Ingezonden persbericht
Kenmerk: PB2009-26
PERSBERICHT
Gezamenlijke maatlat maakt begrippen
energieneutraal en CO2-neutraal in
gebouwde omgeving transparant
Utrecht, 12 november 2009 Het meest duurzame stadhuis, de eerste klimaatneutrale bedrijfshal of de eerste
energieneutrale woonwijk. Bedrijven, gemeenten en overheden plakken steeds vaker deze termen op hun projecten.
Maar is dat altijd terecht? Er blijken nogal wat interpretaties te zijn van deze begrippen. Het Platform
energietransitie Gebouwde Omgeving heeft adviesbureau W/E adviseurs een definitiekader laten vaststellen. Een
gezamenlijke maatlat die ruimte geeft aan verschillende ambitieniveaus. Naast een strakke vastlegging van
grenzen en rekenmethoden zijn de voorgestelde definities een verantwoord hulpmiddel om een duurzame
gebouwde omgeving te realiseren.
"Al bestaat er een algemeen beeld over wat de begrippen betekenen, ze roepen toch ook de nodige
vragen op", zegt Leo Brouwer, secretaris van het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving
(PeGO). Zo betekent `energieneutraal' bijvoorbeeld dat een gebouw op jaarbasis evenveel duurzame
energie opwekt als gebruikt. Maar reken je alleen het energiegebruik voor het verwarmen en koelen
van een gebouw? Of neem je ook de energie die computers, printers en afwasmachines gebruiken mee?
En hoe zit het met de verbruikte energie van de bouwmaterialen? Brouwer: "Door deze
interpretatieruimte dreigen de termen algemene containerbegrippen te worden."
Definities
Het rapport geeft een praktisch antwoord op deze begripsverwarring. De definities worden
beschreven aan de hand van typen energieverbruik en CO2-emissies. Maar ook de grenzen waarbinnen
alternatieven mogelijk zijn en welke alternatieven dat zijn, komen aan de orde. De definities omvatten
het gebouwgebonden gebruik, het gebruikersaandeel en het materiaalgebonden gebruik. Tot op heden
werd die laatste component buiten beschouwing gelaten. "Dat is onterecht", vindt Brouwer.
"Materiaalgebruik maakt immers twintig procent deel uit van de energie die in totaal nodig is voor het
gebruik van een gebouw over de levensduur. Materiaalgebonden energiegebruik mag dus niet
ontbreken in de definitie en de berekeningen, en als je het wél achterwege laat, moet je daarover
duidelijk zijn."
Compensatie
Met de definities is het mogelijk om klimaat-, CO2- en energieneutrale concepten met elkaar te
vergelijken en te toetsen met objectieve criteria. Een belangwekkende keuze die is gemaakt is die voor
de mogelijkheid duurzame energie te compenseren en te importeren. "Daardoor is neutraliteit niet
alleen voorbehouden aan nieuwbouwprojecten, maar ook realiteit voor bestaande bouw", aldus
Brouwer.
Praktijk
Naast definities geeft het rapport een aanzet voor een set rekenregels waarmee per situatie een heldere
verantwoording van zowel de ambities als van de realisatie mogelijk wordt. De definities en het
rekenmodel bieden gemeenten bij uitstek de middelen om hun eigen klimaatbeleid te formuleren.
Maar ook projectontwikkelaars en corporaties kunnen het gebruiken om hun klimaatambities vorm te
geven en scherp te stellen. Hiermee kan een route naar energie- of CO2-neutraliteit worden
uitgestippeld. Brouwer: "Het model biedt ruimte voor een zekere vrijheid per project. De toegevoegde
waarde is dat het model dwingt de gemaakte keuzes transparant te maken."
CO2-, klimaat- en energieneutraal: wat is dat?
In de definitiestudie zijn `CO2-neutraal' en `klimaatneutraal' aan elkaar gelijk gesteld, omdat er binnen
de gebouwde omgeving nauwelijks sprake is van niet-CO2-broeikasgassen. Vervolgens is vastgesteld
dat er in CO2-neutrale projecten op jaarbasis geen netto uitstoot van broeikasgassen mag optreden om
de gebouwen op te richten, te gebruiken of af te breken. De broeikasemissie die nog wel plaatsvindt,
mag dus niet groter zijn dan de hoeveelheid CO2 die wordt vastgelegd, opgeslagen of vermeden met
duurzame energieopwekking.
Per project is er een zekere vrijheid bij de keuze voor de inzet van deze middelen. Voorwaarde hierbij
is dat de ingeboekte CO2-reductie redelijkerwijs is gegarandeerd en dat er transparantie is over de
gemaakte keuzes.
Voor energieneutrale projecten geldt een vergelijkbare definitie: op jaarbasis is er geen netto import van
fossiele of nucleaire brandstof nodig om het gebouw op te richten, te gebruiken of af te breken. Er is
dus een volledige compensatie nodig van het energieverbruik dat nog binnen het project optreedt.
Deze compensatie moet plaatsvinden door het opwekken van duurzame energie binnen de
projectgrens of de inkoop ervan buiten het project. Ook hier geldt dat er per project een zekere
keuzevrijheid is, zolang de gemaakte keuzes transparant zijn.
Participatie
Partijen uit de praktijk worden aangemoedigd definities en rekenmodel te toetsen. Brouwer: "Ik denk
dat we een waardevolle aanpak hebben opgesteld. Blijkt het zo toch niet te werken, wordt het te
ingewikkeld, dan passen we gericht aan. Het geheel moet duidelijkheid scheppen en richting geven
aan een duurzame gebouwde omgeving, en niet een enorme drempel opwerpen om energieneutraal of
CO2-neutraal te bouwen en te renoveren. PeGO hecht veel waarde aan reacties uit de praktijk."
Platform energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO)
PeGO is een samenwerkingsverband van bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijke
organisaties en overheid. Onder voorzitterschap van Jan Terlouw richt PeGO zich op alle partijen in de
bouwkolom, gemeenten, provincies en rijk. Doel is energieneutrale nieuwbouw in 2020 en een
halvering van het energiegebruik in de bestaande bouw in 2030 (t.o.v. 1990).
Noot voor de redactie,
Ingezonden persbericht