktijk. Doordat de projecten arbeidsintensief en kostbaar zijn, trekken docenten de duurzaamheid van de SOOP-projecten in twijfel. Ook is in de ogen van docenten niet altijd duidelijk wat deze projecten opleveren en kunnen zij vaak zelf geen keuze maken voor bepaalde professionaliseringsactiviteiten. Het ontbreekt op veel scholen aan een transparant personeelsbeleid, waardoor docenten de afstand tussen schoolmanagement en onderwijzend personeel als groot ervaren. Dat laatste is te verhelpen door docenten te betrekken bij veranderingen in het personeelsbeleid. Docenten zullen dan ook beter op de hoogte zijn van de mogelijkheden binnen het personeelsbeleid.
De docenten gaven ook aan dat praktische, beroepsgerichte vakken en algemeen vormende vakken vaak te veel gescheiden blijven. Competentiegerichte leeromgevingen ontstaan hierdoor minder makkelijk. Zolang deze verschillende vakken binnen het beroepsonderwijs niet meer met elkaar worden verbonden, is het moeilijk voor zowel docenten als leerlingen om er betekenisvolle relaties tussen te leggen.
Audrey Seezink hoopt op 18 november 2009 te promoveren op het proefschrift 'Professionalisering van docenten voor competentiegericht onderwijs: De rol van docenten in competentiegericht vmbo'. Het onderzoek is gefinancierd door de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO.
---