Code Publieksparticipatie Sneller en Beter
A. Wat is publieksparticipatie? Participatie is samenspel
Publieksparticipatie is deelname van burgers, bedrijven en maatschappelijke
organisaties aan de voorbereiding van besluitvorming. Het voortvarend
realiseren van kwalitatief goede en maatschappelijk breed gedragen
besluiten staat of valt met investeringen in participatie. Besluiten worden
beter door publiek te laten meedenken en hun ideeën en belangen mee te
nemen in keuzes van bestuurders. Participatie is daarmee een belangrijke
aanvulling op bestaande relaties tussen bestuurders, ambtenaren en publiek.
Publieksparticipatie is onderdeel van de verkenningsfase en de planuitwerkingsfase bij alle
Sneller en Beter-projecten. Participatie is maatwerk: soms is een intensieve consultatie in
de verkenningsfase nodig, soms is een toets van het ontwerp-besluit door het indienen van
een zienswijze voldoende. Passende participatie is een voorwaarde voor stroomlijning van
de besluitvorming en verkorting van de totale doorlooptijd.
Publieksparticipatie is pas succesvol als bestuurders het nut zien en het enthousiast
ondersteunen, ambtenaren het proces vakkundig regisseren en het publiek effectief
meedenkt. Dan helpt publieksparticipatie om te komen tot snellere besluitvorming en
betere besluiten. Het gaat altijd om een professioneel participatietraject op maat.
B. Hoe doe je publieksparticipatie?
Het kabinet heeft vijf uitgangspunten voor passende publieksparticipatie vastgesteld.
Vertaald naar Sneller en Beter-projecten leidt dat tot deze spelregels:
1. Participatie staat ten dienste van besluitvorming
Neem bestuurlijke, beleidsmatige en procedurele kaders als vertrekpunt
Zorg dat participatie volwaardig onderdeel is van het besluitvormingsproces
Zorg bij belangrijke bestuurlijke, beleidsmatige of procedurele veranderingen voor
consistentie in het participatieproces
2. Maatwerk in participatievormen
Start met een analyse van stakeholders en richt participatie op constructief
meedenken en zorgvuldige belangenafweging
Stem de participatievorm af op de impact van de plannen, de beleidsruimte en de
doelgroepen van de participatie
Maak voor de verkenningsfase en de planuitwerkingsfase een procesontwerp en een
participatieplan
Zorg voor voldoende tijd en voldoende geld om de participatie uit te voeren
3. Goed samenspel van bestuurders, ambtenaren en publiek
Laat bestuurders het participatieplan goedkeuren
Maak bestuurders enthousiast voor en betrokken bij het hele participatietraject
Wees vooraf duidelijk over de mate waarin participatie invloed heeft op de
besluitvorming
Laat bestuurders na afloop verantwoorden hoe de verschillende belangen hebben
doorgewerkt in het besluit
4. Juiste houding, competenties en kennis
Maak afspraken met betrokkenen over hoe je met elkaar om wilt gaan en hoe je
elkaar op gedrag kunt aanspreken
Creëer een respectvolle sfeer waarin betrokkenen open kunnen zijn over hun
wensen en belangen
Wees een betrouwbare partner en creëer vertrouwen tussen de betrokkenen
Wees creatief en heb een goed overzicht van en inzicht in participatiemethoden
5. Heldere en betrouwbare communicatie
Zorg voor een heldere aansluiting van de verschillende participatiemomenten
Communiceer open en effectief en stel alle relevante informatie beschikbaar
Aanvullende informatie over de code staat in de Strategische Handreiking. Voor advies over
het gebruik van de code kunt u terecht bij het Centrum Publieksparticipatie, 070 351 9600.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat