ChristenUnie


ChristenUnie komt op voor werkende ouderen

ChristenUnie komt op voor werkende ouderen

donderdag 12 november 2009 16:11 De ChristenUnie vindt dat het kabinet met een plan moet komen om meer ouderen aan het werk te krijgen én te houden, terwijl de AOW-leeftijd omhoog gaat. Dat heeft fractievoorzitter Arie Slob vandaag gezegd in het debat over verhoging van de AOW-leeftijd. ,,Het verhogen van de AOW-leeftijd mag niet leiden tot een feitelijke verlenging van de WW of bijstand," aldus Slob.

Slob heeft het kabinet om een stappenplan gevraagd waarbij jaarlijks gekeken kan worden hoeveel meer ouderen aan het werk zijn gekomen. Hij wijst erop dat de kansen van ouderen niet goed zijn op de arbeidsmarkt en velen van hen nu werkloos zijn. Slob: ,,Het verhogen van de AOW-leeftijd mag volgens ons niet leiden tot een feitelijke verlenging van de WW of bijstand. Oudere werknemers moeten kansen krijgen. Op dat punt is nog wel een wereld te winnen. Het kabinetsvoornemen bevat veel goede maatregelen die daartoe moeten leiden. Maar het resultaat telt. En dat resultaat moet worden gemeten in reëel toegenomen arbeidskansen van de oudere werknemers. Ik stel voor dat er nu al afspraken gemaakt gaan worden met de sociale partners op dit punt."

De integrale bijdrage aan het debat:

Regeren is vooruitzien. Ik geef toe: dit is een verschrikkelijk cliché, maar wel één die iedere keer weer opnieuw bevestigd wordt. Vooruitzien: dat betekent tijdig maatregelen nemen voor de toekomst. Ook wanneer het maatregelen betreft, die wellicht pijn doen. Maar die tegelijk zeer noodzakelijk zijn omdat we de kosten voor het voorzieningenniveau op de oude manier niet meer langer kunnen dragen.

De voorgenomen AOW-maatregelen hebben begrijpelijk veel losgemaakt. Hoewel het soms wel eens zo over komt gaat het bij de AOW-discussie niet alleen om de verhoging van de leeftijd met twee jaar. Het gaat om de fundamentele vraag hoe lasten en lusten verdeeld worden in een samenleving. Tussen jong en oud. Tussen rijk en arm. Tussen gezond en ziek.

Dat was ook de vraag waar de ChristenUnie zich voor gesteld zag. In 2007 zagen wij nog mogelijkheden om de overheidsfinanciën op peil te houden, zonder de AOW-leeftijd te verhogen. Door het versneld aflossen van de staatsschuld, het bevorderen van de arbeidsparticipatie tot 65 jaar en fiscalisering van de AOW. Maatregelen die ook verankerd zijn in het coalitieakkoord en die al zijn opgepakt.

Als er geen financiële- en economische crisis was ontstaan zou er wat ons betreft geen aanleiding zijn geweest in deze periode van de daarover gemaakte afspraken af te wijken. De crisis dwingt ons nu echter om eerder tot verdergaande stappen over te gaan. Onze staatsschuld loopt nu fors op in plaats van dat een verdere daling kan worden voortgezet. Terwijl de arbeidsparticipatie van ouderen tot de pensioengerechtigde leeftijd nog steeds onvoldoende is (ik kom daar straks nog apart op terug) én gemaakte afspraken over verdere fiscalisering van de AOW onvoldoende antwoord zijn op de beleidsvragen waar we nu voor staan.

In dergelijke omstandigheden is het onverantwoord om verdere bestuurlijke ingrepen door ter schuiven naar de toekomst. Dat heb ik ook aangegeven in de richting van ons eigen partijcongres waar ik me verantwoord heb voor de steun van de fractie van de ChristenUnie aan het aanvullende beleidsakkoord waarin onder meer de verhoging van de AOW-leeftijd was opgenomen.

Deze besluiten waren niet makkelijk, en zijn niet makkelijk. Het toekomstperspectief van veel mensen gaat er immers anders uitzien. Tegelijkertijd moeten we onderkennen dat de tijden, sinds de invoering van de AOW, behoorlijk zijn veranderd. We leven langer en gezonder. Gelukkig - zeg ik er meteen bij. Dat maakt, dat we ook een bijdrage van oudere werknemers mogen vragen.

