Rijksuniversiteit Groningen

Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 177 / 12 november 2009

Opinie

Dr. Heinrich Winter: 'Deregulering: lastig te duiden, handig in het gebruik'

Onderzoek onder burgemeesters en gemeentesecretarissen laat zien dat de dereguleringsgedachte tegenwoordig, ook bij gemeenten, nog springlevend is. "Opmerkelijk genoeg leidt deregulering in gemeenten vooral tot verbetering van de dienstverlening", aldus Heinrich Winter van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij voerde onderzoek uit onder burgemeesters en gemeentesecretarissen naar de betekenis van deregulering op lokaal niveau. "Duidelijk is dat minder regelgeving of een verschuiving van taken naar de markt niet aan de orde is".

Het onderzoek is uitgevoerd met het oog op de oprichting van het Netherlands Institute for Law and Governance (NILG), een nieuw instituut dat zich bezig houdt met juridisch onderzoek naar de verhouding tussen publieke en private belangen.

Deregulering wordt geassocieerd met vermindering en vereenvoudiging van regelgeving. Pas in de derde plaats spreken burgemeesters en gemeentesecretarissen van verbetering van dienstverlening. Deregulering klinkt goed, maar is vooral een lastig, ongrijpbaar onderwerp. Het is volgens burgemeesters en secretarissen nodig omdat de overheid te veel wil. Men verwijst in algemene zin naar de risicoloze samenleving waar de rijksoverheid naar streeft.

Scepsis

Vermindering en vereenvoudiging van regelgeving is echter niet wat in de gemeenten tot stand komt. Op lokaal niveau wordt vooral geïnvesteerd in verbetering van dienstverlening. Ook initiatieven van het rijk worden vooral in dat licht gezien. Per saldo zijn de gemeenten vooral sceptisch over de initiatieven van het rijk. De vermindering van regels aan de ene kant, wordt meer dan gecompenseerd door nieuwe regels aan de andere kant. Opvallend is dat we veel klachten hoorden over de omgevingsvergunning.

Dienstverlening

Dat neemt echter niet weg dat er op lokaal niveau veel gebeurt. Gemeenten zijn vooral creatief in het bedenken van manieren om de dienstverlening te verbeteren. De inzet van ICT ter verbetering van de dienstverlening scoort hoog. Verder zetten gemeenten in op het versnellen van besluitvorming en het vereenvoudigen van vergunningplichten. Concrete voorbeelden van succesvolle dereguleringsinitiatieven die we vaak hoorden zijn het afschaffen van de kapvergunning en de vergunning voor kleine evenementen. Het afslanken van de APV is een vrij breed genoemd dereguleringssucces. Verder worden veel initiatieven genoemd onder de noemer 'slimme dienstverlening': vereenvoudigen van formulieren, één loket voor het bedrijfsleven, geautomatiseerde aanvraagprocedures, het eenmalig volstaan met het overleggen van gegevens en het concentreren van vergunningprocedures.

Conclusie

Onder de noemer van 'deregulering' zijn de afgelopen jaren binnen gemeenten veel projecten op gang gekomen ter verbetering van de dienstverlening aan burgers en bedrijven. Gemeenten hebben grote voorrang gemaakt bij de inzet van ICT in hun contacten met de buitenwereld. Burgemeesters en secretarissen lijken in hun dagelijkse werk helemaal niet geïnteresseerd in de meer fundamentele vragen over markt en overheid. "Laat ons lokaal maar het echte, voor de burger belangrijke dienstverlenende werk doen en voer die principiële discussies elders maar", lijkt men te denken.

Curriculum vitae

Heinrich Winter (1962) is parttime hoofddocent bestuursrecht en bestuurskunde aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen en directeur van onderzoeks- en adviesbureau Pro Facto. Hij studeerde juridische bestuurswetenschappen en sociologie in Groningen en promoveerde in 1996. Hij doet onderzoek naar de werking van wetgeving en naar toezicht en handhaving.