Technische Universiteit Delft

'Afvalwater wordt belangrijke energie- en grondstoffenbron'


Afvalwater is geen nutteloos restproduct maar een bron van waardevolle grondstoffen en energie. Vooral ontwikkelingslanden kunnen van die nieuwe visie profiteren. Dat stelt prof.dr.ir. Jules van Lier in zijn intreerede aan de TU Delft op woensdag 18 november. 'Bedenk ook dat 2,6 miljard mensen op de wereld nog geen behoorlijke riolering hebben, wat resulteert in 200 doden per uur, vooral kinderen onder de vijf.'

Waardevol

Afvalwater wordt doorgaans gezien als een gevaarlijk restproduct dat wordt opgevangen in buizen en goten, aflopend naar 'de afvalwaterput'. Deze put is de laatste decennia dan ook verbonden met steeds betere zuiveringstechnologieën voor het verwijderen van de kwalijke bestanddelen. 'Maar goed beschouwd is afvalwater een mengstroom met waardevolle grondstoffen uit de voorafgaande economische en/of huishoudelijke activiteit', stelt professor Jules van Lier in zijn intreerede.

Westerse luxe

Afvalwaterzuiveringen zullen daarom op termijn veranderen in opwerkinstallaties die waterstromen produceren voor hergebruik. Het resultaat is het sluiten van proceswater-kringlopen in de industrie, het terugwinnen van meststoffen, vooral fosfaten, uit huishoudelijk water en het omzetten van organische vervuiling in bruikbare energie. Dit is volgens Van Lier een geheel nieuwe drijfveer die kan leiden tot het toepassen van de juiste, nieuwe opwerktechnologieën, vooral ook in gebieden waar afvalwaterzuivering nog wordt gezien als een 'Westerse luxe'.

Uitwerpselen en afvalwater

'Neem huishoudelijk afvalwater in de Derde Wereld. Als je uitgaat van 50 procent terugwinning van de chemische energie, bedraagt het potentiële vermogen dat je kunt opwekken uit menselijke uitwerpselen 200 Wh per persoon per dag. In de slums van Afrika is dat de hele avond verlichting.'

In droge gebieden kan een gedecentraliseerde rioolwaterzuiveringsinstallatie ook grote waarde hebben voor landbouwirrigatie. 'Een stad met 1 miljoen inwoners die een gemiddelde waterconsumptie hebben van 100 liter per dag, kan in principe 1500 tot 2000 hectare landbouwgrond bemesten en irrigeren. Op die manier worden voedingsstoffen uit het afvalwater nuttig gebruikt en fungeert de landbouwgrond ook nog eens als zandfilter om het water na te zuiveren.'

Tien miljoen hectare

'Natuurlijk zijn er nog een heleboel hordes te nemen, voor het zover is. Maar bedenk dat de huidige situatie er toe heeft geleid dat er wereldwijd tien miljoen hectare landbouwgrond wordt geïrrigeerd met niet of nauwelijks gezuiverd afvalwater. Meer dan tien procent van de wereldbevolking eet producten die met afvalwater zijn geïrrigeerd!'

Amman

Een stad als Amman zou volgens Van Lier eigenlijk moeten kiezen voor decentrale zuiveringsstations (met anaërobe zuivering) die ook nog eens 5 tot 6 MW aan elektrisch vermogen opleveren. Dit vermogen kan dan worden gebruikt om bijvoorbeeld irrigatiepompen aan te drijven. 'Helaas heeft men in Amman gekozen voor een traditionele 'Westerse' installatie. Dit fenomeen zie je vaker in niet-westerse landen. Er is weinig aandacht voor mogelijke alternatieven die voor die gebieden vaak beter geschikt en robuuster zijn. Bedenk daarbij dat 2,6 miljard mensen op de wereld nog geen behoorlijke riolering hebben, wat resulteert in 200 doden per uur, vooral kinderen onder de vijf.'

Meer informatie

Intreerede 'De Afvalwaterput: Einde & Begin' door prof.dr.ir. J.B. van Lier, faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, 18 november 2009, 15:00 uur, Aula TU Delft