13 november 2009
Winterjuffers in overwintering
Bruine winterjuffer (foto: Kim Huskens)
Libellen zijn echte zomerdieren. Toch zijn ook in de winter libellen
te vinden: winterjuffers. Deze zijn gespecialiseerd in het
overwinteren als volwassen libel. Daarvoor zoeken ze beschutte
heideveldjes op waar ze zich verbergen in pollen hei of
pijpenstrootje.
De bruine- en noordse winterjuffer behoren tot de familie van de
pantserjuffers. Winterjuffers kenmerken zich door een lichtbruin
lichaam met donkere metaalbruine figuren. In tegenstelling tot andere
juffers vouwen ze alle vier hun vleugels aan één kant van het lichaam
bij elkaar (zie foto), zodat ze wat sneller kunnen opwarmen in koude
perioden. Noordse winterjuffers zijn zeldzaam en komen voor in de
noordelijke helft van Nederland. Bruine winterjuffers komen vooral
voor in het oosten en zuiden (hoge zandgronden) en in de duinen.
Winterjuffers komen aan het eind van de zomer als imago uit het water
tevoorschijn en vliegen dan al snel van het water weg, op zoek naar
geschikte plekken om te jagen en (later) om te overwinteren. Dit kan
vele kilometers verwijderd zijn van het water waar ze uit zijn
gekomen.
Om te overwinteren zoeken ze beschutte plekjes op in de vegetatie.
Favoriet zijn pollen van struikheide of pijpenstrootje. Hier kruipen
ze diep in weg en kunnen ze maandenlang roerloos blijven hangen. Ze
vertrouwen volledig op hun schutkleur om niet door vogels of muizen te
worden opgegeten. Wilt u ze vinden dan zult u daar flink tijd in
moeten investeren, maar onmogelijk is het zeker niet.
De Vlinderstichting