Pb 09 - 103
Nijmegen, 12 november 2009
Oratie: Goud - Zilver - Oranje, interacties van edel allooi
Wetenswaardigheden en anekdotes over goud- en zilverwerk Oranjes
De Oranjes hebben in vroeger eeuwen enorme hoeveelheden gouden en zilveren voorwerpen bijeen gebracht, veelal van uitzonderlijke kwaliteit. Dat gebeurde vanuit de vorstelijke traditie om macht ten toon te spreiden en status tot uitdrukking te brengen. Vanwege de materiaalwaarde had dit kostbare bezit een hoge 'omloopsnelheid': er werd besteld, er werden geschenken ontvangen, maar diezelfde voorwerpen werden ook weer weggegeven, verkocht of ingesmolten.
Professor dr. J.R. ter Molen belicht dit proces aan de hand van een aantal opmerkelijke voorbeelden in zijn oratie op donderdag 19 november. De heer Ter Molen is directeur van Nationaal Museum Paleis Het Loo te Apeldoorn. Hij werd per 1 september 2009 benoemd tot bijzonder hoogleraar 'Toegepaste Kunsten en Kunstnijverheid' aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De leerstoel werd ingesteld door de Ottema-Kingma Stichting.
Professor Ter Molen is deskundig op het gebied van de kunstnijverheid. Hij publiceerde veel over de edelsmeedkunst. In zijn oratie geeft hij inzicht in het gebruik van goud en zilver bij de Oranjes, te beginnen bij het moment waarop Willem van Oranje aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog zijn kostbaarheden verkocht om een leger op de been te kunnen brengen in de strijd voor onze onafhankelijkheid. En eindigend met de modern vormgegeven schenkkan van zilver en perspex, die premier Balkenende in 2005 aan koningin Beatrix aanbood bij haar 25-jarig regeringsjubileum. In diverse kerken in binnen- en buitenland bevinden zich zilveren voorwerpen die ooit door de Oranjes geschonken werden. Ook beloonden ze bijzondere sportprestaties met fraai uitgevoerde prijzen van edelmetaal. En omgekeerd werden zilveren serviezen van kolossale omvang aan de Oranjes aangeboden ter gelegenheid van een huwelijk of andere feestelijke gebeurtenis, of werden toepasselijke objecten van edelmetaal vervaardigd als cadeau van een provincie of stad bij een officieel bezoek. Prof. Ter Molen achterhaalde interessante gegevens en curieuze anekdotes over veel van deze voorwerpen.
Kunstnijverheid en de Radboud Universiteit
Professor Ter Molen geeft aan de Radboud Universiteit Nijmegen onderwijs op het brede terrein van de toegepaste kunsten en kunstnijverheid binnen de opleiding kunstgeschiedenis. Hij zoekt daarbij tevens samenwerking met andere onderwijs- en onderzoeksinstellingen en met musea, waarbij Friesland als bakermat van de leerstoel bijzondere aandacht krijgt.
Symposium 'Van ornament naar zilver'
De oratie van Ter Molen vormt het sluitstuk van het symposium 'Van ornament naar zilver', georganiseerd door de Ottema-Kingma Stichting en de afdeling Kunstgeschiedenis van de Radboud Universiteit. In het ochtenddeel wordt teruggekeken op het onderzoek naar ornamentprenten, het werkterrein van de eerste leerstoelhouder, prof. dr. Peter Fuhring. Het eerste gedeelte van het middagprogramma staat in het teken van de 19de en 20ste eeuwse edelsmeedkunst in Nederland. Programma:
Noot voor redacties,
Ingezonden persbericht