We weten echter ook dat we er met de verhoging van de AOW-leeftijd alleen niet zijn. Er is nog veel meer nodig om ons Nederland voor te bereiden op de andere tijden, de tijden van na de economische en financiële crisis. Bezuinigingen. Ombuigingen. Mogelijk ook lastenverhogingen. En een nieuwe balans tussen overheidsverantwoordelijkheden en particuliere verantwoordelijkheden. In het voorjaar hopen wij daar verder over te spreken naar aanleiding van de heroverwegingen die zijn gestart door het kabinet.

De uitdagingen zijn al met al groot en talrijk. Ze moeten snel worden opgepakt. Maar wel verantwoord. De gevolgen van het overheidsingrijpen moeten rechtvaardig en evenwichtig zijn: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Maar er moet ook sprake zijn van wederzijdse solidariteit tussen de oudere en jongere generaties. Alleen zo krijgt de verzorgingsstaat op een duurzame manier vorm.

Dat is ook het afwegingskader van de ChristenUnie bij de hoofdlijnenbrief. En in dat verband heb ik nog een aantal vragen en opmerkingen.

Arbeidsmarktpositie oudere werknemers

Ik heb het zojuist al aangestipt, maar de arbeidsmarktpositie van oudere werknemers is niet goed. Nog steeds niet. Mijn fractie hamert hier al jaren op. Het verhogen van de AOW-leeftijd mag volgens ons niet leiden tot een feitelijke verlenging van de WW of bijstand. Oudere werknemers moeten kansen krijgen. Op dat punt is nog wel een wereld te winnen. Het kabinetsvoornemen bevat veel goede maatregelen die daartoe moeten leiden. Maar het resultaat telt. En dat resultaat moet worden gemeten in reëel toegenomen arbeidskansen van de oudere werknemers. Ik stel voor dat er nu al afspraken gemaakt gaan worden met de sociale partners op dit punt. Maak een stappenplan hoe de arbeidsparticipatie van ouderen jaarlijks moet toenemen totdat de AOW verhoogd wordt (in 2020). Meet jaarlijks of we op schema liggen. Zo niet, dan moeten sociale partners zich durven committeren aan meer verdergaande maatregelen. We kunnen er - neem ik aan - van uitgaan dat het kabinet met de sociale partners hierover keiharde afspraken zal maken.

Overgangstermijn

Het kost tijd om de arbeidskansen van ouderen daadwerkelijk te verbeteren. Daarom is een reële overgangstermijn geboden. Maar niet alleen daarom, maar ook om ouderen te ontzien die vlak voor hun pensioen staan. Daarom ondersteunt de ChristenUnie de gekozen invoeringspad. Maar ook omdat de uitvoering zich moet kunnen voorbereiden op deze majeure operatie. Wij gaan er vanuit dat door deze wijze van invoering de kosten van de invoering voor de pensioenfondsen beperkt zullen blijven. Kan het kabinet dit bevestigen?

Zware beroepen

Een punt dat nog nadere invulling vereist, is de definitie van zware beroepen. Hier is ook veel discussie over ontstaan. Het is ons inziens terecht dat mensen met zware beroepen de mogelijkheid wordt geboden van vervroegde pensionering. Zij hebben op hun wijze hun bijdrage geleverd. Wat dan onder zwaar beroep moet verstaan, bepaal je als kabinet niet alleen, maar met de sociale partners. Kan het kabinet duidelijkheid geven hoe snel het tot een definitie wil komen met de sociale partners?

Tegelijk wil mijn fractie benadrukken, dat een regeling voor zware beroepen niet meer dan een overgangsmaatregel kan zijn. Structureel moet er naar een situatie gewerkt worden, waarin mensen tijdig van functie wisselen, voordat ze `opgebrand' raken. In dit verband, vraag ik ook nadrukkelijk aandacht voor de zelfstandigen en/of zzp'ers. Hoe denkt het kabinet deze structurele situatie te bereiken? Graag een reactie.

Voorzitter, ingrijpende maatregelen als de verhoging van de AOW-leeftijd, maar ongetwijfeld ook andere maatregelen die in de komende jaren op ons afkomen, vereisen draagvlak in de samenleving. Met elkaar moeten we de uitdagingen aan. Het kabinet heeft een belangrijke taak, waar het gaat over het creëren van draagvlak.

Dat doe je door de discussie aan te gaan. Maar ook te luisteren naar wat er speelt en daar - waar mogelijk - gehoor aan te geven. Als er de komende tijd - op het niveau van de uitvoering van de AOW-maatregel - waardevolle suggesties worden gedaan, dan moeten we dat durven overwegen. Zodat er straks een gedragen én uitvoerbare maatregel ligt. Kan het kabinet aangeven wanneer we verdere wetgeving tegemoet kunnen zien?

Arie Slob